تعیین بخش ویژه مکتب حاج قاسم در کتاب و پایان‌نامه سال دانشجویی

به گزارش ایکنا؛ همایش علمی ـ دانشجویی بزرگداشت سیدالشهدای مقاومت؛ سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، شنبه 13 دی‌ماه، مصادف با نخستین سالروز شهادت سردار دل‌ها به همت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی در سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار شد.

در ابتدای این همایش، عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، به عنوان رئیس پنل طی سخنانی، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سردار سلیمانی، گفت: معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی در طول سال‌های گذشته، توجه ویژه‌ای به هویت و شخصیت‌های تأثیرگذار در حوزه‌های مختلف دینی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی داشته است. با شهادت سردار سلیمانی نیز شورای سیاست‌‌گذاری این همایش تشکیل و تصمیم گرفته شد رویدادی علمی ـ فرهنگی با رویکرد دانشجویی را برگزار کنیم.

وی درباره ویژگی‌های این همایش که آن را از سایر همایش‌ها متمایز می‌کند، گفت: علی‌رغم اینکه ما در جهاد دانشگاهی به حوزه تبلیغ و ترویج قائل هستیم و اقداماتی را در خبرگزاری‌های ایکنا و ایسنا از ابتدای شهادت سردار سلیمانی در حوزه‌های چند رسانه‌ای انجام داده‌ایم، اما سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی اهتمام داشت این رویداد را با توجه به استمرار و تداومی که خواهد داشت با رویکرد دانشجویی تبیین کند و در آن ضمن توجه به کارهای علمی ـ پژوهشی که درباره سردار سلیمانی انجام گرفته، به موضوعات چند رسانه‌ای، ادبی و هنری نیز بپردازد.

علیزاده تصریح کرد: ما معتقدیم اگر بتوانیم در تولید آثار ادبی و هنری در مورد شخصیت‌هایی همچون سردار سلیمانی نسل جوان را دخیل کنیم نتایج خوبی را شاهد خواهیم بود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌های این برنامه این است که ویژگی‌های فردی، اجتماعی و حوزه حرفه‌ای سردار سلیمانی را معرفی می‌کنیم. در این همایش با توجه به وصیت‌نامه ایشان کلید‌واژه‌هایی از تساهل و تسامح، حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، توجه به ولایت و ... استخراج و موضوعاتی تبیین شد که دانشجویان در این برنامه برخی از موضوعات را در قالب پنل ارائه می‌کنند.

تعیین بخش ویژه مکتب حاج قاسم در کتاب و پایان نامه سال دانشجویی

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی حضور برخی از دانشجویان بین‌المللی علاقه‌مند به این حوزه به ویژه در موضوع مقاومت اسلامی را از دیگر ویژگی‌های این همایش علمی برشمرد و گفت: برای گفتمان‌سازی از مکتب حاج قاسم باید از نسل جوان استفاده کرد و به تولید آثار فاخر پرداخت. همچنین قصد داریم در دیگر برنامه‌هایی که در معاونت فرهنگی جهاد برگزار می‌کنیم مانند کتاب و پایان‌نامه سال دانشجویی، بخش ویژه‌ای را به سردار سلیمانی، مکتب حاج قاسم و گفتمان‌سازی اختصاص دهیم.

وی در پایان تصریح کرد: قشر دانشجو به خوبی می‌تواند این گفتمان را تبیین کند تا تأثیرات این گفتمان برای همیشه باقی باشد.

در ادامه، غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به صورت مجازی در این همایش شرکت کرده بود، سخن خود را با قرائت آیه 23 سوره «احزاب» که می‌فرماید: «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا؛ از مؤمنان مردانی هستند که به آنچه با خدا بر آن پیمان بستند [و آن ثبات قدم و دفاع از حق تا نثار جان بود] صادقانه وفا کردند، برخی از آنان پیمانشان را به انجام رساندند [و به شرف شهادت نایل شدند] و برخی از آنان [شهادت را] انتظار می برند و هیچ تغییر و تبدیلی [در پیمانشان] نداده‌اند»، آغاز کرد و گفت: استمرار امنیت در گرو این است که ما چگونه از چنین سرمایه‌‌ای به ویژه در مجموعه‌های فرهنگی در جامعه استفاده کنیم.

