دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجتالاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن میپردازد. آنچه در ادامه میخوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه سیام قرآن کریم است:
تفسیر
وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمِينَ (سوره بقره، 193)
مراد از «فتنه» در اينجا شرك است. خداوند در اين آيه پايان نبرد با مشركان را برچيده شدن شرك و برپايى توحيد قرار داده است. اين آيه و آياتى كه در آنها جهاد با قيد «فى سبيل اللّه» آمده است، به روشنى حكايت از اين دارد كه هدف از جهاد در اسلام كشورگشايى و تسلّط بر مردم و اموال آنان نيست، بلكه هدف دفاع از حقوق انسانهاست.
توضيح اينكه: كمال انسان در گرو حقيقتى است كه فطرت آدمى او را بدان فرا مىخواند و توحيد از جمله حقايقى است كه ريشه در فطرت انسان دارد. بنابراين، اصلاح جوامع بشرى در گرو توحيد است و قوانين فردى و اجتماعى ناگزير بايد بر اساس آن بنا شود تا جامعهها اصلاح شوند. در آيه 30 از سوره روم آمده است:
«پس روى خويش را بدون گرايش به چپ يا راست، به سوى اين دين [توحيد] بگردان، و بر فطرت الهى كه انسانها را بر آن آفريده است پايدار باش». بنابر اين، برپايى توحيد و پاسدارى از آن يكى از مهمترين حقوق انسانى به شمار مىرود. سپس قرآن اين نكته را بيان مىكند كه دفاع از اين حق انسانى، خود حق ديگرى است كه آن نيز مقتضاى فطرت است؛ چنانكه خداوند فرموده است: «اگر خدا برخى از مردم را به وسيله برخى ديگر دفع نمىكرد، قطعاً ديرها، كليساها، معابد يهود و مساجدى كه در آنها نام خدا بسيار برده مىشود، ويران گشته بود.» (حَجّ، 40)، و در سوره انفال آيه 24 پس از آيات جهاد فرموده است: «اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خدا و پيامبر را اجابت كنيد آنگاه كه شما را به چيزى فرا مىخواند كه به شما حيات مىبخشد». در اين آيه، جهاد به عنوان امرى حياتبخش معرفى شده است. بنابر اين، جهاد، چه دفاعى باشد و چه ابتدايى، در حقيقت دفاع از مهمترين حق انسانى يعنى توحيد به شمار مىرود، چرا كه شرك باعث تباهى انسانيت و نابودى فطرت است.(1)
وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (سوره بقره، 195)
در اينكه ميان دو جمله «وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ» و «وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»، آيا ارتباطى وجود دارد يا نه، با توجه به اينكه تمام تعبيرات قرآن حساب شده است، حتما ميان اين دو رابطهاى است و به نظر مىرسد رابطه اين است اگر انفاق در مسير جهاد و فى سبيل اللّه نكنيد، خود را با دست خويش به هلاكت افكندهايد، بلكه مىتوان مسئله را از اين فراتر برد و گفت:
اين آيه گر چه در ذيل آيات جهاد آمده است ولى بيانگر يك حقيقت كلى و اجتماعى است و آن اينكه انفاق بهطور كلى سبب نجات جامعهها از مفاسد كشنده است، زيرا هنگامى كه مسئله انفاق به فراموشى سپرده شود، و ثروتها در دست گروهى معدود جمع شود و در برابر آنان اكثريتى محروم و بينوا وجود داشته باشد ديرى نخواهد گذشت كه انفجار عظيمى در جامعه به وجود مىآيد، كه نفوس و اموال ثروتمندان هم در آتش آن خواهد سوخت و از اينجا رابطه مسئله انفاق و پيشگيرى از هلاكت روشن مىشود.
بنابراين انفاق، قبل از آنكه به حال محرومان مفيد باشد به نفع ثروتمندان است، زيرا تعديل ثروت، حافظ ثروت است.
امير مؤمنان على(ع) در يكى از كلمات قصارش به اين حقيقت اشاره فرموده، مىگويد: «حَصِّنُوا أَمْوَالَكُمْ بِالزَّكَاة»: اموال خويش را با دادن زكات حفظ كنيد.
و به تعبير بعضى از مفسران، خوددارى از انفاق فى سبيل اللّه هم سبب مرگ روح انسانى به خاطر بخل خواهد شد، و هم مرگ جامعه به خاطر عجز و ناتوانى، مخصوصا در نظامى همچون نظام اسلام كه بر نيكو كارى بنا شده است.(2)
منابع:
1. ترجمه قرآن براساس الميزان همراه با خلاصه تفسير الميزان ، ص30.
2. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج2، ص39.
انتهای پیام