گذری بر فعالیت‌های علمی و فرهنگی آیت‌الله محمدی یزدی
زندگی آیت‌الله یزدی سرشار از تحصیل در محضر عالمان بزرگ همراه با دغدغههاى علمى و فرهنگى بود. وی در طول دوران مبارزه بر ضد رژیم شاهنشاهى، علاوه بر فعالیت‌های سیاسی، همواره به تبیین معارف اسلامى و تألیف کتاب‌ها و مقالات پرداخته است.
به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت، زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد، نه‌‌تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست.
کسانی که عمری را بدون چشمداشت به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آنها خواهیم داشت. مرحوم آیت‌الله محمد یزدی از جمله این افراد است. ایشان در سال ۱۳۸۷ در نمایشگاه بین‌المللی قرآن به دریافت عنوان خادمان قرآن کریم در حوزه پژوهش مفتخر شد.
آیت‌الله محمد یزدی در سال 1310 هجرى شمسى در خانوادهاى متدين و ارادتمند به خاندان پيامبر(ص)، چشم به جهان گشود. جدش، مرحوم شيخ محمدعلى، حدود 100 سال پيش از يزد به اصفهان هجرت كرد و در مدت زمان كوتاهى، در حوزه علميه اصفهان، به درجات علمى بالايى نائل آمد. مرحوم «آقانجفى» كه در آن دوره، رياست حوزه علميه اصفهان را بر عهده داشت، شيخ محمد على را مأمور بحث و مناظره با كشيشهاى ارامنه جلفاى اصفهان كرد كه شيخ محمدعلى توانست بر تمامى آنها فائق آيد و از آن پس، «شيخ يزدى» شهرت يافت.
بیشتر بخوانید:
- آیت‌الله محمد یزدی دار فانی را وداع گفت
- پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی در پی درگذشت آیت‌الله یزدی
- نگاهی به زندگینامه و خدمات علمی آیت‌الله محمد یزدی
پدر آيت الله يزدى، مرحوم «شيخ على يزدى» نام داشت كه از شاگردان «شيخ عبدالكريم حائرى» و از روحانيون معروف اصفهان بود كه امامت جماعت يكى از مساجد اصفهان را برعهده داشت و به حل مشكلات مردم عالم پرور اصفهان مى پرداخت. از ويژگي‌هاى او آشنايى با علوم غريبه بود. مادر آيت‌الله يزدى نيز زنى مؤمن از خانواده متدين و دوستدار اهل‌بيت(ع) بود كه پدرش از مريدان «شيخ يزدى» به شمار مىآمد و ارادت او به «شيخ يزدى» در ازدواج پدر و مادر وى بى‌تأثير نبوده است.
آيت‌الله محمد يزدى تحصيلات خود را ابتدا در محضر پدر و با فراگيرى زبان فارسى آغاز كرد و پس از آن، عازم مكتب‌خانه شد؛ مكتب‌خانه‌هاى آن روزگار اغلب در مسجد بود و فاقد ميز و صندلى! پس از گذراندن دوره مكتب، براى گذراندن كلاس چهارم آن نظام آموزشى، به نخستين مدرسهاى كه در اصفهان به سبك جديد تأسيس شده بود و يكى از روحانيون كه با پدر او نيز سابقه دوستى داشت، آن را اداره مى‌كرد، رفت. شش كلاس آن نظام را در آن مدرسه گذرانيد.
تحصيلات حوزه را كه در آغاز نزد پدر آموخته بود، در مدرسه «كاسه گران» اصفهان ادامه داد و سپس به مدرسه «ملا عبدالله» رفت و به تحصيل شرح لمعه مشغول شد. پس از آن به مدرسه صدر آمد و به خواندن «قوانين» پرداخت و در اين ميان، از محضر عالمان بزرگ اصفهان نيز در زمينه هاى علمى و معنوى بهره مىبرد. با تشريف فرمايى حضرت آيت‌الله بروجردى به قم، شور و بى قرارى زائدالوصفى وجود طلبه جوان را فرا گرفت و با اصرار فراوان به پدر، خواستار حضور و تحصيل در حوزه علميه قم شد. پدر، در ابتدا با اين سفر مخالف بود، اما با واسطه قرار گرفتن يكى از علماى يزد، به سفر فرزند خود رضايت داد. در بدو ورود به قم، در مدرسه فيضيه مستقر شد.
