سپاسی که انسان را از عقاب الهی می‌‌رهاند
مدرس حوزه و دانشگاه حمد را از بهترین راه و رسم‌هایی که در ادب عبودیت وجود دارد، دانست و گفت: حمد و سپاس موجب رهایی انسان از عقاب الهی می‌شود.
حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در تشریح فراز نهم از دعای اول صحیفه سجادیه، اظهار کرد: در این فراز می‌خوانیم: «و نيز خدای متعال را آن‌چنان حمد می‌‌كنيم كه بتوانيم بدان سپاس، به بالاترين مراحل هستی كه مقربان در بلندای لوح مرقوم مشاهده كرده‌اند راه يابيم و در زمانیكه روشنايی از چشم و ديدگان ديگران رفته، آن حمد موجب روشنايی ديدگان ما گردد، و آن‌گاه كه گونه بدكاران به سياهی نمايان شود، برای ما موجب چهره‌ای نورانی و شفاف گردد.»
وی با اشاره به اینکه یکی از اقسام حمد آن است كه منشأ و باعث آن معرفت و شناخت باشد، افزود: خود اين معرفت باعث ارتقای درجه ديگری از مراتب كمالات می‌شود، چراکه حمد متناسب با مقام حضرت حق از بزرگ‌ترين عبادات بوده و از بهترين راه و رسم‌هايی است كه در ادب عبوديت وجود دارد.
عالی‌پور ادامه داد: البته روشن است كه ستايش متناسب با آن مقام، خود بيانگر عرفان خاصی است كه از نسبت بين جايگاه بندگی با مقام ربوبيت حاصل می‌شود، حال هر چه اين نسبت به واقعيت نزديک‌‌تر باشد، روح انسانی در افقی بلندتر دست به ستايش خواهد زد، ستايشی كه جز در كتاب مرقوم ـ در جايی ديگر نيامده است.
این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: البته اگر در سايه تعاليم وحی، تربيت صحيح و صالح نصيب كسی شود و قلب و جان او با نظام قدسی و ملكوتی آشنا شود، روح او نيز هم‌سنخ ملائكه عليين می‌شود و به مقامی بلندتر از مقام فرشتگان می‌‌رسد و در مقامی قرار می‌‌گيرد كه در آن، همراه با مقربان از شاهدان كتاب مرقوم و نوشته‌شده‌ای باشد كه اسرار اولين و آخرين را واجد است.
وی بیان کرد: خداوند متعال در آیات 18 تا 20 سوره مبارکه مطففین به این موضوع پرداخته که انسان‌های وارسته در مقامی هستند كه شاهباز فكر هيچ انسانی در اوجی كه او سير میكند پر نتوان كشيد، آنان شاهد كتابی هستند كه به دست تكوين قدرت الهی رقم خورده و همه چيز را به حسب نظم دقيق رقم زده است.
عالی‌پور افزود: آدم بايد به بلندترين مقامات فرشتگان دست يابد و در مقام آنان قرار گيرد و به مشاهده آن كتابی كه در افقی فوق زمان و مكان قرار دارد و به درجه‌ای كه بالاتر از وهم و عقل است، كه به عالم اعلی عليين تعبير شده، نايل شود، كسانی كه بتوانند به اين مقام واصل شده و هم‌تراز بلكه بالاتر از فرشتگان مقرب قرار گيرند، در صحنه قيامت كه مردمان در حالتی سخت به فزع در میآيند، در حالتی امن، امان، آرام و مطمئن قرار دارند.
این مدرس حوزه و دانشگاه اظهار کرد: این افراد در روزی كه برقت‌الابصار؛ يعنی انسان از شدت فزع و تحير نبيند و چشمان فراخ گشته و حيرت‌زده گردند، چشم ايشان همچنان نورانی و بيناست، در آن روز وقتی تبهكاران جملگی شرمنده شده و نامه سياه آنان در معرض محاكمه قرار می‌‌گيرد و توانايی نگاه به صفحه اعمال خود را ندارند و سرافكنده در آن مقام ايستاده‌اند، صالحان و پاكان با قلبی آرام و رويی سفيد كه كنايه از سرافرازی است صحيفه جان خود را كه صحيفه حساب و كتاب‌شان است در اعلی عليين می‌‌يابند.
