ادای قرض و دین در دعای امام سجاد(ع)
حجت‌الاسلام محمدرضا اعوانی با اشاره به دعای سی‌ام صحیفه سجادیه و اینکه انسان باید در معیشت خود تقدیر و تدبیر داشته باشد و از زیاده‌روی پرهیز کند تا محتاج دیگران نشود، گفت: در مواقعی که انسان با تنگی معیشت مواجه می‌شود باید نزد انسان کریم‌النفس و بزرگوار حاجت خود را بیان کند تا آبروی او حفظ شود.
به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، مدرس حوزه و دانشگاه شامگاه دوشنبه، پنجم خردادماه در سلسله نشست‌های آشنایی با معارف تربیتی صحیفه سجادیه که از سوی معاونت فرهنگی ـ تبلیغی مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان لرستان ویژه طلاب لرستانی و به‌صورت مجازی برگزار شد، در شرح «دعای سی‌ام صحیفه سجادیه»، گفت: این دعا برای امام سجاد(ع) است وقتی از خدای متعال بر ادای دین یا قرضی که داشتند، کمک می‌گرفتند.
وی با بیان اینکه یکی از رخدادها که در زندگی اتفاق می‌افتد قرض گرفتن از دیگران است، افزود: در زندگی انسان بالا و پایین زیاد است گاهی خدای متعال اراده می‌کند به قدر کفاف به انسان بدهد و گاهی اراده خدا بر این تعلق میگیرد که انسان در تنگنا قرار بگیرد پس انسان محتاج به این می‌شود از افراد دیگر قرض بگیرد.
این مدرس سواد رسانه با اشاره به حکمت 346 نهج‌البلاغه «آبروی تو چون یخی جامد است که درخواست آن را قطره قطره آب می‌کند، پس بنگر که آن را نزد چه کسی فرو می‌ریزی»، ادامه داد: گاهی در زندگی نیاز است از دیگری قرض بگیریم ائمه معصوم(ع) نیز گاهی خودشان مجبور میشدند از دیگران قرض بگیرند اما در چنین مواقعی باید نزد انسان کریم‌النفس و بزرگوار حاجت خود را بیان کنیم تا آبروی ما حفظ شود و دغدغه کمتری داشته باشیم کمااینکه در روایتی از امام محمدباقر(ع) «كلُّ ذَنبٍ يكفُرُهُ القتلُ في سبيلِ الله الاّ الدَّين لا كَفّارةَ لَه الاّ اداءُهُ او يَقضي صاحِبَهُ، او يَعفُوَ الذّي لَهُ الحقّ» داریم که «هر گناهی با شهادت در راه خدا بخشيده و پاک می‌شود، مگر قرض كه کفاره‌ای ندارد جز اينكه توسط شخص بدهكار يا شخص ديگری پرداخت شود و يا اينكه طلبكار گذشت نمايد.»
اعوانی با بیان اینکه خدای متعال نسبت به ادای دِین و قرض سخت و سفت گرفته تا مردم نسبت به مال همدیگر این‌قدر راحت برخورد نکنند، اظهار کرد: امام سجاد(ع) این دعا را با صلوات بر پیامبر و آل طاهرینش آغاز می‌کند و در بند اول دعا «وَ هَبْ لِيَ الْعَافِيَةَ مِنْ دَيْنٍ تُخْلِقُ بِهِ وَجْهِي، وَ يَحَارُ فِيهِ ذِهْنِي، وَ يَتَشَعَّبُ لَهُ فِكْرِي، وَ يَطُولُ بِمُمَارَسَتِهِ شُغْلِي» می‌فرماید: «مرا از وامی که به خاطر آن آبرویم را بریزی به‌سلامت دار؛ وامی که ذهنم را پریشان می‌کند و فکرم را پراکنده می‌سازد و کارم را در چاره کردن آن طولانی می‌کند، طول کشیدن دین همه فضای ذهن من را پر کند.»
این مدرس حوزه علمیه به بند دوم دعا «وَ أَعُوذُ بِكَ، يَا رَبِّ، مِنْ هَمِّ الدَّيْنِ وَ فِكْرِهِ، وَ شُغْلِ الدَّيْنِ وَ سَهَرِهِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِي مِنْهُ، وَ أَسْتَجِيرُ بِكَ، يَا رَبِّ، مِنْ ذِلَّتِهِ فِي الْحَيَاةِ، وَ مِنْ تَبِعَتِهِ بَعْدَ الْوَفَاةِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْني مِنْهُ بِوُسْعٍ فَاضِلٍ أَوْ كَفَافٍ وَاصِلٍ» اشاره کرد و افزود: امام سجاد(ع) در این بند از دعا فرموده است: «ای پروردگارم! از اندوه وام و فکرش و از دل‌مشغولی به آن و بی‌خوابی‌اش، به تو پناه می‌برم؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و مرا از آن پناه ده. ای پروردگارم! از خواری وام در این زندگی دنیا و از گرفتاری‌اش پس از مرگ، به تو پناه می‌جویم؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و مرا از سختی وام به ثروت سرشار و رزق کافی که از من قطع نشود، پناه ده.»