در آن زمان، آيت‌الله بروجردى، از برخى طلاب به سبب آشنايى با ميزان توانايى علمى آنان، امتحان به عمل مىآورد. وى با شركت در دروس سطح، كتاب‌هاى رسائل، مكاسب و كفايةالاصول را به خوبى فرا گرفت و در درس خارج علماى بزرگ حوزه، از جمله آيت‌الله بروجردى(ره) و امام خمينى(ره) شركت كرد. تلاش علمى ايشان در آن سال‌ها باعث شد تا بتواند از حضرت امام خمينى(ره) اجازه‌نامه اجتهاد دريافت كند. وى در طول آن سال‌ها از طریق شهریه، منبر و شرکت در جلسات وعظ و خطابه معاش خود را گذرانده است.
ایشان در قم با یکی از بستگان و فامیل پدری وصلت کرد که حاصل آن چهار پسر و یک دختر است. دو نفر از فرزندان او از طلاب فاضل و قاضی هستند. وضعيت خانوادگى، به ويژه علاقهمندى پدر به تحصيلات حوزوى، استادان بزرگوار حوزه و صبر و بردبارى همسر و فرزندان خود را از عوامل مهم رشد علمى و فرهنگى خود مىداند.
استادان و دوستان
دوران تحصيل آيت الله يزدى، سرشار از تحصيل در محضر عالمان بزرگ بوده است. از استادان وى، هنگام تحصيل در اصفهان، مى‌توان از آقايان شيخ حسن نجف آبادى، فقيه، سيد محمدعلى ابطحى نام برد كه بخشى از كتب دوره سطح را در خدمتشان فرا گرفت.
ایشان با ورود به قم به دروس مرحوم آيت‌الله لاكانى، مرحوم حاج آقا حسين بُدلا و مرحوم زاهدى رفت و رسائل، مكاسب و كفايةالاصول را در محضر آيت‌الله حاج شيخ مرتضى حائرى، آيت‌الله مرعشى و آيت‌الله سلطانى فراگرفت و در درس تفسير علامه طباطبايى نيز حاضر شد.
وى در درس خارج علماى بزرگى همچون آيت‌الله بروجردى(ره)، آيت‌الله اراكى، آيت‌الله شيخ محمدتقى آملى، آيت‌الله شاهرودى و نيز يك دوره كامل در درس خارج امام خمينى(ره) شركت كرد. آيت‌الله يزدى، ويژگى درس امام(ره) را چنين برمىشمرد: «حضرت امام(ره) قبل و بعد از شروع سال تحصيلى به نصيحت طلاب مىپرداختند و در اكثر مواقع هم به ياد دارم كه شاگردان تحت تأثير نفوذ كلام حضرت امام(ره) به گريه مى‌افتادند. عجيب اينجا بود كه مسائل مطروحه از سوى امام گاه از اهميت چندانى برخوردار نبود، ولى بحث و بيان امام به گونهاى بود كه همه را به گريه مى انداخت».
از دوستان و معاشران آيت‌الله يزدى در ايام تحصيل در اصفهان مى‌توان از آقايان فقيه ايمانى، مدنى، اخوان «ابطحى»، سيدمحمدعلى مجلسى و سيدمحمدباقر مجلسى نام برد. همچنين وى در نخستين سال‌هاى طلبگى با آيت‌الله سيد محمد حسين بهشتى آشنا شد و نظم آن شهيد سعيد را شايان ستايش مىداند. از دوستان ايشان در زمان تحصيل در قم نيز مى‌توان از محمدى گيلانى، شيخ حسين مظاهرى، شيخ محمدتقى مصباح يزدى، سيد على‌اكبر موسوى يزدى و حاج شيخ مرتضى تهرانى(انصارى) نام برد.
فعاليت‌هاى علمى و فرهنگى
زندگى آيت‌الله يزدى، همواره با تلاش‌ها و دغدغههاى علمى و فرهنگى همراه بوده است. بخشى از اين تلاش‌ها در قالب سخنراني‌ها و تدريس‌ها تبلور يافته است كه اغلب، اساسىترين مباحث اسلام و تشيع در آن مورد مداقه قرار گرفته است و تا هم اكنون نيز ادامه دارد. بخش ديگر آن نيز در قالب مقالات و كتب مفيدى است كه جوانان و طالبان علم را از معارف والاى مكتب تشيع بهرهمند مىسازد. ايشان نخستين مقاله هاى خود را در نشريه «حكمت» به چاپ رساند. از جمله كتب ايشان كه در زمان طاغوت به چاپ رسيد، كتاب «گمشده شما» بود كه چاپ آن باعث شد فردى به نام «مردوخ» به بهانه آن تهمت‌هاى ناروايى را به ساحت تشيع ابراز دارد. اين مسئله باعث شد كه آيت‌الله يزدى تهمت‌هاى او را در كتابى با عنوان «پاسخ تهمت‌هاى مردوخ» پاسخ دهد كه هر دو كتاب «گمشده شما» و «پاسخ به تهمت هاى مردوخ» مورد عنايت حضرت امام خمينى(ره) قرار گرفت.
