چرا حال صنعت گردشگری با کاهش کرونا هم خوب نشد

علی رحیم‌پور، مدیرعامل گروه هتل‌های رکسان در گفت‌وگو با ایکنا درباره مشکلات حوزه گردشگری گفت: حوزه گردشگری از اواخر سال ۱۳۹۸ با افزایش نرخ بنزین و سپس سقوط هواپیمای اوکراینی، دچار بحران شد. این مسائل باعث افزایش هزینه‌های خانوار، افزایش چندبرابری مواد اولیه مصرفی هتلداران، افزایش دستمزد کارگر و در کنار آن کاهش تقاضای ورود گردشگران خارجی به ایران و کاهش سفر هموطنان در ایران شد.

وی افزود: بهترین سال گردشگری سال ۹۷ و شش ماهه نخست سال ۹۸ بود. از شش ماهه دوم سال ۹۸ با کاهش ورود گردشگر خارجی و سفر گردشگران ایرانی به خارج از کشور و همچنین گردشگری داخلی وارد شرایط نزولی شدیم و در ادامه در حوزه سرمایه‌گذاری گردشگری، بحران ایجاد شد؛ زیرا کسانی که در سال‌های قبل این حوزه را برای سرمایه‌گذاری جذاب می‌دیدند، وقتی با این شرایط مواجه شدند، اقدام به تکمیل واحد‌های در حال ساخت خود نکردند، بنابراین واحد‌های اقامتی و پذیرایی گران شد و بسیاری از واحد‌ها نیمه‌کاره ماندند و سرمایه‌گذار جدید هم به این حوزه ورود نکرد.

رحیم‌پور ادامه داد: اواخر سال ۹۸ بود که متأسفانه شیوع بیماری کرونا مشکلات را مضاعف کرد. گردشگری، یک صنعت مشتری‌محور، انسان‌محور و تقاضامحور است و سلامت گردشگران مهمترین اصل برای توسعه این صنعت به شمار می‌رود؛ بنابراین با اتفاقات یادشده، با افزایش دغدغه امنیتی و دغدغه خاطر سلامت گردشگران داخلی و خارجی مواجه شدیم و عملاً این بازار را به مدت دو سال از دست دادیم. همچنین بیش از ۸۰ درصد از آژانس‌هایی که در تور‌های داخلی و خارجی فعال بودند از چرخه گردشگری خارج شدند؛ یعنی عملاً یا ورشکست شدند و یا به طور کلی از این صنعت رفتند و اکنون بعد از کرونا هم برنگشتند.

دو صنعتی که از کرونا آسیب دیدند

وی با بیان اینکه در کشور‌های پیشرفته بعد از فروکش کردن کرونا، دولت تعهد کرد از حوزه گردشگری حمایت داشته باشد، گفت: با شیوع کرونا گردشگری اولین صنعتی بود که لطمه خورد؛ سپس صنعت حمل و نقل بود و در ادامه صنایع دستی هم دچار مشکل شد و این مسئله همانند یک زنجیره ادامه یافت. امید بود که در کشورمان نیز دولت از این حوزه حمایت کند، اما چون در وزارت گردشگری بودجه‌ای که بتواند تکافوی بخش توسعه صنایع دستی و مرمت و احیای میراث فرهنگی کشور و تبلیغات و بازاریابی در حوزه گردشگری را داشته باشد، ندارد، چه برسد به اینکه بخواهد از دست‌اندرکاران این صنعت به ویژه در بخش خصوصی حمایت کند؛ بنابراین عملاً اقدام خاصی که منجر به ایجاد انگیزه مجدد برای برگشت سرمایه‌گذاران و یا کسانی که شغلشان را از دست داده بودند، موفقیتی حاصل نشد.

رحیم‌پور در ادامه با بیان اینکه در گردشگری مهمترین سرمایه نیروی انسانی است، گفت: سرمایه‌گذار، ۱۵ سال هزینه می‌کند و نیرو را آموزش می‌دهد تا با خدمات استاندارد، سرویس مناسبی را ارائه دهد، اما عملاً طی سه سال گذشته نیرو‌های متخصص این حوزه از این صنعت خارج شدند و دیگر برنگشتند و اکنون با کمبود سرآشپز و میزبان و همچنین کاهش کیفیت خدمات در بسیاری از مراکز اقامتی و پذیرایی مواجه هستیم. نیاز است که در این شرایط دولت در زمینه آموزش یا بورسیه افراد به خارج از کشور به کمک بخش خصوصی بیاید.

