چگونه رفتار متواضعانه داشته باشیم
تواضع به معنای خواری و ذلیل نشان دادن خود نیست بلکه تواضع آن است که انسان خود را در برابر خدا و بنده خدا پایین‌تر از موقعیتی که هست، قرار دهد. تواضع یک حالت خشوع و خضوع درونی است که نشانه‌های آن در رفتار و کردار و گفتار ظاهر می‌شود.
به گزارش ایکنا از خوزستان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن انصاری، مدیر مدرسه علمیه آیت‌الله‌العظمی آقا شیخ محمدجعفر انصاری(ره) اهواز در سلسله جلساتی به شرح دعای مکارم‌الاخلاق امام سجاد(ع) پرداخته است. جلسه هجدهم این شرح از دعا تقدیم مخاطبان می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
امام سجاد(ع) در پیشگاه الهی عرض می‌کند: «وَ خَفضِ الجَناحِ» امام(ع) در ادامه فراز قبلی درخواست می‌کند: بارالها با لطف و رحمتت مسلمانان را به فروتنی و تواضع موفق بدار.
کلمه «خَفض» به معنای پَر گستردن، تواضع کردن، فروتنی کردن و در مجموع به نهایت تواضع و فروتنی که از روی مهر و محبت باشد گفته می‌شود. ملااحمد نراقی استاد شیخ اعظم انصاری(ره) در کتاب معراج‌السعاده در معنای تواضع می‌نویسد: تواضع به معنای شکسته نفسی است که نگذارد آدمی خود را بالاتر از دیگری ببیند و لازمه آن رفتار و گفتاری است که دلالت بر احترام دیگران می‌کند.
تواضع و فروتنی از جایگاه خاصی در اخلاق اسلامی برخوردار است تا جایی که پروردگار متعال در آیه 215 سوری شعرا به رسول خود می‌فرماید: «وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛ ای رسول من پَر و بال رحمتت را بر تمام پیروان با ایمانت با تواضع بگستران.»
رسول خدا(ص) فرمود: «اِنَّ التَواضُعَ لایَزیدُ العَبدَ اِلّا رفعَهً فَتَواضَعُوا یَرحَمکُمُ الله؛ تواضع مایه رفعت و بلندی مقام متواضع است، تواضع کنید تا مشمول رحمت الهی قرار گیرید.»
به قول شاعر:
ز خاک آفریدت خداوند پاک/ پس ای بنده افتادگی کن چو خاک/ تواضع سر رفعت افرازدت/ تکبر به خاک اندر اندازدت/ به عزت هر آنکو فروتر نشست/ به خواری نیفتد ز بالا به پست
البته باید توجه داشت که تواضع به معنای خواری و ذلیل نشان دادن خود نیست بلکه تواضع آن است که انسان خود را در برابر خدا و بنده خدا پایین‌تر از موقعیتی که هست، قرار دهد. تواضع یک حالت خشوع و خضوع درونی است که نشانه‌های آن در رفتار و کردار و گفتار ظاهر می‌شود. در اهمیت تواضع تعبیرات جالبی در روایات ذکر شده از جمله آنها حدیثی از پیامبر(ص) است که می‌فرماید: چه می‌شود که شیرینی عبادت را در شما نمی‌بینم؟ عرض کردند: شیرینی عبادت چیست؟ حضرت فرمود: تواضع.
امام رضا(ع) در حدیثی فرمودند: تواضع درجاتی دارد یکی از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان‌گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدی دید آن را با خوبی جواب دهد، خشم خود را فرو برد و از مردم در گذرد و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(کافی، جلد 2)
امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: شریف‌ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرمخویی است.(عیون الحکم و المواعظ)
رفتار متواضعانه در روابط فردی و اجتماعی سبب استحکام پیوندها می‌شود و آثار مطلوب خواهد داشت. یکی از آن آثار نزول رحمت الهی است «تَواضَعوا یُرحمکُمُ الله»؛ پس تواضع کنید تا مشمول رحمت الهی قرار گیرید.
اللهُم وَفقنا بحُسن الخُلق
اللهم وفقنی لصالح الاعمال
خدایا توفیق عمل صالح به ما عطا فرما
انتهای پیام
