«نگهبان شب» و «موقعیت مهدی» به سوی سیمرغ می‌روند + فیلم

«نگهبان شب» و «موقعیت مهدی» دو فیلمی بودند که در هفتمین شب از جشنواره فیلم فجر در سینمای اهالی رسانه واقع در مرکز همایش‌های برج میلاد به نمایش درآمد. این دو کار جز آثار خوب این دوره جشنواره بودند که مطمئناً در بخش‌های مختلف کاندیدهای دریافت سیمرغ خواهند بود.

فیلم اول «نگهبان شب» ساخته جدید رضا میرکریمی است. این فیلمساز در کار قبلی خود «قصرشیرین» روایتی بسیار زیبا و ملودرام از یک خانواده را نشان داد اما در کار اخیرش، وی جهشی دوباره داشته و مجدد در نگهبان شب روایتگر قصه خانوادگی و شریف شده است. داستان فیلم درباره نگهبان ساختمانی است که عهده‌دار مراقبت از یک پروژه بزرگ ساختمانی است. مهمترین شاخصه این فرد صداقت و درستکاری اوست، آنهم در شرایطی که به واسطه نیازهای مالی به شدت محتاج پول است اما این امر باعث نمی‌شود تا قهرمان قصه اصولش را زیر پا بگذارد.

درباره فیلم جدید رضا میرکریمی یک نکته مشخص است، آنهم ویژگی امید و نشاط در فیلم است. «نگهبان شب» ظاهری اجتماعی دارد که در آن فقر موضوع و محور اصلی فیلم است اما ما تلخی آزاردهنده از این بابت نمی بینیم چون کارگردان تصمیم داشته به مخاطب بگوید اگر به واسطه مشکلات مالی دستخوش مشکلات فراوان هستید این امر دلیل نمی شود تا امید خود را از دست دهید.

نگاهی که میرکریمی به معضلات اجتماعی دارد را اگر بخواهید با آثار رایج فیلم‌های این ژانر مقایسه کنیم متوجه می‌شویم خلاف بسیاری از تولیدات مشابه مخاطب بعد از تماشای این کار احساس ناامیدی نکرده و با انگیزه مثبت سالن را ترک می‌کند؛ رویکردی که می‌تواند در طول زندگی برای او الگوبخش باشد.

درباره بازی‌های این فیلم باید نمره‌های بسیار درخشان به هنرمندان آن داد به ویژه که بازیگران اصلی همگی از هنرمندان شهرستانی و تئاتری هستند که تا به حال سابقه جلوی دوربین رفتن را ندارند اما کیفیت بسیار دوست داشتنی از کارشان را نشان می‌دهند. در کنار بازیگران تئاتری محسن کیایی و ویشکا آسایش نیز به صورت افتخاری در «نگهبان شب» حضور دارند که آنها نیز بازیشان به شدت دلنشین است.

درباره کارگردانی میرکریمی نیز باید گفت بعد از فیلم خوب و دلنشین «قصرشیرین» تصور این می‌رفت شاید فیلم مربوطه تا چند سال بهترین کار میرکریمی قلمداد شود اما این فیلمساز با فیلم جدید خود نشان داد تصمیم گرفته در هر کار جهشی خیره‌کننده داشته باشد. باید بدانید رضایت از فیلم تنها به یک یا چند نفر خلاصه نشد بلکه اهالی رسانه عموماً فیلم را پسندیدند و در نشست خبری فیلم نیز ما این مسئله را به وضوح شاهد بودیم. این کار مطمئناً در بخش کارگردانی و بازی کاندیدای سیمرغ خواهد بود.

فیلم دوم موقعیت مهدی ساخته هادی حجازی فر است. این کار اولین تجربه کارگردانی این بازیگر خوب کشورمان است که زندگی یکی از بزرگترین سرداران جنگ را محور کار خود قرار داده است. مهدی و حمید باکری موضوع اصلی این فیلم هستند که اشاراتی از زندگی آنها را در فیلم می‌بینیم. این اثر سینمایی از یک سریال تلویزیونی گرفته شده است برای همین شاید لنگی‌هایی در فیلم دیده شود چون به هر حال بخش‌هایی از کار ابتر می‌ماند، ولی در مجموع فیلم اثر شریف و زیباست که برای اولین تجربه کارگردانش اثری قابل قبول محسوب می‌شود.

طراحی صحنه فیلم یکی از اتفاقات چشمگیر اثر است، زیرا با وجود استفاده کارگردان از لوکیش‌های بیرونی ما می‌توانیم زندگی خانواده ایرانی در دهه 60 را به خوبی در کار ببینیم. همچنین  اثر توانسته با جلوه‌های ویژه تماشاگر را در صحنه‌های جنگی با خود همراه و حتی در مواقعی مخاطب را مبهوت خود کند. در کنار این ویژگی چهره‌پردازی بازیگران در صحنه‌های جنگ بسیار واقعی است و خلاف برخی آثار دفاع مقدسی که در این رابطه بسیار ناشیانه عمل می‌کنند. در این کار طراحی صحنه بسیار زیباست. برای مثال بازسازی جزیره مجنون اتفاقی مثال‌زدنی در سینمای دفاع مقدس محسوب می‌شود.

نقد اصلی به «موقعیت مهدی» به شخصیت‌پردازی فیلم برمی‌گردد که در بسیاری از کارهای دفاع مقدسی وجود دارد. ما در کارهایمان تنها تصویری که از رزمندگان و سرداران جنگ نشان می‌دهیم، چهره‌ای فرشته‌گونه است که عاری از خطا و اشتباه هستند. این موضوع نیز پاشنه آشیل این دست تولیدات شده است، درصورتیکه مخاطب دوست دارد قهرمانش زمینی باشند تا بتواند با آنها ارتباط برقرار کند، البته این مشکل قابل درک است چون هیچ کارگردانی در کشورمان نمی‌تواند فیلمی را جلوی دوربین ببرد که در آن بخواهد برخی از ناگفته‌ها را در حوزه دفاع مقدس بیان کند، برای همین هم می‌بینیم فیلم‌های این حوزه تنها در جشنواره موفق هستند اما در گیشه عمدتا از آن استقبالی صورت نمی‌گیرد.

درباره وجه حماسه‌پردازی «موقعیت مهدی» هم باید اذعان کرد تصویری که از شهید باکری در فیلم می‌بینیم بیشتر نشان‌دهنده فرمانده‌ای باهوش است که یارانش را تنها نمی‌گذارد، اما در وجه حماسی چندان تصویرسازی مناسبی را شاهد نیستیم، هرچند شاید در نسخه تلویزیونی این موضوع مد نظر قرار گرفته باشد. درباره کیفیت بازی‌ها هم باید به کار نمره‌ای متوسط داد. در این میان تنها روح الله زمانی بازیگر نوجوان فیلم «خورشید» توانسته بازی خوبی از خود نشان دهد.

در انتها باید گفت «موقعیت مهدی» یکی از آثار خوب ژانر دفاع مقدس است اما مطمئنا جز بهترین‌ها نخواهد بود.

نوشته داود کنشلو