درک ماهیت دنیا از نگاه امام علی(ع)

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح فرازی از خطبه 52 نهج‌البلاغه «فَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلَّا سَمَلَةٌ كَسَمَلَةِ الْإِدَاوَةِ أَوْ جُرْعَةٌ كَجُرْعَةِ الْمَقْلَةِ لَوْ تَمَزَّزَهَا الصَّدْيَانُ لَمْ يَنْقَعْ. فَأَزْمِعُوا عِبَادَ اللَّهِ الرَّحِيلَ عَنْ هَذِهِ الدَّارِ الْمَقْدُورِ عَلَى أَهْلِهَا الزَّوَالُ وَ لَا يَغْلِبَنَّكُمْ فِيهَا الْأَمَلُ وَ لَا يَطُولَنَّ عَلَيْكُمْ فِيهَا الْأَمَدُ»، اظهار کرد: ماهیت دنیا این است که شیرینی‌های آن به تلخی تبدیل می‌شود و به یک معنا، خوشی‌ها به ناخوشی‌ها تبدیل می‌شود.

وی با بیان اینکه انسان باید خود را برای تعامل با خوشی‌ها و ناخوشی‌های دنیوی آماده کند، گفت: ماهیت دنیا این است که خوشی‌ها به ناخوشی‌ها تبدیل می‌شود، کمااینکه تبدیل شیرینی‌ها به تلخی‌ها در زندگی به سرعت انجام می‌شود.

موسوی با بیان اینکه از سیر تبدیل خوشی به ناخوشی در دنیا این آموزه به ما داده می‌شود که ما به حقیقت با دنیا برخورد کنیم، آماده باشیم و زندگی را واقع‌بینانه ببینیم، تصریح کرد: هم خوشی دنیا را بشناسیم و هم غم دنیا را درک کنیم، چراکه خداوند متعال انسان را می‌گریاند و می‌خنداند و وجود ما محل غم و شادی است. لذا، امکان ندارد انسانی تمام وجودش شادی باشد و هنگامی که انسان ماهیت دنیا را شناخت غم و شادی را به شکلی منطقی مدیریت می‌کند.

غنیمت شمردن فرصت‌ها و نداشتن آرزوهای محال

مدرس حوزه علمیه لرستان با یادآوری اینکه امام علی(ع) درباره معرفی و نسبت انسان با دنیا هشدار می‌دهد و توصیه می‌کند که انسان عمر و زندگی، جوانی، لحظات زندگی و داشته‌ها را جدی بگیرد، اظهار کرد: انسان باید قاطعانه برای کوچ اخروی و سفر آخرت  تصمیم‌گیری کند و بداند دنیا رو به زوال است. غنیمت شمردن فرصت‌ها و نداشتن آرزوهای محال و دست‌نیافتنی دو شرط درک ماهیت دنیاست.

وی با یادآوری اینکه انسان باید از تمام فرصت‌های دنیا، استفاده کند و هر شرایط و روزی را غنیمت بشمارد تا آمادگی کوچ اخروی را داشته باشد، گفت: انسان باید در دنیا بر طولانی شدن آرزوها مراقبت کند. البته آرزو داشتن امری منطقی است و آرزوهایی که انسان در ذهن دارد مطلوب و سبب ایجاد انگیزه و امید می‌شود و آنچه امام اول شیعیان نیز نسبت به آن هشدار می‌دهد داشتن آرزو نیست بلکه آرزوهای نپخته و نسنجیده‌ای است که در قواره و فرصت این زندگی نیست و دست‌نیافتنی است.

موسوی با تأکید بر اینکه راهزن انسان آرزوهای درازی است که وسعت زمان اقتضای آن‌را نمی‌کند، تصریح کرد: وقتی انسان در ذهن خود آرزوهای محال را پرورش می‌دهد باید از راه‌های نامتعارف برود و هر کاری برای رسیدن به این خواسته‌ها انجام دهد و این خطر بزرگی است، چراکه انسان می‌خواهد راه صد ساله را در یک شب برود.

مدرس حوزه علمیه لرستان با تأکید بر اینکه آرزوهای انسان در این دنیا باید بر مبنای تلاش و کوشش و ظرفیت انسان باشد، گفت: بهترین آرزو و هدف انسان، آن هدفی است که در راستای منابع، ظرفیت‌ها و فرصت انسان باشد و انسان با به‌کار بستن تمام منابع در جهت نیل به آن تلاش کند.

قطعیت برای عمر انسان وجود ندارد

وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مواردی که مولای متقیان حضرت امام علی(ع) در خصوص ماهیت دنیا به آن هشدار می‌دهد این است که انسان نباید گمان کند فرصت زیاد در دنیا دارد، چراکه قطعیت برای عمر انسان وجود ندارد، اضافه کرد: در میزان عمر و فرصت زندگی دنیوی انسان قطعیتی وجود ندارد؛ یکی در سن جوانی و یکی در سن پیری از بین می‌رود، لذا نسبت به جهان آخرت این نگاه را داشته باشیم که هر لحظه امکان مرگ وجود دارد و انسان باید بداند که وقت تنگ است و از حداقل فرصت حداکثر بهره را ببرد.

موسوی استفاده از فرصت‌ها و نداشتن آرزوهای محال و دست‌نیافتنی را شرط درک ماهیت دنیا دانست و با بیان اینکه برای رسیدن به خداوند باید از همه چیز جز ذات خداوند انقطاع کنیم و حتی مثقال ذره‌ای از دل جز برای خدا نباشد، گفت: انسان باید فقط در پیشگاه خداوند ناله کند و از مال و اولاد برای حرکت به‌سوی خدا دست بکشد، چراکه تلاش برای قرب و نزدیکی خداوند رتبه و منزلت انسان را در نزد خداوند بالا می‌برد و مشمول غفران الهی می‌شود.