برتری داستان‌های قرآن بر قصه‌های امروزی

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست بررسی «عناصر داستان در قرآن» با حضور سید سعید هاشمی شاعر، نویسنده و سردبیر مجله «سلام بچه‌ها» به همت گروه کتابخوانی یار مهربان در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد.

هاشمی در این نشست به تعاریف و تفاوت‌های قصه و داستان پرداخت و گفت: داستان، نوشتاری است و از ذهن خلاقانه نویسنده بهره می‌برد و توسط نویسنده ساخته می‌شود، برخلاف قصه که گفتاری بوده و به شخصیت‌ها و حادثه متکی است و روابطش علی و معلولی است، اما قصه اینگونه نیست.

وی در پاسخ به اینکه آیا قرآن داستان دارد یا قصه، افزود: با توجه به واقعی بودن داستان‌ها و ویژگی‌های موجود در قرآن به داستان نزدیک‌تر است. خداوند با بیان شیوا و گویا در قرآن قصد داشت با داستان‌های واقعی افسانه‌های جاهلیت را بی‌اثر کند. خداوند این داستان‌ها را بر زبان حضرت رسول(ص) جاری کرد که نشان بدهد، پیامبر به یک منبع غیبی وصل است که از گذشته خبر می‌دهد.

هاشمی ادامه داد: از خصوصیات داستان‌های قرآنی برخلاف داستان‌های امروزی این است که صددرصد واقعی هستند. داستان‌های قرآن کاملاً از وحی سرچشمه می‌گیرد و تخیل در آن‌ها وجود ندارد و به همین دلیل است که برخی به قصه‌های قرآنی تعبیر می‌کنند. درونمایه، موضوع و پیام در داستان‌های قرآنی یکی است. اشخاص در داستان‌های قرآنی خاص هستند. شخصیت‌ها تکرار می‌شوند، اما داستان تکرار نمی‌شود. زمان و مکان هم در داستان‌های قرآن به خوبی روشن و شفاف است. 

وی با بیان اینکه داستان‌های قرآنی با توجه به الهی بودن و پندآموز بودن اهدافی چون تربیت انسان، الگودهی و عبرت آموزی دارد، گفت: از مهم‌ترین عناصر داستان که در قرآن به کار رفته است طرح یا همان پیرنگ است. قرآن از زاویه دید سوم شخص استفاده کرده و احاطه‌ کامل بر امور را می‌رساند که شاید بزرگترین حکمتش این است که بگوید ناظر بر همه امور هست. از دید دانای کل نوشته شده و باورپذیرتر است. از دیگر عناصر، توصیف است که در قرآن متبحرانه به آن پرداخته شده است. عنصر بعدی دیالوگ است که خداوند در پیشبرد داستان‌ها از آن بهره گرفته است.

احمد خیری، رئیس اداره کتابخانه و اطلاع‌رسانی نیز در این نشست گفت: عناصری که معمولاً نویسندگان به کار می‌برند شاید اولین بار در قرآن به کار رفته باشد. شخصیت‌پردازی و فضا‌سازی در برخی از داستان‌ها بی‌نظیر است، مثل داستان حضرت یوسف(ع). همچنین عناصری مانند تعلیق، کشمکش و تودرتو بودن ماجرا‌ها در داستان گاو نبی اسرائیل به خوبی روایت می‌شود. 

زهره سادات هاشمی، نویسنده کودک و نوجوان نیز در این نشست گفت: قرآن با توجه با جامعیتی که دارد هر آیه‌ای می‌تواند داستانی در دل خود داشته باشد. 

خبرنگار: احمد خیری