وی از مجموعه جهاد دانشگاهی که همواره نسبت به رسالت فرهنگی، علمی و پژوهشی کشور حساسیت داشته برای برگزاری این همایش تشکر کرد و گفت: یکی از مواردی که درباره سردار سلیمانی مطرح شده بحث امنیت است. طبیعتاً همه می‌دانیم که امنیت امروزه به عنوان یک خیر عمومی و اجتماعی مطرح می‌شود که همه جوامع به آن نیاز دارند و نه تنها امروز بلکه وقتی به تاریخ هم مراجعه می‌کنیم امنیت همواره مد نظر خیرخواهان بوده است.

غفاری ادامه داد: در متون دینی نیز زمانی که خداوند می‌خواهد به بندگانش نعمتی که به خاطر آن به آنها منت می‌‌گذارد را نام ببرد از امنیت سخن می‌گوید. حضرت علی(ع) هم زمانی که می‌خواهند در خصوص نعمت بعثت صحبت کنند می‌گویند به یاد بیاورید که سرمه چشم شما اشک بود ولی زمانی که بعثت آغاز شد امنیت پیدا کردید و بین شما اخوت برقرار شد که از آن سودهای سرشاری بردید.

توأمانی امنیت نرم و سخت در عملکرد سردار سلیمانی 

وی با اشاره به جایگاه امنیت در سطح جهانی و بحث‌های علمی مرتبط با آن، گفت: اکنون بحث امنیت در قالب امنیت نرم و سخت مطرح می‌شود. امنیت نرم ریشه در فرهنگ دارد و سردار سلیمانی اگرچه در نگاه اول به عنوان فردی نظامی مطرح هستند اما توأمان امنیت سخت و نرم را ترکیب و با نگاهی که به مسائل داشتند به هر دو توجه کرده‌‌اند.  

غفاری، به دست آوردن دل آحاد مردم جامعه، سعه صدر، قدرت عمل بالا و ... سردار سلیمانی را بخشی از امنیت‌آفرینی ایشان در جامعه برشمرد و گفت: قطعاً چنین رویدادی که با یک نگاه فراغ و علمی به این شخصیت برگزار می‌شود و تولیدات آن می‌تواند در جامعه علمی و فرهنگی تأثیرگذار باشد.

فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی، در ادامه پنل نوبت صبح این نشست، طی سخنانی درباره شاخصه‌های مکتب شهید سلیمانی، اظهار کرد: سردار سلیمانی بیش از آنکه یک شخص باشد، یک نماد است و برای شناخت بیشتر شخصیت ایشان باید به وصیت‌نامه‌شان رجوع کرد.

وی در ادامه با اشاره به برخی ویژگی‌ها و ابعاد شخصیتی شهید سلیمانی بیان کرد: اهمیت نظام سیاسی اسلام در سخن و عمل ایشان نمود دارد، از نظر ایشان جمهوری اسلامی همچون حرمی است که بقای سایر حرم‌ها به بقای آن است و اذعان داشتند که امروز دفاع از نظام اسلامی مساوی با دفاع از اسلام است، لذا مهم است که جریان‌های سیاسی نسبت خود را با مکتب سلیمانی بسنجند و اینکه اعمال و ‌کنش‌های آنها تا چه اندازه موجب تقویت یا تضعیف نظام اسلامی می‌شود.

جهان‌بین با بیان اینکه مکتب شاخصه دوم مکتب فکری شهید سلیمانی توجه به ولایت فقیه و ‌اهمیت این مقوله در نظام اسلامی است و تبعیت از ولی‌فقیه محور کارها و فعالیت‌های ایشان بوده است، افزود: ایشان در جایی تأکید داشتند: خودمان را سرگرم تحلیل‌های بیهوده نکنیم، در جهان و زیر سیطره هجمه‌های فراوان باید به دو چیز تمسک کنیم و آن دو منادی امام(ره) و ‌ولایت فقیه است.

