جلوه مردمی جای پادشاه را در نقاشی مشروطه گرفت
کیانوش معتقدی با بیان آنکه نقاشان ایرانی از جمله هنرمندانی بودند که در قبال پدیده مشروطه سکوت کردند و عکس‌ها و تصویرسازی‌ها راوی وقایع دوران بودند یادآور شد: وقتی نهاد قدرت جای خود را به مجلس داد و مردم برای اولین بار اهمیت پیدا کردند، این شغل که قرار بود بازتاب‌دهنده چهره پادشاه باشد نیز از بین رفت.
به گزارش ایکنا؛ همزمان با یکصدوهفدهمین سالگرد نهضت مشروطه، همایش نهضت مشروطه ایران از روز ۱۴ تا ۱۷ مرداد در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان برگزار می‌شود.
این همایش شامل نشست‌های هنری، تاریخی، سیاسی، ادبی و حقوقی است که با حضور پژوهشگران برگزار می‌شود.
کیانوش معتقدی، پژوهشگر هنرهای ایرانی-اسلامی، یکی از سخنرانان این همایش است که در نشستی با عنوان «هنرهای دیداری و مشروطه» درباره موضوع تحولات تصویری نقاشی ایران در سپهر انقلاب مشروطه، به عنوان خروجی سلسله پژوهش‌هایش در این عرصه به تبادل نظر در این حوزه می‌پردازد.
سکوت نقاشان در قبال پدیده مشروطه
کیانوش معتقدی در گفت‌وگو با ایکنا درباره هنرهای دیداری دوران مشروطه گفت: مسئله تصویر از دوره ناصری در فرهنگ ما اهمیت زیادی پیدا کرد. تا پیش از آن نقاشی ایرانی بار انتقال موضوعات را برعهده داشت اما با رواج یافتن عکاسی و چاپ شاهد تغییر شرایط بودیم.
وی ادامه داد: از آن زمان عکس، کارت‌پستال و تصویرسازی روزنامه‌ها بار اصلی را در جریانات اجتماعی برعهده گرفتند. اگرچه در آن دوران نقاشان درباری زیادی وجود داشتند اما آنها در قبال پدیده مشروطه سکوت کردند و آثار انگشت‌شماری پیرامون این واقعه در نقاشی ایران به وجود آمد.
کمرنگ شدن چهره پادشاه در هنر پس از مشروطه
معتقدی خاطرنشان کرد: در آن دوران نقاش‌ها به کشیدن تابلو‌هایی با مضامین درباری و پرتره پادشاه می‌پرداختند اما بعد از مشروطه دیدگاه تغییر کرد و مفهوم «نقاش‌باشی» عوض شد. وقتی نهاد قدرت جای خود را به مجلس داد و مردم برای اولین بار اهمیت پیدا کردند، این شغل که قرار بود بازتاب‌دهنده چهره پادشاه باشد نیز از بین رفت.
وی با اشاره به جایگاه مهم عکاسی در دوران مشروطه گفت: عکاسی که از ابتدا در دربار قاجار حضور داشت، در جریان مشروطه مهمترین نقش را بازی کرد و رسانه مهمی بود. کارت‌پستال‌ها نیز به نوعی استفاده از این عکس‌ها بودند. اما آنچه خیلی به روز و راوی وقایع دوران بود، تصویرسازی‌هایی بودند که وقایع مشروطه را در روزنامه‌ها بازتاب می‌دادند.
این پژوهشگر هنرهای ایرانی-اسلامی اظهار کرد: همه این آثار فضایی متفاوت نسبت به نقاشی ایرانی داشتند و با وجود اینکه نقاشی درباری بعد از مشروطه تغییر کرد اما نقاشان ما هیچ نسبتی با مشروطه برقرار نکردند و مسیری دیگر را طی کردند.
از «فتح تهران» تا «میدان بهارستان»
معتقدی با اشاره به آنکه آنچه مورد توجه منِ پژوهشگر قرار دارد مسئله نپرداختن نقاشان ایران به اتفاقات روز و جریان مشروطه است افزود: برای این همایش و نشست تخصصی آن سه تابلو انتخاب کردم که به شکل مستقیم بازتاب دهنده دوران مشروطه هستند و آنها را به عنوان مصداق عینی خروجی پژوهش‌هایم مورد بررسی قرار می‌دهم.
وی درباره تابلوهای انتخابی برای ارائه در این همایش گفت: تابلوی «فتح تهران» که در کاخ صاحبقرانیه نگهداری می‌شود، تابلوی «جشن مشروطه» متعلق به گنجینه کاخ نیاوران و تابلوی «میدان بهارستان» از معدود آثاری هستند که به مشروطه پرداخته‌اند و این نشان می‌دهد نقاشی‌‌های مرتبط با مشروطه چقدر اندک هستند. هر کدام از این تابلو‌ها رویکرد متفاوتی به مشروطه دارند که مورد بحث قرار می‌گیرند.
نشست‌های همایش نهضت مشروطه ایران از ساعت ۱۵ تا ۳۰. ۱۶ و ۱۷ تا ۳۰. ۱۸ در سالن مردم‌شناسی مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان برگزار می‌شود و حضور برای علاقه‌مندان آزاد است.
انتهای پیام
