برائت از طاغوت یک اصل اساسی در نظام توحیدی است

به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه امروز، امروز، ۱۵ اسفندماه در جلسه تفسیر قرآن کریم ویژه ماه رمضان در جمع هیئت مساکین‌الزهرا(س) مسجدالاقصی خرم‌‎آباد که با محوریت سوره توبه برگزار شد، با بیان اینکه درک رمضان و در محضر قرآن بودن یک توفیق الهی است که شامل حال بندگان می‌شود، گفت: امید است شرکت در جلسات تفسیر قرآن به عنوان یک رسم و آداب جدی رمضان شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه رمضان یک نمایشگاه دائمی با تخفیف صد در صدی برای ما انسان‌هاست که در این ماه مهمان خداوند بزرگ هستیم و گناهان ما بخشیده می‌شوند، ادامه داد: اگر افراد پیش از رسیدن به ماه مبارک رمضان آمادگی در خود ایجاد کنند می‌توانند در این ماه به کسب فضائل بیشتر مبادرت ورزند که باید قدر آن را بدانیم و از لحظه به لحظه آن بهره‌ بگیریم.

این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: ماه رمضان از اهمیت و جایگاه ویژه‌‏اى برخوردار و ماه سلوک روحى است و مؤمنان با مقدمه‌‏سازى و فراهم کردن زمینه‌‏هاى معنوى در ماه‌هاى رجب و شعبان هر سال خود را براى ورود به این ماه شریف و پُربرکت آماده می‌کنند و با حلول این ماه با شور و اشتیاق و دادن اطعام و افطارى به نیازمندان، شب‌ زنده‌دارى و عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، دادن صدقه، روزه‏‌دارى و... روح و جان خود را از سرچشمه فیض الهى سیراب می‌کنند.

موسوی به آیه ابتدایی سوره توبه با این مضمون «بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ» اشاره کرد و افزود: خداوند متعال در آیه اول سوره توبه به صراحت اعلام برائت از مشرکان می‌کند و مسلمانان را از هرگونه وابستگی به آن‌ها بر حذر می‌دارد.

وی با اشاره به اینکه این برائت از طاغوت یک اقدام موقتی یا تاکتیکی نیست بلکه یک اصل اساسی در نظام توحیدی است و اگر این اصل در جامعه اسلامی رعایت نشود جامعه به تدریج دچار انحراف می‌شود و روح استکبارستیزی از بین می‌رود، اظهار کرد: «برائت» به معنای بیزاری، قطع رابطه و نفی ارتباط عاطفی، فکری و عملی است لذا خداوند متعال در آغاز سوره توبه می‌فرماید: «[اين آيات] اعلام بيزارى [و عدم تعهد] است از طرف خدا و پيامبرش نسبت به آن مشركانى كه با ايشان پيمان بسته‌ايد» که این بیانگر آن است برائت یک تصمیم انسانی نیست بلکه یک فرمان الهی است.

موسوی در رابطه با چرایی اعلام برائت خداوند از مشرکان، گفت: مشرکان بارها عهدشکنی کردند و نشان دادند که در طول تاریخ هرگاه مسلمانان با طاغوت سازش کردند ضربه خوردند و پیام این سوره این است که اسلام نمی‌تواند در کنار طاغوت بماند یا باید بر آن غلبه کند یا از آن جدا شود.

وی با بیان اینکه امام خمینی(ره) با تأسی به آیه اول سوره توبه شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» را مطرح کردند، ادامه داد: اعلام برائت از آمریکا و صهیونیسم یک حرکت استراتژیک بود که ریشه در این سوره دارد این در حالی است که حج برائت که هر سال در مکه برگزار می‌شود، یکی از نشانه‌های زنده بودن این پیام قرآنی است.

این مدرس حوزه علمیه افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی برخی از سیاستمداران اصرار داشتند که رابطه ایران و آمریکا حفظ شود اما امام خمینی(ره) با قاطعیت اعلام کردند که ما نیازی به رابطه با طاغوت نداریم، این تصمیم همان اجرای عملی آیه اول سوره توبه بود. 

موسوی با یادآوری اینکه برائت یک حرکت انقلابی و یک اصل ثابت در جامعه توحیدی است و اگر مسلمانان از دشمنان خدا جدا نشوند به تدریج هویت خود را از دست می‌دهند، اظهار کرد: امروز هم شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» ادامه همان روح برائتی است که در سوره توبه مطرح شده است.

این مفسر قرآن کریم با بیان اینکه سوره توبه از چند جهت برای ما حائز اهمیت است، افزود: این سوره مدنی و آخرین سوره‌ای است که بر پیامبر اعظم (ص) نازل شده است البته آیات این سوره یک‌جا نازل نشده است و بعضی از مفسران معتقد هستند دو آیه آخر سوره توبه مکی است و بقیه آیات این سوره مدنی است کمااینکه از سیاق آیات معلوم است خدای متعال به پیامبرش می‏‌فرماید: تو الان که صاحب قدرت، شوکت و حکومت هستی، دیگر جای مدارا کردن با مشرکان نیست و تو باید با استفاده از قدرت و حکومت، ویروس خطرناک شرک را نابود کنی.