فداکاری برای مردم، بدون خط‌کشی‌های سیاسی

به گفته این پژوهشگر؛ فداکاری برای مردم، بدون خط کشی‌های سیاسی ویژگی دیگر شخصیت ایشان بود، این رفتار مطابق این سخن امیرالمؤمنین(ع) است که می‌فرمایند: مردم دو دسته‏‌اند، يا برادر دينى تو هستند، يا انسانى مانند تو. خودی و غیرخودی در انجام مسئولیت شهید سلیمانی اهمیت نداشت.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه محور قرار دادن مقاومت در دیپلماسی‌ها شاخصه دیگر ایشان بود، اظهار کرد: شهید سلیمانی معتقد بود که فقط در سایه مقاومت و ایستادگی می‌توان دشمن را شکست داد. عده‌ای به دلیل عدم بصیرت دفاع از سوریه را دفاع از بشار اسد می‌دانستند و بعضاً به صورت صریح سخنرانی می‌کردند که این اقدام دفاع از دیکتاتوری است. اما حاج قاسم قائل به این بود که مقاومت پیروزی برای ما در پی دارد و بیان می‌کردند؛ اگر نایستیم دشمن جلوتر خواهد آمد. بعضی می‌گفتند با داعش مذاکره کنیم، این مذاکره مانند میخ آهنی در سنگ است.

وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: باید مکتب شهید سلیمانی را به عنوان سرمایه‌ای ملی که موجبات اقتدار مردم کشورمان را به همراه دارد، حفظ کنیم و این البته بستگی به خوانش‌های صحیح از این مکتب دارد.

در بخشی از این پنل، تعدادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به ارائه مقالات خود حول موضوع محور مقاومت و سردار شهید حاج قاسم سلیمانی پرداختند.

شاخصه استراتژیک وحدت‌محور مقاومت در منطقه

متین منتظمی، دکتری علوم سیاسی مقاله‌ای با موضوع «شهید سپهبد سلیمانی، شاخصه استراتژیک وحدت‌محور مقاومت در منطقه» را ارائه و اظهار کرد: این مقاله با محوریت شخصیت شهید سلیمانی و ویژگی‌های ایشان است و اینکه چه تأثیری بر منطقه و محور مقاومت داشته‌اند و پس از شهادت ایشان چه اتفاقی در منطقه و دنیا رخ داده است.

وی ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی گفتمانی بر سیاست خارجی ایران شکل می‌گیرد و از منفعت‌طلبی فاصله می‌گیرد و به سمت آرمان گرایی واقع بینانه گسیل پیدا می‌کند. مطابق اصول قانون اساسی و بند ۱۶ اصل سوم آن، بر تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان جهان تأکید شده است. همچنین بر جلوگیری کامل از هر گونه دخالت از سوی سایر کشورها در قانون اساسی تأکید شده و نگاه سیاست خارجی ما به این گونه تبیین شده که دفاع از مظلوم و مقابله با استکبار جزء اولویت‌ها باشد. براساس همین رویکرد، ساختار سپاه قدس به عنوان بازوی قدرتمند جمهوری اسلامی در خارج از مرزها تبیین می‌شود.

این دانشجوی دکترای علوم سیاسی با اشاره به رویکرد ایران نسبت به سیاست خارجی غرب آسیا، ادامه داد: تحولات فراوانی در طول تاریخ در این منطقه رقم خورده و گاهاً حتی مقاومتی نشده و با نگاه از بالا به پایین، عملیات‌های استعماری شکل گرفته است. بعد از شکل‌گیری جمهوری اسلامی و تشکیل سپاه قدس محور مقاومت در برابر بیگانگان و دفاع از مستضعفان جهان دستور کار فعالیت این گروه قرار گرفت.

منتظمی با طرح این پرسش که چرا باید سپاه قدس و نیروی برون‌مرزی سپاه تشکیل می‌شد، گفت: یکی از وظایف اصلی سپاه پاسداران، تعهد برادرانه و‌ حمایت از مستضعفان جهان است. در نشریه نشنال اینترست (The National Interest) با چاپ مقاله‌ای و با اشاره به حوادث سوریه آورده است: سپاه قدس بر اساس آرمانی که تعریف کرده توانسته جایگاه خود را پیدا کند و مسئله انقلاب اسلامی و آرمان آن که دفاع از مستضعفان است را در دستور کار قرار داده است.

