کاهلی از دیدگاه قرآن/ بیکاری سبب از بین رفتن احترام انسان می‌شود
گروه اجتماعی: در مکتب اسلام، بیکاری و نیازمند دیگران بودن، امری ناپسند و عامل بدبختی و سیه‌روزی شمرده شده است؛ کاهلی و بیکاری سبب از بین رفتن احترام و شخصیت انسان می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، در فرهنگ اسلامی، کار و کوشش و پرهیز از بطالت، سستی و تنبلی به‌عنوان یک اصل مهم برای رسیدن به سعادت و خوشبختی در زندگی دنیا و آخرت است.
خداوند متعال در آیه 39 سوره نجم می‌فرماید: «وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى؛ و این‌که براى انسان جز حاصل تلاش او نیست» و نیز در روایات اسلامی کار و تلاش برای تأمین مخارج زندگی، به منزله جهاد در راه خدا و پاداش بالاتر از جهاد دارد.
همچنین در آیه 78 سوره غافر آمده است: «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِّن قَبْلِکَ مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَیْکَ وَمِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ وَمَا کَانَ لِرَسُولٍ أَنْ یَأْتِیَ بِآیَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِذَا جَاء أَمْرُ اللَّهِ قُضِیَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِکَ الْمُبْطِلُونَ؛ و مسلماً پیش از تو فرستادگانى را روانه کردیم برخى از آنان را [ماجرایشان را] بر تو حکایت کردهایم و برخى از ایشان را بر تو حکایت نکردهایم و هیچ فرستادهاى را نرسد که بىاجازه خدا نشانهاى بیاورد پس چون فرمان خدا برسد به حق داورى مىشود و آن‌جاست که باطلکاران زیان مىکنند» که کلمه «مبطلون» در این‌جا به‌معنای پیروان باطل و افراد ولگرد و بیکار است.
خداوند متعال در آیه هفت سوره شرح می‌فرماید: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ؛ پس چون فراغت یافتى به طاعت درکوش» که در این آیه خداوند به پیامبر اکرم(ص) به‌عنوان الگو، تلاش مستمر و پیگیر را در زندگی، گوشزد می‌کند.
تنبلی و بیکاری از دیدگاه روایات
نبی مکرم اسلام(ص) در این رابطه فرموده است: «داشتن حرفه و شغل، گنج و سرمایه است» همچنین در روایت آمده است که «تاجر و کاسب راست‌گو در روز قیامت با شهیدان و صدیقان محشور می‌گردد» و امام باقر(ع) فرموده است: «تنبلی، به دین و دنیا زیان می‌رساند».
همچنین در برخی روایات از بعضی از شغل‌ها به‌عنوان گنج و سرمایه یاد شده است چنان‌که امام صادق(ع) می‌فرماید: کشاورزان، گنج‌های مردم و مقام آنان در روز قیامت از همه بهتر و قرب و منزلتشان از همه بیشتر است در روز قیامت کشاورزان را سعادتمندان می‌خوانند.
در روایت دیگر، وقتی یزید بن هارون واسطی در مورد کشاورزان از امام صادق(ع) سؤال کرد، آن حضرت فرمود: کشاورزان، گنج‌های خدا در روی زمین هستند و نیز فرمود: کیمیای بزرگ، زراعت است.
کار، هم سرمایه و گنج است و هم وسیله‌ای برای رسیدن به سرمایه و گنج، اگر کار کردن نباشد، هیچ رشد و پیشرفت در زندگی حاصل نمی‌شود، کار هم بر جسم و روح انسان تأثیر می‌گذارد و هم بر رشد و تعالی زندگی فردی و اجتماعی نقش دارد، کار، سبب فعلیت پیدا کردن نیرو و قوای بدن است هرکس کار می‌کند نیروی بدنی‌اش افزون‌تر می‌شود، هم‌چنان که نشاط و شادابی روحی پیدا می‌کند، کار و تلاش است که سبب تولید بیشتر می‌شود.
دین مبین اسلام، هم به زندگی معنوی مردم توجه دارد و هم به زندگی مادی، این‌طور نیست که فقط به نماز، روزه، حج و سایر مسائل عبادی توجه کرده باشد؛ بلکه به همه ابعاد زندگی انسان نظر دارد. چنان‌که امام علی(ع) می‌فرماید: به کسب و تجارت بپردازید، تا بی‌نیاز باشد و امام موسی کاظم(ع) نیز در این باره فرموده است: شما را به پرداختن به کسب و کار در نداری و دارایی سفارش میکنم و در همه حال، به‌دنبال کار و تلاش باشید».
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در رابطه با مذمت و نکوهش بیکاری گفت: در مکتب اسلام، بیکاری و نیازمند دیگران بودن، امری ناپسند و عامل بدبختی و سیه‌روزی شمرده شده است، بیکاری و تنبلی، نه تنها در دنیا اثرات سوء و منفی در زندگی دارد، بلکه در روز قیامت هم انسان بیکار مطرود و مردود است.
آثار سوء تنبلی و بیکاری
وی در بیان آثار سوء تنبلی و بیکاری اظهار کرد: تنبلی و بیکاری آثار سوء و عواقب بدی به‌دنبال دارد از جمله این‌که بیکاری سبب از بین رفتن احترام و شخصیت انسان می‌شود و شخصیت انسان پیش دیگران در هم شکسته می‌شود.
وی اضافه کرد: بیکاری منشأ فساد و تباهی انسان می‌شود، انسان بیکار تن به هر ذلت و پستی می‌دهد و ممکن است انواع گناهان از غیبت کردن تا دزدی را مرتکب شود.
نماینده ولی‌فقیه در لرستان افزود: بیکاری از عوامل تباه‌کننده عمر و وقت انسان می‌شود، همچنین سبب فقر و عقب‌ماندگی انسان می‌شود و به دین و دنیای انسان آسیب می‌رساند چنان‌که امام علی(ع) در این رابطه فرموده است: «بیکاری و تنبلی به دین و دنیای انسان ضرر می‌رساند».
وی ادامه داد: با توجه به آن‌چه از آیات و روایات در مورد مذمت بیکاری و آثار سوء آن بیان شد، بر مسئولان لازم است که برای فراهم آوردن کار برای بیکاران تلاش کنند و شغل در دسترس مردم قرار گیرد.
حجت‌الاسلام میرعمادی گفت: همچنین لازم است که شغل و کار، در میان کسانی‌که توانایی انجام آن‌را دارند، به‌صورت عادلانه تقسیم شود و به‌گونه‌ای نباشد که گونه‌ای نباشد که گروهی از مردم شب و روز به‌دنبال کار باشند و لقمه نانی به‌دست نیاورند اما عده‌ای با مختصر تلاش به سرکار بروند و ثروت فراوانی به‌دست آورند.