وی گفت: خدای متعال در آيه 27 سوره مبارکه يونس با این مضمون «أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّيْلِ» در رابطه با این افراد میفرمايند: «گويی صورت آنان پاره‌ای از شب تاريک است»، همچنین در آیه 49 سوره مبارکه هود با این مضمون «فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ» می‌فرماید: «صبور باش كه عاقبت از آن مردمان با تقوی است»، انسانی كه با پرتو هدايت آيين الهی اسلام زندگی خود را تطبيق میكند و به سويی كه پيامبر اكرم(ص) هدایت کرده حركت میكند، در هيچ یک از پيچ و خم‌های مسير انسانی، چه در عالم دنيا و چه در عوالم ديگر پس از اين جهان، به گرفتاری و پريشانی مبتلا نخواهد شد و به‌طوری بسيار سريع از تمامی عقبات سهمگينی كه در جهان ديگر بر سر راه انسان قرار دارد میگذرد.
عالی‌پور ادامه داد: در فراز دهم این دعا می‌خوانیم: «حمدا نعتق به من اليم نارالله الي كريم جوار الله، حمدا نزاحم به ملائكته المقربين و نضام به انبيائه المرسلين في دار المقامه التي لا تزول، و محل كرامته التي لا تحول؛ و آن حمدی را به جای میآوريم كه بدان وسيله، از آتش سوزان و دردناک جهنم، به كرامت جوار رحمت الهی آرميده و در كنار ملائكه مقربين و در قرب انبياء مرسلين، در سرای جاويدان و محل كرامت غير قابل زوال قرار گيريم.»
این مدرس حوزه و دانشگاه بیان کرد: در فرازهای اين دعای شريف، امام سجاد(ع) آثار مختلفی را برای حمد بيان کرده و در هر يک به ذكر آثار آن پرداخته است. در اين قسمت نيز حمدی را بیان کرده كه به‌وسيله آن انسان از عقاب الهی رسته و در جوار كرامت الهی و در كنار انبيا و ملائكه الله قرار بگيرد.
وی با اشاره به اینکه از آنجا که می‌دانیم جزا از سنخ عمل است، بنابراین بايد هريک از اقسام آن حمد، شباهت به حمد و ستايش صنفی از اصناف ملائكه و انبيا داشته باشد، ادامه داد: خداوند در آيه پنجم سوره مبارکه شوری میفرمايد: «و الملائكه يسبحون بحمد ربهم» و در بعضی آيات مانند آیه 63 سوره مبارکه عنکبوت، و 25 لقمان به پيامبراكرم(ص) امر فرمودند كه تو خدا را حمد كن، زيرا اكثريت مردم آگاه به حمد الهی نيستند.
این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: اين فرمان‌ها نشان‌دهنده آن است كه حقيقت حمد كاری در حد مقام پيامبری بوده و معلوم است كه مقصود از آن فقط آوردن كلمه الحمدلله بر زبان نيست كه خلايق همواره بر سر زبان دارند، بنابراین هريک از اولياء كامل الهی بر حسب حد و شعور و ظرفيت خود، حمدگو و ثناخوان حضرت حق هستند، از امام صادق(ع) نقل شده كه ايشان نذر فرمودند كه اگر مقصد آن بزرگوار عملی شود، حمدی كند كه احدی از خلايق نكرده باشد، پس از مدتی، آن مقصد تحقق يافت، آن‌گاه حضرت فرمودند: الحمدلله! راوی گفت: شما حمد خاصی را نذر كرديد كه در توان احدی نبود و نيست و حضرت فرمود: «اين همان نذر خاصی بود كه از عهده كسی برنمیآمد.»
وی افزود: البته بايد دانست كه در اين‌جا معرفت مطرح است، يعنی اينكه بدانيم حضرت از كلمه الحمدلله چه چيز را در باطن خود ديده و درخواست كرده؛ زيرا معرفت امام معصوم به دستگاه هستی به صورت علم حصولی نيست، بلكه با علم حضوری به ذره ذره هستی آگاه است.
عالی‌پور با اشاره به اینکه در اين فراز نيز، امام سجاد(ع) از خدای متعال چنين حمدی را درخواست می‌کند، اظهار کرد: به عبارت ديگر، ايشان ربط و وابستگی جملگی را به ربانيت اله عالم ديده و نعمت‌هايی را كه از جانب او به تمامی موجودات رسيده شناخته و كمالات مخلوقات را در نظام هستی در افق آگاهی مطلق خود طی و سپس تمام حقيقت آنها را به خدای متعال و به صاحب اصلی آنان مرتبط يافته و تمامی موجودات را استفاده‌كننده از همه آن نعمت‌ها و كمالات دانسته و تمامی ماسوی الله را تهی از هر كمال و هرگونه استقلال يافته و ملكوت موجودات را يكباره در دست اله عالم دانسته و سپس كلمه الحمدلله را بر حسب چنان كمال مطلقه‌ای بر زبان جاری فرموده است.
انتهای پیام