وی افزود: در سال ۷۶ حاج قاسم سلیمانی فرمانده این گروه انتخاب می‌شود و با آگاهی کامل نسبت به مسائل غرب آسیا، موفق به ایجاد محور مقاومت و صدور انقلاب اسلامی در منطقه می‌شود. پس از شهادت ایشان سیر صعودی در تکوین سپاه قدس را شاهد هستیم. از سوی دیگر ویژ‌گی‌های شخصیتی ایشان باعث گردید در دنیا محوری در برابر آمریکا و اسرائیل شکل گیرد؛ ایشان و نیروهای تربیت‌شده‌شان، نگاه دقیق‌تری به جنگ‌های شهری و پارتیزانی داشتند. همچنین سردار سلیمانی به‌عنوان فرمانده خودشان در میدان حضور جدی داشتند. مسئله دیگر آگاهی به مسائل سیاسی و دیپلماسی کشور بود، حاج قاسم سلیمانی با محورهای مختلف دیپلماتیک آشنا بودند و با آگاهی کامل پیش می‌رفتند.

این کارشناس علوم سیاسی اظهار کرد: در پی این حضور و آشنایی کامل شهید سلیمانی با مسائل و دیپلماسی غرب آسیا، دو اتفاق مهم را شاهد هستیم؛ نخست اینکه آمریکا و‌ مستشاران نظامی و اسرائیل عقب رانده شدند و عملاً کاری نتوانستند انجام دهند و دیگر اینکه دو سیاست برای اتخاذ در پیش روی غرب گذاشته شد؛ اول اینکه به ترور حاج قاسم فکر کنند و دیگر آنکه به فشارهای دیپلماتیک و سیاسی علیه ایران بیفزایند. حضور حاج قاسم به عنوان شخصیت استراتژیک محور مقاومت، حضور و فعالیت آمریکا و اسرائیل و دست نشانده‌های آنها را محدود کرد.

دستاوردهای فرماندهی سردار سلیمانی در سپاه قدس

محمدعلی پرواز دوانی، دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی نیز در این نشست مقاله‌ای با موضوع «دستاوردهای فرماندهی سردار شهید سلیمانی در سپاه قدس برای نظام جمهوری اسلامی» ارائه و اظهار کرد: تجلی حضور سردار به عنوان فرمانده قدس را در جنگ ۳۳ روزه شاهد هستیم و اهمیت این جنگ از مبارزه با داعش بیشتر بوده است. نقش مؤثر ایشان در این جنگ، موجب شد حزب‌الله لبنان به عنوان جریانی مهم در غرب آسیا شناخته شود. اگرچه بعدتر با شروع بهار عربی جریانات هدایت شده‌ای به راه افتاد که راه برای جولان گروه‌های تکفیری در سوریه فراهم شد.

وی با بیان اینکه در سال ۹۳ داعش فعالیت خود در عراق را آغاز کرد، گفت: داعشی‌ها در عراق و استان‌های غربی و مناطق کردنشین در نزدیکی مرز ایران پیشروی کردند و با حضور در میدان حاج قاسم سلیمانی و بعدتر تشکیل حشدالشعبی، شکست‌های پی در پی داعش حاصل شد.

به گفته این محقق؛ آشنایی کامل سردار سلیمانی با جغرافیای عراق و ارتباط با نیروهای سازمان‌دهی شده این کشور، زمینه‌های مقابله با داعش را فراهم کرد. ابومهدی المهندس در چند مصاحبه گفته بود این‌ پیروزی‌ها تلاش حاج قاسم بوده است. بعد از سردار سلیمانی، سردار قاآنی به عنوان عهده‌دار مسئولیت سپاه قدس منصوب شد که وی نیز از سال ۶۰ فرماندهی جنگ را بر عهده داشته است.