معارف | خبرگزاری بین المللی قرآن

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر ضرورت بازاندیشی در آموزه‌های رواقی برای زیستنِ معنادار گفت: ما اگر هدفی مرکزی برای زندگی نداشته باشیم، فلسفه‌ای منسجم نیز برای آن نخواهیم داشت؛ فلسفه رواقی به ما می‌آموزد چگونه در میانه رنج‌ها، اضطراب‌ها و آشفتگی جهان، آرامش خردمندانه را بازیابیم و زیستنی نیک را تدارک کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و مطالعات فرهنگی، با اشاره به بحران بیکاری و بهره‌وری پایین فارغ‌التحصیلان فلسفه گفت: علوم انسانی و فلسفه رشته‌هایی هویت‌ساز و تمدن‌سازند، اما آموزش ما به نحوی بوده که دانش‌آموختگان این حوزه برای حضور فعال و اثرگذار در جامعه مهارت لازم را کسب نکرده‌اند؛ فلسفه هنوز در زندگی ایرانیان نهادینه نشده است.

سلسله نشست‌ها و گفتارهایی در باب فلسفه اشراق با محوریت بازخوانی اثر شیخ شهاب‌الدین سهروردی به همت استاد نجفقلی از سوی مؤسسه مفتاح‌الحجب برگزار می‌شود.

آخرین هفته آبان ماه برای اهالی اندیشه، دین و حکمت، هفته پر برکتی بود. این برکت و پرباری در اخبار گروه معارف ایکنا نیز نمود و بروز داشت. در این هفته شاهد برگزاری رویدادهایی با محور ایام فاطمیه، ایام بزرگداشت علامه طباطبایی، هفته کتاب و کتاب‌خوانی، روز جهانی فلسفه و همچنین بزرگداشت حکیم ابونصر فارابی و روز حکمت و فلسفه بودیم.

یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: یاد حضرت فاطمه زهرا (س) همچون چراغی فروزان، راه هدایت و ایمان را روشن نگه داشته است. بانویی که نه تنها مادر ائمه اطهار(ع) است، بلکه الگویی بی‌نظیر برای انسان‌های حقیقت‌جو و حق‌طلب به شمار می‌رود. بررسی زندگی، فضایل و نقش اجتماعی حضرت زهرا (س) می‌تواند دریچه‌ای تازه به فهم سیره پیامبر و اهل بیت(ع) و مسیر درست بندگی باز کند.

شماره هفتم «نقدنامه علوم انسانی» ویژه الهیات با تیتر «تحدی به کلمه» با دبیری علمی مرتضی سلمان‌نژاد و به همت گروه الهیات شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی منتشر شد.

کتاب از سالیان دور و در طی قرون متمادی حامل اندیشه‌ها، تفکرات و تجربه‌های دانشمندان، اندیشمندان و اقوام گوناگون بوده است. متأسفانه مدت‌هاست نه تنها جامعه ما بلکه جامعه جهانی از این گنج‌های ارزنده فاصله گرفته‌اند، هفته کتاب و کتابخوانی فرصتی مغتنم برای آشتی با این معلمان خاموش است.

حسین واله در نشست «فلسفه در جهان امروز» گفت: اگر احتمال وجود ارتباط زاینده علمی میان قلمروهای مختلف مانند معرفت شناسی و فقه را در نظر نداشته باشیم اقدام به بازنگری نمی‌کنیم و وقتی این کار را نکردیم هر کدام از این شاخه‌های علوم به راه خویش رفته و ایدئولوژیک می‌شوند.

رئیس و بنیانگذار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه امام(ره) از ابعاد مختلف مظلوم است و یکی از مظلومیت‌های ایشان هم همین بعد فقهی است، اضافه کرد: نسل ما آنطور که باید و شاید به ایشان نمی‌پردازند و در مورد مرحوم بروجردی هم که مملو از نوآوری در فقه و رجال و اصول است این مسئله وجود دارد.

