پیروزی انقلاب اسلامی منجر به افزایش ظرفیت نظریه‌پردازی شد

 

قبادی در این مراسم با بیان اینکه عنصر و جوهره اعتلا در علوم انسانی از اعتلای جمهوری اسلامی جدا نیست بلکه این دو توأمان هستند، اظهار کرد: بر این اساس تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و پیشرفت کشور پیوستگی دارند؛ چراکه انقلاب اسلامی در درجه نخست انقلابی فرهنگی و اجتماعی بوده است و به همین دلیل نوعی نشانه‌های همزدادپنداری میان این نهضت با مواریث تمدنی، تاریخی و دینی پدیدار شده است و در این پدیداری علوم انسانی نقشی اثرگذار داشته و دارد.

 

وی افزود: در زیست بوم ایرانی، همین پیوستگی است که با تحقق استقلال و آزادی در این سرزمین گره می‌‌خورد. از سال 1393 به این سو بر پایه همین فرض، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کوشیده بر مبنای برنامه‌داری و جامعه‌مداری و بر اساس کوشش و به دور از هر حاشیه، فعالیت سازمانی و پژوهشیدن را اصل قرار دهد و بر پایه توکل به حضرت حق بر اساس اولویت‌های برآمده از برنامه توسعه راهبردی و اسناد بالادستی به پیش رود.

 

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادآور شد: با همین رویکرد بود که زنده‌یاد دکتر آئینه‌وند شعار محوری اتصال به ریشه و انطباق با زمان را برگزیده بودند. اگر در تاریخ تمدن ایران مداقه شود روشن خواهد شد که رشته‌ای طولانی، این مردمان را پیوند داده است. با وجود برخی گسست‌های انسان‌شناختی و هویتی، پیوستاری از تمدن ایرانی را مشاهده می‌کنیم که از دیرباز بر اصول و مبانی مشخص استوار بوده و دائماً بر ظرفیت نظریه‌پردازی آن افزوده شده و با انقلاب اسلامی بر این ظرفیت افزوده شده است.

 

وی بیان کرد: عدل الهی، فقه، عرفان اسلامی و امثالهم همگی مجموعه‌های نظری و عملی هستند که عناصر فرهنگ و تمدن این سرزمین را یادآوری می‌کنند و بر بستر زبان فارسی از دوره‌ای به دوره دیگر منتقل شده و هویت ایرانی و اسلامی را دوام بخشیده‌اند؛ لذا دوام این هویت مدیون رویکردهایی است که ذیل علوم انسانی قرار دارند؛ از این‌رو در دوره جدید جامعه علوم انسانی نقشی تعیین‌کننده در انقلاب و جمهوری اسلامی ایران دارد.

 

قبادی افزود: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال‌های اخیر کوشیده با عنایت به ترکیب اعضای هیئت علمی و کارشناسان خویش جایگاه علوم انسانی را در کشور ارتقا بخشد و از جمله راهبردهایی که در پیش گرفته شبکه‌سازی علوم انسانی، تأثیرگذاری بر سیاست‌ها و برنامه‌های کلان ملی و توسعه نظام جامع پژوهش علوم انسانی و اجتماعی است. طی این مدت بر پایه تأکیدات مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای بررسی متون این پژوهشگاه به سوی کاربردی سازی و مسئله‌محوری حرکت کرده و تحقیقات خود را متناسب با نیازهای مردم انجام داده و به سوی گزارش‌های راهبردی، مدیریتی، علمی و ملی سوق داده شده است و در این راستا از خدمات مشاوره به دستگاه‌های اجرایی بهره برده است و اکنون در مرحله ورود به پژوهش‌های کلینیکال قرار داریم.

 

وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: توسعه پژوهش‌های کلینیکال بر جامع شدن پژوهش‌های علوم انسانی می‌‌افزاید. امیدواریم با فضل الهی و همراهی همه عزیزان در راه خدمت به آرمان‌های انقلاب اسلامی با رویکرد دانشی موفق عمل کنیم.

 

سعیدرضا مهرپور، رئیس بیمارستان شریعتی سخنران بعدی این مراسم بود که بیان کرد: بنده از دوران کودکی به مسائل علوم انسانی علاقه داشتم. در طول تاریخ علوم تجربی و انسانی بر هم تأثیرات زیادی گذاشته‌اند. بنده در اینجا بنا دارم به وظایفی که برای هر دو گروه در قبال کرونا وجود دارد، اشاره کنم. اساساً شکل‌گیری علوم تجربی توسط علوم انسانی و فیلسوفان بود. یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق وجود بیماری‌های عفونی بود که فیلسوفان به فکر ایجاد علوم تجربی افتادند.

