چگونگی پناه بردن به خدا در کلام امام سجاد(ع)

به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، مدرس حوزه و دانشگاه شامگاه سه‎شنبه، دوم اردیبهشت‌ماه در سلسله نشست‌های آشنایی با معارف تربیتی صحیفه سجادیه که از سوی معاونت فرهنگی ـ تبلیغی مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان لرستان ویژه طلاب لرستانی و به‌صورت مجازی برگزار شد، گفت: دعای بیست‌و‌هشتم صحیفه سجادیه دعای امام سجاد(ع) است، هنگامی که به خداى عزوجل پناه می‌برد.

وی با بیان اینکه حضرت امام سجاد(ع) وقتی خدا را می‎خواند این خواندن و یاد کردن از خدا با ترس و خوف همراه بود، افزود: امام سجاد(ع) به‌خاطر اینکه ایمانش بالا بود و خدا را از همه ما بهتر شناخته بود به همین جهت در موقع دعا چنین حالی داشت.

اعوانی با بیان اینکه امام سجاد(ع) اینگونه سخن را آغاز می‌کند که «اللَّهُمَّ إِنِّي أَخْلَصْتُ بِانْقِطَاعِي إِلَيْكَ؛ خدایا! بر بریدنم از غیر و پیوستنم به تو، خود را خالص و پاک کردم»، ادامه داد: بریدن از غیر برای رسیدن به خدا و روی آوردن به خدا با تمام وجود مهمترین درس‌های این دعا است.

این مدرس سواد رسانه با بیان اینکه امام سجاد(ع) با تمام وجود به درگاه خدای متعال رو کرده «وَ أَقْبَلْتُ بِكُلِّي عَلَيْكَ» اضافه کرد: اینکه انسان در تمام درخواست‌هایش و در تمام مبانی توجه‌اش به سمت خدا باشد بسیار اهمیت دارد و نشان از شناخت و معرفت صحیح او نسبت به خدای متعال دارد.

اعوانی با بیان اینکه قطع امید از کسی که خودش نیازمند به دیگری است و ناامید شدن از احسان غیر خدا درس‌‌هایی است که امام سجاد(ع) در ادامه دعا به ما متذکر می‏‌شوند، افزود: اگر انسان خدا را آن طوری که هست بشناسد به هیچ عنوان چشم امید به غیر خدا نخواهد داشت چون با تمام وجود این را درک می‌کند که تمام امور به دست خداست.

این مدرس حوزه علمیه ادامه داد: انسان وقتی می‎خواهد به درگاه خدا روی کند باید از همه چیز منقطع شود چراکه خدای متعال وقتی چنین حالتی را در انسان دید پاسخ بنده‌اش را می‌دهد، اظهار کرد: البته این به معنای نفی علل و اسباب مادی نیست اما ضرورت دارد توجه ابتدایی و تمام توجه ما در چنین مواقعی به سمت خدای متعال باشد.

وی به بند سوم دعا «وَ صَرَفْتُ وَجْهِي عَمَّنْ يَحْتَاجُ إِلَى رِفْدِكَ» اشاره کرد و با بیان اینکه امام سجاد(ع) در این بند از دعا می‌فرماید: «و از کسی که نیازمند عطای توست قطع امید کردم»، افزود: انسانی که نیازمند است نباید حاجت خود را از انسان دیگری که همچون خودش نیازمند است، طلب کند کمااینکه افرادی که از غیر خدا طلب عزت دارند، خوار و حقیر می‎شوند بنابراین امام سجاد(ع) در بندهای چهارم و پنجم دعا «وَ قَلَبْتُ مَسْأَلَتِي عَمَّنْ لَمْ يَسْتَغْنِ عَنْ فَضْلِكَ(ع) وَ رَأَيْتُ أَنَّ طَلَبَ الْمحْتَاجِ إِلَى الْمحْتَاجِ سَفَهٌ مِنْ رَأْيِهِ وَ ضَلَّةٌ مِنْ عَقْلِهِ» می‌فرماید: «و درخواستم را از آنکه از احسان تو بی‌نیاز نیست، برگرداندم، و دیدم که حاجت خواستن نیازمند از نیازمند، نتیجه سبکی رأی و گمراهی عقل اوست.»