استاد دانشگاه تهران گفت: چهار ابزار سنتی شناخت— حس، عقل، شهود و وحی— با وجود خطاهای احتمالی همچنان معتبرند، اما در جهان امروز عقل عملی و حکمتِ رفتار انسان کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ غفلتی که به گفته او موجب گسست میان باورهای درست و عمل نادرست، و آشفتگی نسلی شده که میان سنت، دین و مدرنیته سرگردان است. او معتقد است غفلت از حکمت عملی و گسست میان عقل نظری و رفتارهای انسان، یکی از ریشه‌های اصلی بحران‌های فکری و فرهنگی امروز است؛ بحرانی که با ورود علوم تجربی و تغییر قلمرو عقل، تشدید شده و نیاز به بازخوانی مبانی فلسفی را بیش از پیش آشکار کرده است.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه گفت: علوم انسانی اسلامی را نباید به انقلاب ماهیت و انقلاب روشی در حوزه علوم انسانی و برهم زدن ساختارهای روشی متعارف موجود فرو بکاهیم بلکه مشکل ما با علوم انسانی کنونی، محتوایی و در جهت‌گیری و دخالت محتوای مادی‌گرایانه آن است.

در حالی که فارابی را بنیان‌گذار فلسفه سیاسی در جهان اسلام می‌دانند، سنت حکمت اسلامی پس از او بیش از هر چیز در مدار حکمت نظری چرخید و «سیاست» را در حاشیه نگاه داشت. مصطفی زالی، استاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایکنا توضیح می‌دهد چرا اندیشه سیاسی فارابی کمتر دیده شد، چگونه ابن‌سینا و ملاصدرا نیز سیاست را به سهمی اندک محدود کردند و چرا نسبت فلسفه و فقه در تمدن اسلامی اجازه نداد فلسفه سیاسی به نظامی منسجم و جزئی‌پرداز بدل شود.

زهره اخوان مقدم با اشاره به متون دعایی شیعه به ویژه حديث کساء، از خطوط نانوشته‌ای و ارزشمندی در این دعا می‌نویسد که همتا ندارد. او با یک سوال این مسئله را بسط می‌دهد؛ گوینده حديث کساء کیست؟

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه بنده معتقدم تنها راه فهم دین، اصول فقه است، گفت: تعابیری چون فیزیک و شیمی اسلامی واضح‌البطلان است و ما معتقدیم آنچه مرتبط با هدایت و تربیت بشر است حتما یک مبنایی در قرآن و سنت دارد.

مدیرگروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: تاکنون ۳۳ کتاب و ۵۰۰ مقاله مرتبط با منطق فهم دین منتشر شده است همچنین دو همایش ملی و ۵۰ نشست و کرسی ترویجی و نوآوری و علمی هم انجام شده است.  

در روزگاری که نام حضرت زهرا(س) اغلب در میان روایت‌های احساسی و سوگوارانه محدود می‌شود، بازخوانی جایگاه حقیقی او در منابع عقلانی و کلامی اهمیتی دوچندان یافته است. گفت‌وگوی پیش‌رو با حجت‌الاسلام احمد خوانساری، مترجم و شارح کتاب «مقامات حضرت فاطمه زهرا(س)»، تلاشی است برای ورود دوباره به جهانی که در آن فاطمه(س) نه یک شخصیت نمادین، بلکه حجت الهی و محور معرفت وحیانی معرفی می‌شود.

به مناسبت روز جهانی فلسفه، نشستی با عنوان «بایستگی فلسفه در جهان امروز» در دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست، اساتید و دانشجویان فلسفه از سراسر کشور بر اهمیت بازگشت فلسفه به متن زندگی و پاسخ به پرسش بنیادین «زندگی خوب چیست؟» تأکید کردند و درباره نقش فلسفه در هدایت انسان‌ها در عصر علم و فناوری سخن گفتند.

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران در همایش «علامه طباطبایی و عالم معاصر»، با اشاره به نقش بی‌بدیل علامه طباطبایی در پیوند سنت دینداری با عقلانیت و نیازهای دنیای جدید، تأکید کرد تحول الهیات معاصر، احیای اخلاق دینی و گفت‌وگوی سازنده با جهان مدرن، همگی وامدار اندیشه‌های این استاد بزرگ است.