 

وی افزود: در قرن چهارم در اروپا بیماری طاعون آمد و بخش زیادی از مردم را به کشتن داد. در این شرایط چراغ علم در کل دنیا رو به خاموشی است، اما اتفاق کلیدی که در اینجا رخ می‌دهد این است که بشر فهمید که گرفتاری‌های او با طبیعت به وسیله علوم قدیمی، و با دعا و استغفار حل نمی‌شود؛ یعنی هرچقدر حرف‌های ارسطو، جالینوس یا بقراط را تکرار کنید بیماری شما برطرف نخواهد شد. بنابراین بشر گرفتاری‌هایی با طبیعت پیدا کرد که با روش‌های قدیمی برطرف نمی‌شد؛ از این‌رو به روش‌های دیگری متوسل شدند که با طبیعت تعامل یا مبارزه کنند تا بشر را نجات دهند.

 

رئیس بیمارستان شریعتی بیان کرد: تا قرن شانزدهم میلادی که یکی از جالب‌ترین و بحث‌برانگیزترین زمان‌های تاریخی است عده‌ای بیشتر به سوی مذهب و استغفار رفتند، اما عده‌ای دیگر به فکر چاره‌اندیشی افتادند. در همین قرن فرانسیس بیکن تجربه‌گرایی «رنه دکارت» شک‌گرایی را پایه‌گذاری کردند و ما از آن با عنوان انقلاب علمی یاد می‌‌کنیم. در اینجا بود که بین علم و کلیسا برخوردی جدی پیش آمد، چراکه تا قبل از آن کلیسا دائماً فریاد می‌زد که پاسخ همه سؤالات شما در نزد من است.

 

مهرپور تصریح کرد: کم کم در این دوره علوم تجربی از دل علوم انسانی زاییده شد. فرانسیس بیکن می‌گفت طبیعت را شکنجه کنید و خواهید دید طبیعت با شما حرف می‌زند. وی می‌گفت همه چیز را جمع‌آوری و تحلیل داده کنید؛ چراکه گرفتاری شما با طبیعت با تحلیل داده‌ها برطرف می‌شود. بنابراین از قرن شانزدهم به بعد دنیا وارد دوران جدیدی شد. در این ایام اکتشافات بسیار بزرگی اتفاق می‌افتد، اما در عین حال علوم تجربی که خودش زاییده علوم انسانی بود، پس از مدتی آن‌قدر مغرور شد که گفت اساساً علوم تجربی نیازی به علوم انسانی ندارد و اگر هم می‌خواهد حرفی بزند، باید وارد علوم تجربی شود. در رأس چنین افرادی اگوست کنت بود.

 

رئیس بیمارستان شریعتی اظهار کرد: آن نهضتی که در اروپا اتفاق می‌افتد در ایران اتفاق نمی‌افتد بلکه عمدتاً مردم ایران اطلاعی از اتفاقاتی که در غرب می‌افتاد نداشتند. از قرن نوزدهم بود که مردم ایران به واسطه سفرهایی که داشتند به این نتیجه رسیدند که در اروپا اتفاقاتی در قرون اخیر اتفاق افتاده است. بعد از جنگ جهانی اول اتفاق هولناک دیگری به نام آنفولانزای اسپانیایی رخ داد که بین پنجاه تا صد میلیون نفر را کشت. از سال 1930 بود که پنی‌سیلین کشف شد و بعد از چند سال مورد استفاده قرار گرفت و علم بشر شروع به پیشرفت کرد.

 

وی ادامه داد: از ورود کرونا به ایران یکسال می‌گذرد و در طول این سال مباحث بسیار مهم علوم انسانی وارد صحنه بحث در جامعه شده و هنوز هم بسیار داغ است. برخی از گروه‌های می‌گفتند هرچیزی که بخواهید در دین هست و برخی دیدگاه‌های متفاوتی داشتند. بنده از مباحث علوم انسانی در یک سال اخیر بسیار خوشحالم، چراکه باعث می‌شود تاریخ خود را به شکل بهتری بخوانیم و مثلاً از تجربیات آنفولانزای اسپانیایی درس بگیریم؛ بنابراین معتقدم باید تلاش کنیم تعاملات علوم انسانی و تجربی را بیشتر کنیم.