وی با تأکید بر اینکه ما باید از اشتباهات دیگران درس بگیریم به پاره‌ای از ویژگی‎های خداوند از جمله وحدانیت، یگانگی، قائم بودن به قدرت، بی‌نیازی و برتری حول و قوت و پایه والایی معرفت اشاره کرد و ادامه داد: حضرت امام سجاد(ع) معتقد است اگر شخص محتاجی در خانه محتاج دیگری برود این از سفاهت، نادانی و گمراهی عقل است بنابراین ما با تمام وجود در اوایل، اواسط و اواخر تمام امور باید خدا را ببینیم.

این مدرس سواد رسانه با بیان اینکه همه موجودات مورد رحم خدا هستند به بند ششم دعا «فَكَمْ قَدْ رَأَيْتُ يَا إِلَهِي مِنْ أُنَاسٍ طَلَبُوا الْعِزَّ بِغَيْرِكَ فَذَلُّوا، وَ رَامُوا الثَّرْوَةَ مِنْ سِوَاكَ فَافْتَقَرُوا، وَ حَاوَلُوا الِارْتِفَاعَ فَاتَّضَعُوا» اشاره کرد و گفت: امام سجاد(ع) در این بند از دعا می‌فرماید: «ای خدای من! چه بسیار انسان‌ها دیدم که با تکیه به غیر تو، عزت خواستند ولی خوار شدند و از غیر تو درخواست ثروت کردند، اما به تهی‌دستی نشستند و آهنگ بلندی کردند، ولی پست شدند.»

اعوانی با بیان اینکه ما باید خدای متعال را منزه از شبیه و مانند بدانیم و خدا را به بزرگی ستایش کینم، اظهار کرد: اگر کسی با تمام وجود رو به خدا کند خداوند هم او را بزرگ و عزتمند خواهد کرد کمااینکه ما در تاریخ داریم افرادی مثل امام علی(ع)، امام حسین(ع)، اولیای دین و امام راحل(ره) که تمام توجه‌شان به سمت خدا بود، عزیز و عزتمند شدند.

این کارشناس مذهبی به بند دهم دعا «لَكَ يَا إِلَهِي وَحْدَانِيَّةُ الْعَدَدِ، وَ مَلَكَةُ الْقُدْرَةِ الصَّمَدِ، وَ فَضِيلَةُ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ، وَ دَرَجَةُ الْعُلُوِّ وَ الرِّفْعَةِ» اشاره کرد و گفت: امام سجاد(ع) در این بند دعا می‌فرماید: «ای خدای من! وحدانیت و یگانگی و قائم بودن به قدرت و بی‌نیازی و برتری حول و قوت و پایه والایی و رفعت، ویژه توست».

وی در رابطه با «الْعَدَدِ» در این بند دعا، اظهار کرد: عدد هر مقداری زیاد شود باز همان واحدهایی است که تکرار شده پس کثرت در عدد همان تکرار و تاکید واحد است و به آن واحد تکیه دارد کمااینکه امام علی(ع) در خطبه 227 نهج‌البلاغه فرموده است: «پروردگارا! تو براى دوستانت بهترين مونسى و براى کسانى که بر تو توکل کنند آماده‌ترين حلال مشکلات.»

اعوانی افزود: امام سجاد(ع) در بند پایانی دعا اینگونه به درگاه خدای متعال عرضه می‌دارد که «فَتَعَالَيْتَ عَنِ الْأَشْبَاهِ وَ الْأَضْدَادِ، وَ تَكَبَّرْتَ عَنِ الْأَمْثَالِ وَ الْأَنْدَادِ، فَسُبْحَانَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ؛  تو بالاتر از آنی که شبیه‌ها و همانندها برای تو باشد و بزرگ‌تر از آنی که همسان‌ها و همتاها برایت قرار دهند؛ پس پاک و منزهی و معبودی جز تو نیست.»

این مدرس حوزه علمیه گفت: با توجه به بند پایانی این دعا ذکر «لَا إِلَهَ إِلَّا الله» بالاترین ذکر است که در این رابطه شیخ کلینی در اصول کافی از پیامبراکرم(ص) نقل کرده که فرمود: «بالاترین ذکر، ذکر «لَا إِلَهَ إِلَّا الله» است» و امام جعفرصادق(ع) از پیامبراکرم(ص) نقل می‌کند که فرمود: «اگر کسی در هر روز صد مرتبه «لَا إِلَهَ إِلَّا الله» بگوید عمل این شخص در آن روز از همه مردم بافضلیت‌تر است مگر کسی که بیشتر از او این ذکر را گفته باشد.»