این فعال عرصه گردشگری تصریح کرد: از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ با کاهش شیوع کرونا، سفر‌ها شکل گرفت و امید بود که این صنعت به روز‌های شکوفایی خود برگردد و در عید و اواخر سال ۱۴۰۰ و بهار امسال سفر‌های خوبی را شاهد بودیم، اما در دو ماه گذشته مشکلاتی که به وجود آمد که صنعت گردشگری را به سمت اضمحلال برده است. یعنی صنعتی که در حال احتضار بود، دوباره با این اتفاق وضعیت بدتر شد و اکنون ۴۰ درصد ضریب اشغال هتل‌ها نسبت به بهار کاهش یافته و گردشگران خارجی از بازار هدف به ایران نمی‌آیند و اکثر کشور‌های اروپایی توصیه کرده‌اند به ایران سفر نکنند و کسانی هم که هستند، برگردند.

وی ادامه داد: بهترین فصل گردشگری در ایران بهار و پاییز است و امسال پاییز را از دست دادیم. بسیاری از گردشگران داخلی هم به دلیل مشکلات اخیر احساس ناامنی می‌کنند، بنابراین سفر‌های داخلی نیز کاهش یافته است. در واقع بزرگترین هجمه تبلیغاتی و رسانه‌ای علیه ایران در سال‌های اخیر طی دو ماه گذشته انجام شده است و با توجه به بحث ایران‌هراسی، این اتفاقات نیز بر این مسئله افزود.

رکودی بدتر از کرونا

رحیم‌پور با بیان اینکه در حال حاضر به رکودی بدتر از کرونا دچار شده‌ایم، گفت: باید هتل‌هایمان برای تعطیلات ژانویه رزرو می‌شد که اینطور نیست. این مشکل را می‌شد با راهکار بهتری حل کرد تا اقتصاد کشورمان این همه متضرر نشود. در واقع این امر نشان می‌دهد دولتمردان ما اولویتشان توسعه صنعت گردشگری در کشور نیست. 

وی افزود: بیش از ۹۰ درصد از حوزه فروش گردشگری، براساس دیجیتال مارکتینگ است و بیشترین آسیب به کسب و کار‌های اینترنتی وارد شده است. وقتی واتساپ، تلگرام و اینستاگرام قطع است، گردشگر خارجی از چه طریقی با خانواده خود در ارتباط باشد؟ باید با تلفن داخلی هزینه زیادی برای تماس با خانواده‌اش صرف کند. همچنین برای خرید نمی‌تواند از کارت‌های بانکی استفاده کند. یک توریست چطور می‌تواند پول نقد با خود همراه ببرد. آن‌ها گلایه می‌کنند که شما تنها کشوری هستید که ما می‌خواهیم در کشورتان پول خرج کنیم و اجازه نمی‌دهید. دولت باید مشکل را حل کند. درست است که در جاذبه‌های گردشگری جزو برترین کشور‌های دنیا هستیم، اما این داشته‌ها زمانی ارزشمند است که تبدیل به دارایی شود و آن را بتوانیم به صورت بسته سفر و گردشگری به دنیا معرفی کنیم. بنابراین اگر بحث فروش مبتنی بر وب را راه‌اندازی نکنیم، این صنعت به طور کلی نابود خواهد شد. 

مدیرعامل گروه هتل‌های رکسان با بیان اینکه شرایط فعلی هیچ نشانی از رونق و توسعه گردشگری ندارد، بیان کرد: درست است که شبکه‌های اجتماعی امنیت کشور را به خطر انداخته‌اند، اما من که ۵ هزار پرسنل دارم، چگونه باید حقوق آن‌ها را پرداخت کنم؛ اگر این‌ها اخراج شوند، هزینه‌های اجتماعی افزایش خواهد یافت. 

غفلت از بزرگترین بازار حاشیه خلیج فارس

وی با اشاره به مشکلات دیگر در زمینه گردشگری گفت: زمین برای احداث هتل گران است و هزینه گرفتن تسهیلات بانکی بسیار گران تمام می‌شود. ما بزرگترین بازار را در حاشیه خلیج فارس داریم. تنها راه نجات صنعت گردشگری این است که برای شب عید بازار خلیج فارس را توسعه دهیم و ورود کشور‌های عربی از جمله با خودرو شخصی را به کشور فراهم کنیم. ما از این بازار غافل هستیم. امیدواریم گردشگری رونق یابد و روابطمان با دنیا خوب شود.

وی با بیان اینکه راه برون‌رفت از معضل بیکاری، توجه به حوزه گردشگری است، گفت: این حوزه با کمترین هزینه، بیشترین شغل و درآمد را ایجاد خواهد کرد. این حوزه، اقتصاد فرهنگ است و دستاورد‌های فرهنگی بسیاری به ارمغان خواهد آورد. در واقع حوزه گردشگری حکم روغنی را دارد که می‌تواند چرخه اقتصادی را بچرخاند.

گفت‌وگو از سمیه قربانی