سواد رسانه‌ای نیازی امنیتی و سلامت‌زا برای جامعه است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ اختتامیه مجازی هفته جهانی سواد رسانه‌ای امروز ۹ آبان‌ماه با حضور نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس انجمن سواد رسانه‌ای ایران، رئیس سازمان بسیج رسانه کشور و معاون سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی برگزار شد.  

فرشید رضایی، سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در این مراسم با بیان اینکه دنیای امروز مانند صد سال گذشته نیست که بتوان بدون سواد رسانه‌ای زندگی کرد، گفت: بخش مهمی از سواد رسانه‌ای، سواد سلامت است و یکی از عوامل مهم سلامت شمرده می‌شود، به همین دلیل وزارت بهداشت به صورت دغدغه‌مند در این زمینه تلاش و در این مسیر حرکت می‌کند؛ از این رو سازمان برنامه و بودجه باید بودجه مشخص برای سواد سلامت و سواد رسانه‌ای اختصاص دهد.

وی افزود: همایش سواد رسانه‌ای طی یک هفته گذشته برگزار شد و پیامی که برای ریاست جمهوری و مسئولان کشور دارد این است که سواد رسانه‌ای و اطلاعات، سواد تبلیغات، سواد سینما و ... که ذیل ۱۲ مقوله سواد تعریف می‌شود، نیاز به توجه و اختصاص اعتبار‌های مشخصی هستند؛ چراکه همه این‌ موارد باعث افزایش سواد امنیتی و سلامت‌زاست و باید در این زمینه ارتقا پیدا کرد.

رضایی ادامه داد: وقتی با مردم صحبت می‌کنیم، متوجه می‌شویم که با وجود سواد اندک، در فضای مجازی فعالیت می‌کنند و یا در گوگل جستجو می‌کنند و دنبال اطلاعات می‌گردند، بنابراین اگر سواد رسانه‌ای نداشته باشند، در دوراهی‌های مجازی گرفتار می‌شوند. امروز همانند گذشته نیست و باید والدین را آموزش داد تا بتوانند در برابر آنچه فرزندانشان انجام می‌دهند، رفتار مناسبی داشته باشند.

وی تصریح کرد: در این راستا آموزش و پرروش باید برنامه‌های روشنی داشته باشد و ما برای سفیران دانش‌آموز و خانواده برنامه‌های مناسبی را درنظر داریم و اجرا خواهیم کرد؛ چراکه سواد رسانه‌ای یک مقوله امنیتی و سلامت‌زا نیز محسوب می‌شود و برای اینکه بتوانیم پاسخ روشنی برای فرزندانمان داشته باشیم، باید به این مقوله اهمیت دهیم.

امنیت در سلامت

رضایی با بیان اینکه امنیت موضوع مهمی در دنیاست، بیان کرد: امنیت سلامت یکی از مقوله‌های مهمی است که در اغلب کشور‌ها مغفول مانده، تا زمانی که ویروسی مانند کرونا شیوع پیدا نکند، کسی به سلامت اهمیت نمی‌دهد، در حالی که سلامت قبل از بیمارستان خلق می‌شود و باید برای آن اعتبار گذاشت. در امنیت سلامت، بهداشت و آموزش نیز مغفول بوده است و ما نیاز به مدیریت اجرایی قوی داریم تا امنیت سلامت ارتقا باید.

وی ادامه داد: انجمن سواد رسانه‌ای جزئی از بدنه سلامت کشور است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ از این رو باید سواد سلامت را در برنامه قرار داد و از همه بهورزان خواست به این مقوله اهمیت داده و آن را در رأس مسئولیت خود قرار دهند.