آيت‌الله يزدى در طول دوران مبارزه بر ضد رژيم شاهنشاهى، حتى در زمان تبعيد، دست از نگاشتن در جهت تبيين معارف اسلامى برنداشت و كتاب‌ها و مقالات بسيارى را به چاپ رساند چون؛
کتاب‌های عربی
- اُسَسُ الايمان فى القرآن
- نبذٌ من المعارف الاسلاميه
- الولادة الاصطناعيّه للانسان
- حكم التماثيل؛
- من الذى بيده سهم الامام؟
- رسالة فى القسامة(مسائل چهارگانه فوق به ضميمه چند مسأله ديگر در يك مجلد با عنوان تسع رسائل فقهیه به چاپ رسيده است)
- فقه القرآن (4 جلد)؛ اين اثر در دوران زندان و تبعيد جمع آورى شد كه پس از انقلاب تنظيم و چاپ شد.
- قبسات من سورتی الحمد و القدر
- الامامة و الولایه فی القرآن (تألیف گروهی)
- رسائل فقهیه
- کتاب القضاء فی شرح العروة الوثقی (2 جلد)
- ثلاث رسائل فقهیه
- اُسس العقیدة فی الاسلام
- آداب القضاء و احکامه
- سلسلة بحوث اسلامیه فی الحقوق
- دارالاسلام و دار الحرب
- المسائل الثقافیه
کتاب‌های فارسی
- ترجمه قرآن کریم
- مجموعه مقالات انسان شناسى در مجله حكمت
- بشر و خداشناسى
- گمشده شما
- پاسخ تهمت‌هاى مردوخ
- حسين بن على را بهتر بشناسيم
- شرح قانون اساسى
- مجموعه مقالات در قانون اساسى در مجله نور علم
- تفسير سوره حمد
- روان شناسی اسلامی
- اسلام همگام با زمان
- سیری در تاریخ حدیث
- علی(ع) بر منبر وعظ
- سازندگی محیط
- انسان و خداشناسی
- پایه‌های ایدئولوژی در اسلام
- مسایل فقهی جدید
- دنیا در نظر علی(ع)
- چند نکته
- ولایت فقیه
- گفتارهای اخلاقی
- چهل حدیث
خدمات سیاسى آیت‌الله یزدى پس از انقلاب
آیت‌الله محمد یزدى، پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز همواره در خدمت نظام و بازوى تواناى امام و رهبرى بود. ایشان در مسؤولیت‌هاى بسیار مهمى ایفاى نقش کرده‌اند که برخى از آنها بدین شرح است:
ریاست دادگاه انقلاب اسلامى قم، ریاست دفتر امام (ره) در قم، نمایندگى مجلس خبرگان قانون اساسى، نمایندگى مجلس شوراى اسلامى در دو دوره متوالى (دوره اول از قم و دوره دوم از تهران)، نائب رئیس مجلس شوراى اسلامى، عضویت در شوراى نگهبان پس از استعفاى آیت‌الله العظمی صافى گلپایگانى و عضویت در شوراى بازنگرى قانونى اساسى از جمله سمت‌های ایشان بود.
همچنین ریاست قوه قضائیه با حکم مقام معظم رهبرى در دو دوره پنج ساله، نمایندگى رؤساى سه قوه در هیئت سه نفره حل اختلاف بین مرحوم رجایى و بنی‌صدر، نمایندگى مجلس خبرگان رهبرى، نائب رئیس و قائم مقام اجرائى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضویت در دوره چهارم و پنجم شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس دوره پنجم آن شورا از دیگر سمت‌های ایشان بود.
آیت‌الله یزدی ریاست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رئیس مجلس خبرگان رهبری را برعهده داشته و ۱۱ آبان ماه ۱۳۹۹ نیز از عضویت در شورای نگهبان به دلیل کهولت سن انصراف داده بود. ایشان البته در تمام این دوران به تدریس دروس خارج حوزه و تربیت شاگردان مکتب اهل بیت (ع) اشتغال داشت تا اینکه در ۱۹ آذرماه جاری دعوت حق را لبیک گفت.
یادآور می‌شود، آیت‌الله محمد یزدی، در آذرماه 1399 و در سن ۸۹ سالگی دعوت حق را لبیک گفت و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. مقام معظم رهبری طی پیامی، درگذشت ایشان را تسلیت گفتند. آیت‌الله یزدی در سال ۱۳۸۷ در نمایشگاه بین‌المللی قرآن به دریافت عنوان خادمان قرآن کریم در حوزه پژوهش مفتخر شد.
انتهای پیام
