شکرگزاری از پروردگار در کلام امام سجاد(ع)

به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، مدرس حوزه و دانشگاه امروز، 12 مهرماه در سلسله نشست‌های آشنایی با معارف تربیتی صحیفه سجادیه که از سوی معاونت فرهنگی و تبلیغی مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان لرستان ویژه طلاب لرستانی و به‌صورت مجازی برگزار شد، با بیان اینکه دعای سی‎‌وهفتم صحیفه سجادیه دعاى آن حضرت است زمانی‌که به کوتاهی از ادای شکر خدای متعال اعتراف داشت.

وی با بیان اینکه امام سجاد(ع) این دعا را در این جهت انشا فرمودند که انسان واقعاً هر کاری هم بکند باز شکر خدای متعال را به‌جا نیاورده است، افزود: انجام شکر و شکرگزاری نسبت به خالق متعال یک امر عقلی است و در بین مردم نیز عرف است هرکسی در حق ما کار خوبی بکند از او تشکر می‌کنیم.

اعوانی با اشاره به اینکه بخش‌های مختلف دعا عبارت از ناتوانی از شکر الهی، ناتوانی از اطاعت خداوند، محال بودن ادای شکر نعمت‌های خداوند، عجز و فقر و نیاز بندگان، احسان الهی، پاداش عظیم الهی، عطای خداوند به بندگان، عدل خداوند، فریب شیطان، پاداش و مهلت الهی، اعطاء به مطیع و گناه‌کار، فضل خدا، رحمت گسترده خدا، عذاب و کیفر گنهکار، عفو الهی و کرامت و عدالت خداوند متعال است، ادامه داد: امام سجاد(ع) در بند اول دعا «اللَّهُمَّ إِنَّ أَحَداً لَا يَبْلُغُ مِنْ شُكْرِكَ غَايَةً إِلَّا حَصَلَ عَلَيْهِ مِنْ إِحْسَانِكَ مَا يُلْزِمُهُ شُكْراً» فرموده است: «خدایا! کسی از شکرگزاری‌ات در حالی از احوال، به نهایت شکر نمی‌رسد جز اینکه از احسانت نعمتی به‌دست می‌آورد که او را به شکری دیگر وا می‌دارد؛ و از آنجا که نعمتت پیوسته و پی‌درپی به بندگان می‌رسد، پس کسی را قدرت بر شکر نیست.»

این مدرس سواد رسانه با بیان اینکه وقتی به فکرمان رسید که خدای متعال را شکر کنیم خود این یک توفیق از ناحیه اوست و این توفیق نیز یک شکر دیگر را می‌طلبد، اضافه کرد: امام سجاد(ع) در بند دوم دعا «وَ لَا يَبْلُغُ مَبْلَغاً مِنْ طَاعَتِكَ وَ إِنِ اجْتَهَدَ إِلَّا كَانَ مُقَصِّراً دُونَ اسْتِحْقَاقِكَ بِفَضْلِكَ» می‌‎فرماید: «و از اطاعتت، گرچه تلاش و کوشش کند به اندازه‌ای نمی‌رسد، جز این‌که در برابر شایستگی‌ات، به سبب فضل و احسانت، ناتوان از طاعت است.»

 اعوانی با تأکید براینکه ائمه معصوم(ع) این‌قدر در درگاه خداوند متعال به گریه و زاری پرداختند صرفاً برای این نبوده بخواهند به ما چیزی یاد دهند، گفت: امام سجاد(ع) در بند سوم دعا فرموده است: «فَأَشْكَرُ عِبَادِكَ عَاجِزٌ عَنْ شُكْرِكَ، وَ أَعْبَدُهُمْ مُقَصِّرٌ عَنْ طَاعَتِكَ؛ بنابراین سپاس‌گزارترین بندگانت از سپاسگزاری‌ات ناتوان و عابدترین ایشان، از اطاعتت در کوتاهی و کاستی است.»

این مدرس حوزه و دانشگاه به بند چهارم دعا «لَا يَجِبُ لِأَحَدٍ أَنْ تَغْفِرَ لَهُ بِاسْتِحْقَاقِهِ، وَ لَا أَنْ تَرْضَى عَنْهُ بِاسْتِيجَابِهِ؛ کسی شایسته آن نیست که به‌خاطر مستحق بودنش او را بیامرزی و به سبب سزاوار بودنش از او خشنود شوی» اشاره کرد و ادامه داد: امام سجاد(ع) در بند پنجم دعا «فَمَنْ غَفَرْتَ لَهُ فَبِطَوْلِكَ، وَ مَنْ رَضِيتَ عَنْهُ فَبِفَضْلِكَ» فرموده است: «هر که را بیامرزی، به احسانت آمرزیده‌ای و از هر که خشنود شوی، به احسانت خشنود شده‌ای.»

این مدرس حوزه علمیه به بند ششم دعا «تَشْكُرُ يَسِيرَ مَا شَكَرْتَهُ، وَ تُثِيبُ عَلَى قَلِيلِ مَا تُطَاعُ فِيهِ حَتَّى كَأَنَّ شُكْرَ عِبَادِكَ الَّذِي أَوْجَبْتَ عَلَيْهِ ثَوَابَهُمْ وَ أَعْظَمْتَ عَنْهُ جَزَاءَهُمْ أَمْرٌ مَلَكُوا اسْتِطَاعَةَ الِامْتِنَاعِ مِنْهُ دُونَكَ فَكَافَيْتَهُمْ، أَوْ لَمْ يَكُنْ سَبَبُهُ بِيَدِكَ فَجَازَيْتَهُمْ» تأکید کرد و افزود: امام سجاد(ع) در این بند از دعا فرموده است: «عمل اندکی را که پذیرفته‌ای جزا می‌دهی و بر اندک چیزی که اطاعت شده‌ای پاداش عنایت می‌کنی تا آنجا که گویی سپاسگزاری بندگانت که پاداششان را بر آن واجب کرده‌ای و جزای ایشان را از آن بزرگ ساخته‌ای، کاری است که بدون قدرت دادن تو بر باز ایستادن از آن توانمند بودند و از این جهت پاداششان دادی، اما اینان قدرت باز ایستادن از شکرت را بدون تو ندارند، ولی با آن‌ها هم چون کسی که قدرت باز ایستادن دارد معامله کردی، یا انگار می‌کنی سبب آن شکر به دست تو نبوده و به این خاطر پاداششان دادی؛ ولی این طور نیست.»

این مدرس سواد رسانه با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) قائل به این است که هوای نفس و شیطان دو عامل برای جهنمی‌شدن انسان به‌شمار می‌رود و این بیانگر جدی‌گرفتن نقش شیطان در جهنمی‌شدن انسان است، گفت: امام سجاد(ع) در بندهای هفتم و هشتم به احسان و فضل و ببخش خدای متعال اشاره کرده و در بند نهم می‌فرماید: «فَلَوْ لَا أَنَّ الشَّيْطَانَ يَخْتَدِعُهُمْ عَنْ طَاعَتِكَ مَا عَصَاكَ عَاصٍ، وَ لَوْ لاَ أَنَّهُ صَوَّرَ لَهُمُ الْبَاطِلَ فِي مِثَالِ الْحَقِّ مَا ضَلَّ عَنْ طَرِيقِكَ ضَالٌّ؛ بنابراین چنانچه شیطان ایشان را برای منصرف کردن از طاعتت نفریبد، هیچ عصیان‌گری تو را معصیت نکند؛ و اگر باطل را در نظرشان مانند حق جلوه ندهد، هیچ گمراهی از راه تو گمراه نشود.»