چگونگی عاقبت به خیری در کلام امام سجاد(ع)
حجت‌الاسلام محمدرضا اعوانی با بیان اینکه دعای یازدهم صحیفه دعایی برای عاقبت به خیر شدن است، گفت: در عاقبت به خیری عوامل مختلفی ازجمله دعا، ذکر و یاد خدا، توبه مقبوله نقش دارند که امام سجاد(ع) در این دعا ما را نسبت به این موارد آشنا می‌کند.
به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، مدرس حوزه و دانشگاه شامگاه دوشنبه، ۲۶ شهریورماه در سلسله نشست‌های آشنایی با معارف تربیتی صحیفه سجادیه که از سوی معاونت فرهنگی ـ تبلیغی مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان لرستان ویژه طلاب لرستانی و به‌صورت مجازی برگزار شد، در شرح «دعای یازدهم صحیفه سجادیه»، گفت: دعای یازدهم صحیفه سجادیه دعایی برای عاقبت به خیری است.
وی با بیان اینکه قضیه عاقبت به خیری خیلی مهم است چراکه انسان‌هایی بودند در طول زندگانی خوب زندگی کردند و تلاش داشتند مال حرام نخورند، مرتکب گناه و معصیت نشوند اما بالاخره یک قضیه در زندگی آنان رخ داد و نفس اماره بر آنان غلبه کرد و بعد از مدتی مرگ‌شان فرا رسید چون مرگ خبر نمی‌کند، بنابراین آنها عاقبت به خیر نشدند.
اعوانی ادامه داد: آدم‌هایی نیز بودند در طول زندگانی خود خوب زندگی نکردند اما یک‌دفعه یک جرقه، جریان و قضیه در زندگی آنان پیش آمد و عاقبت به خیر و بهشتی و اهل سلام و صلوات بر خود شدند به این معنا که دیگران بر آنها صلوات می‌فرستند مثل حربن یزید ریاحی که امیر سپاه عبیدالله بن زیاد بود اما خدای متعال به او تفضل کرد و او عاقبت به خیر شد.
این مدرس سواد رسانه با بیان اینکه عاقبت به خیر شدن به دست خداست اما صحبت سر این است که انسان باید در زندگی به چه صورت عمل کند تا امید داشته باشد که عاقبت به خیر می‌شود و امید داشته باشد که شیطان نخواهد توانست بر او غلبه کند و امیدوار باشد که نفس اماره او به نفس مطمئنه تبدیل شده است، اظهار کرد: انسان باید در مرحله اول از خدا بخواهد که عاقبت به خیر شود، در آیه ۱۵۴ سوره آل‌عمران با این مضمون «قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحَّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ» آمده است: «بگو اگر شما در خانههاى خود هم بوديد كسانى كه كشته شدن بر آنان نوشته شده قطعاً [با پاى خود] به سوى قتلگاه‌هاى خويش میرفتند و [اينها ] براى اين است كه خداوند آنچه را در دل‌هاى شماست [در عمل] بيازمايد و آنچه را در قلب‌هاى شماست پاک گرداند و خدا به راز سينه‌ها آگاه است.»
وی ادامه داد: این قضیه آن‌قدر جدی است که خدای متعال در آیه ۱۲۸ آل‌عمران فرموده است: «لَيْسَ لَكَ مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذَّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ؛ هيچ يک از اين كارها در اختيار تو نيست يا [خدا] بر آنان می‌بخشايد يا عذابشان می‌کند زيرا آنان ستمكارند.»
اعوانی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) در سرتاسر این دعا دست به دامن خدا شده است و از خدای متعال می‌خواهد که عاقبت به خیر شود، گفت: در عاقبت به خیری عوامل مختلفی نقش دارند که امام سجاد(ع) در این دعا ما را نسبت به این موارد آشنا می‌کند.
وی افزود: امام سجاد(ع) در بند اول دعا اینگونه خدا را صدا می‌زند: «يَا مَنْ ذِكْرُهُ شَرَفٌ لِلذَّاكِرِينَ، وَ يَا مَنْ شُكْرُهُ فَوْزٌ لِلشَّاكِرِينَ، وَ يَا مَنْ طَاعَتُهُ نَجَاةٌ لِلْمُطِيعِينَ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اشْغَلْ قُلُوبَنَا بِذِكْرِكَ عَنْ كُلِّ ذِكْرٍ، وَ أَلْسِنَتَنَا بِشُكْرِكَ عَنْ كُلِّ شُكْرٍ، وَ جَوَارِحَنَا بِطَاعَتِكَ عَنْ كُلِّ طَاعَةٍ.»
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه هر کسی این سه جمله از امام سجاد(ع) که در بند اول دعا ذکر شده را در زندگی‌اش رعایت و تا آخر عمرش از آن پیروی کند و به آن استمرار ببخشد به خواست و یاری خدای متعال عاقبت به خیر می‌شود، اضافه کرد: انسان ذاکر اگر خدا را یاد کند و ذکر خدا را بگوید باعث شرافت، مجد و بزرگواری وی خواهد شد کمااینکه در آیه ۱۵۲ سوره بقره در این رابطه آمده است: «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ؛ پس مرا ياد كنيد [تا] شما را ياد كنم و شكرانه‌ام را به جاى آريد و با من ناسپاسى نكنيد.»