اعوانی با یادآوری اینکه در چنین مواقعی بهتر است انسان به ذات پاک خداوند پناه ببرد و تقاضای خود را از خدا طلب کند، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در بند سوم دعا «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ احْجُبْنِي عَنِ السَّرَفِ وَ الِازْدِيَادِ، وَ قَوِّمْنِي بِالْبَذْلِ وَ الِاقْتِصَادِ، وَ عَلِّمْنِي حُسْنَ التَّقْدِيرِ، وَ اقْبِضْنِي بِلُطْفِكَ عَنِ التَّبْذِيرِ، وَ أَجْرِ مِنْ أَسْبَابِ الْحَلَالِ أَرْزَاقِي، وَ وَجِّهْ فِي أَبْوَابِ الْبِرِّ إِنْفَاقِي، وَ ازْوِ عَنِّي مِنَ الْمَالِ مَا يُحْدِثُ لِي مَخِيلَةً أَوْ تَاَدِّياً اِلَي بَغْيٍ أَوْ مَا أتَعَقَّبُ مِنْهُ طُغْيَاناً» می‌فرماید: «خدایا! بر محمد و آلش درود فرست و مرا از اسراف و زیاده‌خواهی بازدار و به بخشیدن و میانه‌روی مستقیم ساز و نیکو اندازه نگاه داشتن را به من بیاموز و مرا به لطف خود از ولخرجی حفظ کن و روزی‌ام را از وسایل حلال جاری فرما و خرج کردنم را در راه‌های خیر و نیکی جهت ده؛ و ثروتی که برای من خودبینی ایجاد کند، یا به ستمگری کشاند، یا به دنبال آن دچار طغیان و سرکشی شوم، از من بگیر.»
این مدرس سواد رسانه با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) در این دعا از خدای متعال میخواهد او را از اسراف بازدارد، گفت: در آیه 67 سوره فرقان «وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا» در این رابطه آمده است: «و كسانىاند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى مىكنند و نه تنگ مىگيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمىگزينند» که در اینجا «أَنفَقُوا» به معنای خرج کردن و اعتدال در خرج کردن است.
اعوانی با بیان اینکه انسان باید در معیشت خود تقدیر(اندازه‌گیری) و تدبیر داشته باشد و از زیاده‌روی در استفاده از مال پرهیز کند، گفت: امام محمدباقر(ع) در حدیثی فرموده است: «مؤمن، سه نشانه دارد: برنامه‌ريزى مناسب در اداره زندگى، صبر در گرفتارى‌ها و دين‌شناسى. هر كس در اداره زندگى‌اش ميانه‌رو نباشد و كار مفيدى نه براى دنيايش و نه براى آخرتش انجام ندهد، خيرى در او نيست.»
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه امام سجاد(ع) در این دعا از خدای متعال طلب رزق حلال می‌کند چراکه انسان اگر حرام‌خوار شد این احتمال وجود دارد که مرتکب هر گناهی بشود، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در این دعا از خدا میخواهد انفاق و خرج کردنش در مسیری قرار بگیرد که مورد رضایت خداست چراکه گاهی اوقات پول باعث تکبر، غرور و سرکشی و گناه می‌شود کمااینکه در آیات 6 و 7 علق «كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى﴿6﴾ أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى» در این رابطه آمده است: «حقا كه انسان سركشى مىكند، همين كه خود را بىنياز پندارد.»
اعوانی با یادآوری اینکه همیشه این‌طور نیست که فقر ایمان را از بین ببرد گاهی هم پول و ثروت باعث می‌شود ایمان از بین برود، ادامه داد: حضرت سلیمان نمونه‌ای از انسان‌هایی است که با داشتن مال و دارایی فراوان خدای متعال در آیه 30 سوره صاد این‌گونه از وی یاد می‌کند: «وَوَهَبْنَا لِدَاوُودَ سُلَيْمَانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ؛ و سليمان را به داوود بخشيديم چه نيكو بندهاى به راستى او توبهکار [و ستايشگر] بود.»
وی به آیات 41 تا 44 سوره صاد در رابطه با حضرت ایوب(ع) و مصائبی که وی با آن مواجه شد اشاره کرد و افزود: خدای متعال در انتهای آیه 44 سوره صاد می‌فرماید: «وَخُذْ بِيَدِكَ ضِغْثًا فَاضْرِب بِّهِ وَلَا تَحْنَثْ إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ؛ [و به او گفتيم] يک بسته تركه به دستت برگير و [همسرت را] با آن بزن و سوگند مشكن ما او را شكيبا يافتيم چه نيكو بندهاى به راستى او توبهكار بود» پس می‌شود هم در اوج مکنت مالی همچون سلیمان و در اوج فقر مالی همچون ایوب بنده خوب خدا شد.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه آدم وقتی فقیر است حال فقرا را بهتر درک می‌کند اما وقتی غنی باشد حال فقرا را درک نمیکند، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در بند چهارم دعای 30 صحیفه سجادیه «اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيَّ صُحْبَةَ الْفُقَرَاءِ، وَ أَعِنِّي عَلَى صُحْبَتِهِمْ بِحُسْنِ الصَّبْرِ» از خدا تقاضا می‌کند: «خدایا! هم‌نشینی با تهی‌دستان را محبوب من قرار ده و مرا در هم‌نشینی با آنان به صبر، نیکو یاری کن.»
انتهای پیام