موسوی با اشاره به اینکه سوره توبه تنها سوره‌ای از قرآن کریم است که «بسم الله الرحمن الرحیم» ندارد و این سوره یکی از پرنام‌ترین سوره‌های قرآن است، اضافه کرد: بعضی از مفسران معتقد هستند که سوره توبه دنباله سوره انفال است چون بعد از سوره انفال است و بعضی از مفسران نیز با استناد به روایات می‌‎گو‌یند چون این سوره پُر از برائت از مشرکان پیمان‌شکن است لذا برائت با رحمت سازگاری ندارد کمااینکه وقتی می‌خواهیم با کسی دعوا کنیم قبلش رحمت و مهربانی را نثار او نمی‌کنیم.

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه در سوره توبه آیات جهاد را داریم، ادامه داد: در کل قرآن کریم ۵۰۰ آیه در رابطه با احکام داریم که به آنها «آیات‌الاحکام» گویند که ۱۵ آیه از این آیات در سوره توبه است همچنین آیات سوره توبه که برائت از مشرکان است توسط امام علی(ع) برای مشرکان ابلاغ شده است و مرحوم علامه امینی با ۷۳ سند معتبر هم از شیعه و هم از اهل سنت این موضوع را اثبات کرده است.

موسوی با بیان اینکه در سوره توبه آیات کلیدی زیادی داریم و در این سوره نوع مواجهه با شرک و نفاق مطرح شده است، افزود: در آیه دوم سوره توبه «فَسِيحُواْ فِي الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ وَأَنَّ اللّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ» خداوند متعال به مشرکان مهلت می‌‎دهد یا اسلام بیاورند و یا اینکه پیامبر با آن‌ها وارد جنگ شود و می‌فرماید: «پس [اى مشركان] چهار ماه [ديگر با امنيت كامل] در زمين بگرديد و بدانيد كه شما نمى‌‏توانيد خدا را به ستوه آوريد و اين خداست كه رسواكننده كافران است».

این مفسر قرآن کریم با اشاره به اینکه مشرکان چند دسته بودند یک دسته با پیامبر و اسلام عهد داشتند اما عهدها را شکسته بودند، یک دسته عهد داشتند اما عهد را نشکسته بودند و پایبند بودند و یک عده هم بودند که اصلاً عهدی با پیامبر نداشتد و زندگی خودشان را می‌کردند که این آیات خطاب به آن‌هایی است که عهد داشتند اما عهد را شکستند، گفت: شرک اثرگذاری اجتماعی و روانی دارد لذا ماهیت توحید این است که قبل از اینکه خدا را بپرستی، باید شرک و طاغوت را کنار گذاشته باشی و نفرت از طاغوت در درون تو باشد، نمی‌توانی مؤمن باشی و بغض طاغوت نداشته باشی چراکه محبت خدا با توحید با محبت و مدارای با طاغوت سازگاری ندارد.

وی با اشاره به اینکه برائت از طاغوت یک امر توحیدی و ماندگار است و در قید زمان و مکان محصور نمی‌شود، اظهار کرد: خداوند متعال وقتی توحید را برای یک جامعه به ارمغان می‌آورد، در کنارش اجتناب از طاغوت است این‌ها مبنای توحیدی دارد و عقب‌نشینی در این مسئه جایگاهی ندارد.

وی در رابطه با مهلت چهار ماهه خداوند متعال به مشرکان، اظهار کرد: این مهلت از دهم ذی‌الحجه روزی که امام علی(ع) آیات برائت را به مشرکان مکه ابلاغ کرد، آغاز و تا دهم ربیع‌الثانی ادامه داشت. این مهلت دادن بیانگر آن است که اسلام آن‌قدر روشنفکر است و آغوشش باز است و دنبال هدایت است که همان لحظه اول شمشیر را از رو نمی‌بندد بلکه می‌فرماید: «فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۙ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ؛ بنابراین، چهار ماه را [در کمال آزادی و امنیت] در زمین گردش کنید و بدانید که شما عاجزکننده خدا نیستید [تا بتوانید از دسترس قدرت او بیرون روید] و خدا خوارکننده کافران است».

وی به آیه سوم سوره توبه «وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُ ۚ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ» اشاره کرد و افزود: خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «و این اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به همه مردم در روز حج اکبر که: یقیناً خدا و پیامبرش از مشرکان بیزارند [و هیچ تعهدی نسبت به آنان ندارند]؛ پس [ای مشرکان!] اگر [از پیمان شکنی و خیانت] توبه کنید [و مسلمان شوید] برای شما بهتر است و اگر روی [از وفای به پیمان و اسلام] بگردانید، بدانید که شما عاجز کننده خدا نیستید [تا بتوانید از دسترس قدرت او بیرون روید]؛ و کسانی را که کفر ورزیدند، به عذابی دردناک مژده ده». 

موسوی ادامه داد: «أَذَانٌ» در اینجا به معنای ابلاغ و اعلان کردن است این آیات برائت اذان و اعلانی از ناحیه خدا و رسول خدا به مشرکان، منافقان و همه مردم است.

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه حج اکبر در اینجا منظور عید بزرگ یعنی عید قربان و حج تمتع است، اضافه کرد: بعضی گناهان از قبیل ربا و نزول، ارتباط برقرار کردن با زن شوهردار و بردن آبروی مؤمن در حکم جنگ مستقیم با خداست کمااینکه این آیات به نوعی بشارتی به مؤمنین است و می‌گوید این مشرکینی که وقتی قدرت داشتند خون به دل شما کردند خدا آن‌ها را عذاب خواهد کرد.

مرضیه حافظی فر