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه وقتی خدا انسان را یاد می‌کند این مایه شرافت انسان است چراکه خدای متعال در بین آسمانی‌ها و زمینی‌ها او را یاد می‌کند، گفت: آسمانی‌ها گاهی شخص ذاکر را بهتر از اهل زمین می‌شناسند که نمونه آن امام علی(ع) است که آسمانی‌ها او را بهتر و بیشتر از اهل زمین می‌شناختند.
وی با بیان اینکه امام سجاد(ع) از همان اول دعا ما را به این موضوع توجه می‌دهد که ذاکر خدا باشیم چراکه اگر انسان در طول زندگی‌اش ذاکر خدا باشد، عاقبت به خیر می‌شود، افزود: امام سجاد(ع) در ابتدای دعا خدای متعال را اینگونه صدا می‌زند: «ای آنکه یادش برای یادکنندگان عزت و افتخار است و ای آنکه سپاس‌گزاریش، برای سپاس‌گزاران پیروزی و رستگاری است و ای آنکه فرمان برداریش برای فرمانبرداران، نجات و رهایی است! بر محمد و آلش درود فرست و دل‌های ما را به یادت از هر یادی و زبانمان را به سپاسگزاری‌ات از هر سپاسی و اعضایمان را به طاعتت از هر طاعتی، بی‌خبر گردان» این در حالی است که در آیه ۱۸۵ سوره آل‌عمران «كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ» در این رابطه آمده است: «پس هر كه را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند قطعاً كامياب شده است و زندگى دنيا جز مايه فريب نيست.»
اعوانی با بیان اینکه امام سجاد(ع) در این دعا ما را متوجه به اهمیت شکر خدا می‌کند و شکر خدا را مایه رستگاری شخص شاکر می‌داند، اظهار کرد: از نگاه امام علی(ع) شکر خدا به این است که از آن چیزهایی که خدا ما را نهی کرده است، دوری کنیم.
وی با بیان اینکه انسان باید هم با زبان و هم در عمل خدا را شکر کند، گفت: امام سجاد(ع) در این دعا نوع و نحوه صدا کردن خدا را به ما یاد می‌دهد و در قالب دعا به ما آموزش می‌دهد که اگر فلان کارها را انجام دهیم عاقبت به خیر می‌شویم این در حالی است که اطاعت از خدا باعث نجات و رستگاری فرد اطاعت‌کننده می‌شود.
این مدرس سواد رسانه با بیان اینکه امام سجاد(ع) در این دعا بر پیامبراسلام(ص) و آل او سلام و صلوات می‌فرستد، گفت: حضرت در سرتاسر دعا ما را دعوت به اطاعت از فرمان خدا می‌کند و تأکید می‌کند که اطاعت از امر خدا باعث رستگاری و عاقبت به خیری انسان می‌شود.
وی افزود: امام سجاد(ع) در ادامه دعا از خدا می‌خواهد: «و اگر در جنب کار و کوشش، فراغت و آسایشی برای ما مقدر کرده‌ای، آن فراغت و آسایش را قرین سلامت قرار ده؛ که در عرصه‌گاه آن، پی‌آمد بدی به ما نرسد و ملالت و دل‌تنگی به ما نپیوندد؛ تا فرشتگان نویسنده بدی‌ها با پرونده‌ای پاک و خالی، از ثبت بدی‌های ما چشم‌پوشی کنند؛ و فرشتگان نویسنده خوبی‌ها، به سبب خوبی‌هایی که از ما نوشته‌اند، خوشحال و شادان باز آیند».
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه عاقبت به خیری ضابطه‌ای دارد، همه کارها دست خداست اگر کسی می‌خواهد در این مسیر حرکت کند راه مشخص است، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در این دعا ما را توجه می‌دهد که انسان باید تلاش کند وقتی از دنیا می‌رود با توبه‌ای که مورد قبول خدا واقع شده باشد، از دنیا برود، لذا حضرت در ادامه دعا می‌فرماید: «توبه پذیرفته شده قرار بده، توبه‌ای که پس از آن ما را بر گناهی که کسب کرده‌ایم و معصیتی که مرتکب شده‌ایم، نایستانی.»
اعوانی با اشاره به اینکه حضرت عاقبت به خیری را در توبه مقبوله می‌داند بنابراین در آخرین بند دعا که دعا را با آن خاتمه می‌دهد اینگونه خدا را مورد خطاب قرار می‌دهد: «إِنَّكَ رَحِيمٌ بِمَنْ دَعَاكَ، وَ مُسْتَجِيبٌ لِمَنْ نَادَاكَ؛ مسلماً تو نسبت به کسی که می‌خواندت، مهربانی؛ و نسبت به کسی که صدایت می‌زند، پاسخ دهنده‌ای» کمااینکه شیخ کلینی در اصول کافی روایتی از امام صادق(ع) ذکر کرده که فرموده است: اگر کسی خدای متعال را ده مرتبه با «یاالله» صدا بزند به او گفته می‌شود: «لبیک» بگو چه می‌خواهی.
انتهای پیام
