«کتابخانه در زیست کرونایی» برنامه مشخص می‌خواهد
وزیر ارشاد در جلسه هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور، گزارش نهاد کتابخانه‌ها را به عنوان پیشنهادهای خوبی یاد کرد و گفت: باید این امر به یک برنامه مشخص تبدیل شود تا مسیری برای «کتابخانه در زیست کرونایی» در سال ۱۴۰۰ داشته باشیم.
به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی، جلسه هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور روز گذشته ۱۹ آبان با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، هادی جعفری‌نژاد، رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه کشور، فاطمه فهیم‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از معاونان و مدیران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد.
صالحی با اشاره به مسائل روز کتابخانه‌های عمومی گفت: یکی از نکاتی مهمی که در گزارش ارائه شده از فعالیت نهاد کتابخانه‌ها مشخص بود، موضوع کرونا و اقتضائات آن در فعالیت کتابخانه‌هاست. اینکه چگونه می‌توان از تهدیدات کرونا کاست و بر فرصت‌های ایجاد شده افزود.
وی افزود: اگر چه در ابتدا تصور همگان و به ویژه عزیزان ما در وزارت بهداشت و درمان این بود که شیوع این بیماری هم ممکن است مانند بحث سیل که با وجود خسارات فراوان چند ماهی همراه ما باشد و پس از مدتی با گرم شدن هوا از بین برود، اما با این طول کشیدن و خشونت رو به افزایش این ویروس، باید خودمان را برای یک شرایط ویژه در حوزه‌های گوناگون زندگی اجتماعی از جمله حوزه کتابخانه‌ها آماده کنیم. در گزارش ارائه شده در نهاد تجربه‌ها و پیشنهادهای خوبی ارائه شده، اما باید آن را به یک برنامه مشخص تبدیل کرد تا مسیری برای «کتابخانه در زیست کرونایی» در سال ۱۴۰۰ داشته باشیم.
لزوم توجه به تهدیدات و فرصت‌های دوران کرونا
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر لزوم توجه تهدیدزدایی و فرصت‌آفرینی در شرایط حاکم بر کشور گفت: مصرف فرهنگی و به ویژه زیست ما در کتابخانه‌ها از نظر تعداد اعضا، تعداد مراجعه و حضور در کتابخانه‌ها آمار قابل توجهی نبوده و این خطر وجود دارد که ما با کاهش همین میزان موجود در دوران کرونا و پس از کرونا هم مواجه شویم. از سوی دیگر در جلسات گذشته هم مطرح بود که ما برای آرامش و رشد و تعالی نیاز به «مکان‌های سوم» داریم. این بحث امروز در جهان مطرح است که در کنار خانه و محل کار مکان‌های سومی هم داشته باشیم تا از بروز اختلال در محیط خانه و محل کار هم جلوگیری شود.
صالحی ادامه داد: هر اندازه مکان‌های سوم با زیست‌بوم فرهنگی و تعالی انسانی همراه‌تر باشند، محیط خانه، کارگاه و کارخانه هم محیط سالم‌تری خواهد بود و در این مسیر یکی از ایده‌های مورد توجه این بود که کتابخانه می‌تواند این مکان سوم باشد.
تحقق عدالت فرهنگی با ایده‌های نو
وی در ادامه بیان کرد: به نظر می‌آید که ما باید فهرستی از تهدیدات کرونا تهیه کنیم که یکی از آن می‌تواند مهاجرت افراد از فضای کتابخانه به فضای مجازی در دوران کرونا و پس از آن باشد و بهره‌گیری افراد از فضای کتابخانه کمتر شود. از سوی دیگر فرصت‌هایی که می‌توان آفرید را نیز فهرست کرد.
وزیر ارشاد با اشاره به نقش مهم کتابخانه‌ها در ایجاد «مکان سوم» در زندگی اجتماعی گفت: ما به مکان حقیقی نیاز داریم و حتماً نباید آن را از زندگی اجتماعی حذف کرد؛ در عین اینکه فضای مجازی ارزش و اهمیت خود را دارد، اما باید به یک بُعد ترکیبی از مکان حقیقی و مجازی دست پیدا کنیم. چرا که این بُعد ترکیبی است که می‌تواند اثرگذار باشد، اما اگر بخواهد به حذف مکان حقیقی منجر شود، طبعاً هم در حوزه خانه اول، هم خانه دوم و هم سوم، گرفتار اختلالات ارتباطی می‌شویم.
وی گفت: نهاد به دو حوزه احیاء کتابخانه‌های مرکزی و اتمام پروژه‌های بالای ۷۰ درصد پیشرفت، توجه ویژه‌ای داشته است. در حوزه کتابخانه‌های مرکزی، نهاد، مدل فعلی را شروع کرده و در این راستا سازمان برنامه بودجه کمک خواهد کرد تا کتابخانه مرکزی در هر شهر به عنوان یکی از عناصر مهم هویت‌بخشی شهری مطرح باشد؛ همان گونه که میدان اصلی یک شهر هویت آن شهر محسوب می‌شود. حُسن کتابخانه‌های مرکزی نیز این است که با تبدیل شدن به یک الگوی عالی می‌تواند در کتابخانه‌های کوچک روستایی نیز ادامه پیدا کند. این مجموعه‌ای که در کتابخانه‌های مرکزی بجنورد، مشهد، یزد و سایر کتابخانه‌های مرکزی در حال شکل‌گیری است، می‌تواند باقیات صالحات این دوره باشد.
لزوم بهره‌مندی از ظرفیت کتاب‌های دیجیتال
صالحی با تأکید بر استفاده از ظرفیت کتاب‌های الکترونیک در کتابخانه‌های عمومی گفت: ما در حوزه کتاب‌های دیجیتال یک فرصت پیش رو داریم، اما از طرف دیگر موانعی حقوقی نیز در این حوزه وجود دارد. زیرا تصور و قصد ناشر از فروش نسخه الکترونیکی کتاب خود این است که یک نسخه از آن را به فروش برساند تا یک فرد و در نهایت افراد خانواده از آن استفاده کنند. اما بارگزاری این آثار در یک گستره وسیع از نظر تجاری و اقتصادی برای آنها به صرفه و قابل توجیه نیست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: باید بررسی کنیم که چطور می‌توانیم از ظرفیت کتاب‌های دیجیتال برای ارائه در کتابخانه‌های عمومی بهتر استفاده کنیم. اگر بتوانیم با همکاری معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد، کمیسیون فرهنگی مجلس و نهاد کتابخانه‌ها قالبی از لحاظ حقوق مادی و معنوی ناشر ایجاد کنیم، گام مهمی برای پیشبرد این هدف و فراگیری استفاده از این آثار در کتابخانه‌ها ایجاد کرده‌ایم.
انتهای پیام
