عوامل افزایش رزق و روزی از نگاه امام علی(ع)

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح خطبه ۲۳ نهج‌البلاغه «أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ الْأَمْرَ يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ كَقَطَرَاتِ الْمَطَرِ إِلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا قُسِمَ لَهَا مِنْ زِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ، فَإِنْ رَأَى أَحَدُكُمْ لِأَخِيهِ غَفِيرَةً فِي أَهْلٍ أَوْ مَالٍ أَوْ نَفْسٍ فَلَا تَكُونَنَّ لَهُ فِتْنَةً، فَإِنَّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ مَا لَمْ يَغْشَ دَنَاءَةً تَظْهَرُ»، اظهار کرد: خطبه ۲۳ به لحاظ محتوا مطالب ارزنده‌ای دارد و نگاه امام علی(ع) در این خطبه نگاهی اجتماعی به رزق، علل و عوامل آن، فقیر و غنی است.

وی با اشاره به اینکه این خطبه لزوم تهذیب و تربیت مستمندان نسبت به زهد است و زهد را به آنان متذکر می‌شود، گفت: این خطبه از جهتی عوامل مؤثر در رزق و روزی و از جهتی محبت به نیازمندان را بیان می‌کند.

موسوی با اشاره به اینکه لحن امام علی(ع) در آغاز خطبه نشان می‌دهد که مطلب مطرح شده جدی است، افزود: در جامعه همه انسان‌ها سطح یکسان از برخورداری را ندارند، عده‌ای به لحاظ ثروت بالاتر و عده‌ای از امکانات کمتری برخوردارند.

مدرس حوزه علمیه لرستان با اشاره به اینکه وقتی مردم جامعه توزیع موقعیت و مکنت در جامعه را مشاهده می‌کنند و عدم یکسانی را می‌بینند، اضافه کرد: همه آحاد سطح بهره‌مندی یکسان از موقعیت‌ها و ثروت‌ها را ندارند، عده‌ای فقیر و عده‌ای ثروتمند هستند و این ناهمسانی بهره‌مندی از امکانات مادی و موقعیت‌ها در طول حیات بشر وجود داشته و دارد.

وی با بیان اینکه در نفس انسان غرایضی است که وقتی کسانی که از خود بهره‌مندتر هستند را می‌بیند شاید دچار حسد و طمع شود، گفت: برای این تفاوت‌های توزیع امکانات باید توجیهی وجود داشته باشد تا آدمی آن را بپذیرد.

موسوی با تأکید بر اینکه امام علی(ع) در این خطبه به اختلاف دو گروه از کسانی که برخورداری از مال ندارند و کسانی که مکنت مالی دارند اشاره می‌کند، اظهار کرد: در این خطبه آمده است که امر از آسمان به‌سوی انسان می‌آید، این امر به معنای دستور دادن نیست بلکه به معنی شأن و کار است. امر همان است که خداوند متعال نظام آفرینش را تدبیر می‌کند و قواعد و محاسبات از سوی خداوند تنظیم می‌شود.

مدرس حوزه علمیه لرستان با اشاره به اینکه در بهره‌مندی انسان‌ها از دنیا عوامل و عللی وجود دارد که براساس این عوامل انسان‌ها می‌توانند به سمت رزق مادی و معنوی خود حرکت کنند، ادامه داد: در رزق مادی هر کسی که آب دارد و زمین دارد نباید فقیر باشد بلکه باید با تلاش و کوشش باید بهره‌مند‌تر و فزون‌تر از دیگران باشد به معنای دیگر تلاش و کوشش از عوامل رزق و روزی است.

وی با اشاره به اینکه علل و عوامل مؤثر در رزق و روزی، مادی و معنوی هستند، یکی دیگر از اسباب و علل بهره‌مندی از رزق را تقوا دانست و با بیان اینکه کسی که تقوا را رعایت کند به رزق و روزی می‌رسد، گفت: در کنار این عوامل برای رزق و روزی انسان اسباب و علل پنهانی وجود دارد، در میان بندگان کسانی هستند که صلاحیت آنان در فقر است و اگر این افراد به غنی برسند ادعای خدایی می‌‌کنند البته تمام این‌ها به حکمت خداوند است.

موسوی با تأکید بر اینکه تدبیر رزق از آسمان به زمین می‌آید، بیان کرد: به فزونی و زیادی مال و مکنت غَفِيرَةً می‌گویند و گاهی مال، موقعیت و امکانات پوشاننده برخی از کاستی‌های انسان است، البته مهم آن است که عوامل رزق و روزی به حکمت خداوند است و ما از آن مطلع نیستیم.