چگونه اخبار جعلی کرونا را تشخیص دهیم

به گزارش ایکنا، طی پژوهشی که در کشورمان انجام شده تأثیر بالا بودن میزان سواد رسانه‌ای بر کاهش اضطراب ناشی از کرونا به اثبات رسیده و مشخص شده است افرادی که سواد رسانه‌‌ای کافی در شناخت منابع خبر و قدرت تشخیص و تحلیل اخبار صحیح از اخبار و منابع غیرحقیقی را دارند کمتر از سایر افراد با اضطراب‌ها و مشکلات روانی ناشی از کرونا درگیر می‌شوند.

کرونا سختی‌ها و مشقات زیادی را بر همه مردم دنیا تحمیل کرده است اما فرصتی را نیز ایجاد کرده که ‌می‌توان از آن برای بالا بردن سطح سواد رسانه‌ای بهره گرفت. بر همین اساس و به مناسبت هفته کتاب سه کتاب برای مطالعه در زمینه سواد رسانه‌ای به مخاطبان گرامی پیشنهاد می‌شود.

اولین کتاب پیشنهادی به عموم مردم در خصوص یادگیری سواد رسانه‌ای کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» دوره دوم متوسطه است. متأسفانه این کتاب تنها کتابی است که به زبان ساده و مناسب عموم مردم در خصوص سواد رسانه‌اس به نگارش درآمده و سایر کتاب‌های موجود(که البته تعداد آنها زیاد هم هست) ویژ‌ه دانشجویان رشته‌های روزنامه‌‌نگاری و ارتباطات است و جنبه تخصصی داشته و مطالعه آنها نیازمند آشنایی با سایر مباحث تخصصی رشته‌‌های ارتباطات است.

دانلود کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای»

در این میان البته کتاب «سواد رسانه‌ای در یک نگاه» تألیف معصومه نصیری نیز از کتاب‌های خوب در زمینه سواد رسانه‌‌ای است که علاقه‌مندان به ویژ‌ه دانشجویان(همه رشته‌ها در همه مقاطع تحصیلی) می‌توانند از آن استفاده کنند.

با مطالعه کتاب «سواد رسانه‌ای در یک نگاه» می‌آموزیم که ارتقای سواد رسانه‌ای، ارتقای آموزشی نیست بلکه از طریق آن مهارت‌های مواجهه، تحلیل و مصرف رسانه تقویت شده و شما قدرت انتخاب بهتر متن رسانه‌ای را خواهید داشت و می‌آموزیم که سواد رسانه‌ای مثل یک رژیم غذایی است که هوشمندانه مراقب است، چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر، چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه یا اینکه میزان مصرف هر ماده(رسانه و خبر) بر چه مبنایی باید استوار باشد.

با خواندن کتاب سواد رسانه‌ای در یک نگاه، شما درمی‌یابید در مواجهه با هر پیام باید بپرسید چه کسی، چرا و با چه هدفی این پیام را ایجاد و ارسال کرده است و این پیام بناست چه تاثیری بر روی شما داشته باشد. همچنین فراخواهید گرفت نگاه سلبی و حذفی نداشته باشید اما هوشمند در عرصه پر تلاطم مجازی حضور داشته باشید. شما باید بتوانید باسواد رسانه‌ای باشید و در پی آن زوایای پنهان در سطرهای نانوشته یک پیام را درک کنید.

همچنین در این کتاب می‌آموزید: سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تا از سفره رسانه‌ها به گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شویم فرد بدون داشتن مجموعه مهارت‌ها، شناخت و سواد لازم در مسیر گرداب آگاهی کاذب سیل مطالبی که در طول روز به سوی او از طریق همین ابزارهای ارتباطی اینترنتی سرازیر می‌شود، قرار می‌گیرد و در کنار تشخیص ندادن صواب از ناصواب، دچار آسیب‌هایی همچون هدر رفتن وقت، کناره‌گیری از زندگی روزمره، اعتیاد به اینترنت، دامن‌زدن به شایعه‌های شکل‌ گرفته در فضای مجازی، جایگزینی ارتباطات مجازی به جای ارتباطات چهره به چهره می‌شود.

اگر این دو کتاب را خواندید و علاقه‌مند شدید تخصصی‌تر و بیشتر در خصوص سواد رسانه‌ای بدانید، خواندن کتاب «سواد رسانه‌ای و آگاهی‌های نشانه‌شناختی» نوشته «الیوت گینز»، با ترجمه‌ای از علیرضا باستانی و محمد سلطانی‌فر را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

این کتاب با پیش‌گفتار و مقدمه‌ای از مؤلف در شش فصل به تبیین و تحلیل مفاهیم رسانه‌ای، نشانه‌شناسی سواد رسانه‌ای و مقوله‌های مهم در این بحث می‌پردازد. در فصول مختلف کتاب مجموعه‌ای از روش‌های تحلیل ارائه شده است، هم‌چنین داستان‌ها و مثال‌های گوناگونی از برنامه‌های رسانه‌ای آمده است تا اهمیت کسب تجربه و شناخت ساختارهای بیان شده و استراتژی‌های ارتباطی به‌ کار رفته را شرح و بسط دهند. در عصر سیطره رسانه‌ها که واقعیت به مجاز تبدیل می‌شود، نشانه‌شناسی می‌تواند شناخت فرایندهای ارتباطی و استراتژی‌ها انسان را برای درک رسانه‌ها، استفاده بهتر از قدرت‌شان و فائق آمدن بر تأثیرات و نفوذ آن‌ها مجهز ‌کند.

و پیشنهاد آخر نیز مطالعه کتاب «اخبار جعلی» است. کتاب اخبار جعلی و اطلاعات فریب‌کارانه، اثر شریلین ایرتون و جولی پوزیتی به این سوال مهم پاسخ می‌دهدکه چگونه با حقیقت خیالی و گمراهی رسانه‌ها در عصر پساحقیقت مقابله شود؟

امروزه ما به تمام اخبار جهان دسترسی داریم. به راحتی می‌توانیم تنها با فشار دادن یک دکمه، دنیا را از دریچه‌ یک تلفن همراه هوشمند یا صفحه‌ تلویزیون دنبال کنیم. در عین دسترسی به منابع بسیار خبری، مهم است که بدانیم منابع اخبار و اطلاعاتی که به دست می‌آوریم تا چه حد موثق است. در حال حاضر هرکسی امکان این را دارد که خبری را بسازد، منتشر کند و البته عموم افراد از صحت منبع او بی‌خبر بمانند و در این کتاب دقیقاً به همین موضوع پرداخته و تلاش شده است تا روشی برای بازشناسی اخبار جعلی و اطلاعات فریب‌کارانه از اخبار صحیح ارائه دهد.