رضایی در ادامه گفت: واکسن سواد سلامت که بخشی از سواد رسانه‌ای و سواد خودمراقبتی است، باید در جامعه تزریق شود تا ما را در برابر همه تهدیدات مصون کند. قطع شدن پای یک دیابتی و یا نابینا شدن او نتیجه بی‌سوادی سلامت است؛ بنابراین باید در هر خانواده دیابتی، یک سفیر سلامت داشته باشیم. اگر در حوزه بهداشت کار می‌کنیم، باید در این زمینه تلاش کنیم و نباید کسی دیابت بگیرد و برنامه خودمراقبتی باید در راستای نجات دیابتی‌ها باشد.

وی با اشاره به فعالیت برخی شیادان در فضای مجازی گفت: متأسفانه این افراد که تعدادشان کم هم نیست، اطلاعات غلط به مردم می‌دهند و ما باید داوطلبان سلامت در فضای مجازی نیز داشته باشیم.

نیازمند وضعیت مطمئن در سواد رسانه‌ای هستیم

سینا شامخ، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه این همایش گفت: اولین بار مک لوهان بحث سواد رسانه‌ای را مطرح کرد و ما به همین واسطه با توسعه فناوری‌ها همراه بودیم و تغییر وضعیت کاربران و زیست‌بوم آن‌ها مورد توجه جدی قرار گرفته است. با توجه به چهار کارکرد مهم رسانه در حوزه اطلا‌ع‌رسانی، آموزش، سرگرمی و نظارتی مسائلی در حوزه اطلاعات نادرست و دیپ فیک‌ها به وجود آمده است؛ از این رو با یک سردرگمی اطلاعاتی مواجه هستیم و همین باعث می‌شود نیازمند وضعیت جدیدی در سواد رسانه‌ای باشیم که قابل اطمینان باشد.  

وی افزود: تغییر زیست بوم حتی برای بزرگسالان باعث شده است که آن‌ها به راحتی فریب بخورند و همین مسئله باعث به هم ریختگی فکری شده و جامعه‌پذیری آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است؛ بنابراین رسانه و محتوای رسانه و رسانه‌های تولیدگر اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند و به واسطه تکثر در حوزه رسانه سواد رسانه‌ای مهم تلقی شده است. از سویی هم اعتماد به رسانه‌ها روز به روز در حال کاهش است و علت آن انتشار داده‌های نادرست است و برخی مراجع، عامدانه وارد این جریان می‌شوند و اطلاعات جعلی و نادرست منتشر می‌کنند.

شامخ به برخی فعالیت‌های مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرد و ادامه داد: مرکز پژوهش‌ها به واسطه رسالتی که دارد، به مرجعیت رسانه می‌پردازد و در این راستا رویدادی را برگزار کرد و بحث مرجعیت رسانه‌ای که در نظام دانشگاهی ادبیات متقنی نداشت، وارد شد. ما در این مرکز در ۱۷ مورد گزارش‌های مختلفی را تبیین کرده‌ایم و ۱۱ گزارش دیگر در دست انجام هستند. یکی از گزارش‌های مهم در حوزه مرجعیت رسانه، بررسی اطلاعات و محتوای خلاف واقع است که پیش‌نویس قانون آن نیز انجام شده است. چالش‌های زیست بوم کودک و نوجوان مسئله دیگری است که با توجه به اهمیت این رده سنی در عرصه تربیت و دوره هویت‌جویی آن‌ها این مسئله مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه این افراد پیچیدگی‌های فکری و ذهنی را درک نمی‌کنند و تصور فریب ندارند و به واسطه تجربه اندک در این فضا و ارتباط صادقانه‌ای که با والدین و معلمان داشتند، نیاز به آموزش در این فضا دارند.

وی تصریح کرد: مسئولیت چهره‌ها در شبکه اجتماعی، سیاستگذاری سکو‌های دیجیتال، تنظیم‌گری سکو‌های دیجیتال و... از موارد دیگری است که در مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی شده است. همچنین در بستر‌های مختلفی حمایت از فعالان حوزه سواد رسانه‌ای را انجام داده‌ایم و از پژوهشگران در این زمینه دعوت به همکاری کرده‌ایم.