استاد علوم قرآن و حدیث حوزه و دانشگاه:
حوزه برای فعالیت‌های علمی گروهی، سرمایه‌گذاری کند
گروه حوزه‌های علمیه: عضو انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه تاکید کرد: اگر فعالیت‌های ترجمه و تفسیری که در حال انجام است به صورت گروهی انجام شود سبب اقبال و مراجعه بیشتر مردم به سمت خواندن تفاسیر خواهد شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین قربان جمالی، استاد علوم قرآن و حدیث در حوزه و دانشگاه و عضو انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به این سؤال که راه‌کار شما برای اینکه مردم رغبت بیشتری برای مراجعه به تفاسیر قرآن داشته باشند چیست؟ گفت: در دوره حاضر در تحقیقات قرآنی و حدیثی و مباحث علمی ثابت شده است که اگر موضوعاتی تحت عنوان جمعی و گروهی و در شاخه‌های متنوع و تخصصی مورد تحقیق و تدوین و تالیف قرار گیرد درصد موفقیت آن بیشتر است.
وی افزود: کارهای گروهی از اتقان و دقت بیشتری برخوردار است و اگر شرایط دیگری از جمله نیاز مخاطب نیز در آن لحاظ شود در این صورت مورد اقبال بیشتر مرم نیز قرار خواهد گرفت.
جمالی با اشاره به تفسیر نمونه و موفقیت آن و مراجعه مردم به این تفسیر بیان کرد: آیت الله العظمی مکارم شیرازی بارها در جمع‌های مختلف فرموده اند که کار فیش‌برداری این مجموعه توسط دوستان و شاگردان ایشان در زمینه‌های مختلف و شاخه‌های مختلف علوم انجام شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: این کار چون گروهی بوده است به عنوان یکی از تفاسیر مورد اقبال مردم از آن یاد می‌شود و ترجمه نیز شده است.
این محقق و مدرس حوزه و دانشگاه تاکید کرد: اگر کارهای گروهی در کار ترجمه و تفسیر و رشته‌های متعدد دیگر با حضور علما انجام شود استقبال بیشتر از نمونه را هم شاهد خواهیم بود وگرنه از کارهای غریبانه و فردی در دوره کنونی استقبال چندانی شاید صورت نگیرد البته در گذشته به دلایلی از جمله کمبود امکانات و کم بودن اندیشمندان متبحر، کارهای فردی از رونق بیشتری برخوردار بود.
جمالی با بیان اینکه کارهای علمی گروهی در حوزه به خصوص در سال‌های اخیر بیشتر شده است تاکید کرد: هنوز هم به مقداری که مورد انتظار است شاهد فعالیت‌های گروهی نیستیم لذا اگر فعالیت‌های گروهی علمی را در حوزه تحکیم ببخشیم و نهادینه کنیم قرآن از مهجوریت بیرون خواهد آمد.
استاد دانشگاه پیام نور قم با تاکید بر مخاطب‌شناسی و نیازسنجی در تولید آثار دینی و علمی ادامه داد:در روایات وقتی یک محقق می‌خواهد ورود علمی دقیق پیدا کند باید هم متخصص بحث رجال، هم متخصص اسانید روایات و محتوای آن باشد لذا اگر این تقسیم‌بندی میان افراد متخصص در رشته‌های مختلف انجام شود دقت کار بیشتر و سرعت آن نیز بیشتر خواهد شد.
جمالی بیان کرد: چنین بررسی روایی، نه تنها در انتشار کتب حدیثی مفید است در بحث ترجمه و تفسیر نیز کارآیی زیادی دارد و از طرفی چون در تفسیر قرآن، روایات نیز دخیل است لذا مفسر در هر جا که از روایت بهره برد می‌تواند تحقیق روایی آن را هم در پاورقی ذکر کند که به دل مخاطب بیشتر می‌نشیند و اعتماد بیشتر او را هم سبب خواهد شد.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به پایان‌نامه‌‌های دکتری و ارشد در دانشگاه ها و رساله‌های حوزه علمیه، تصریح کرد: در این پایان‌نامه‌ها، دانشجویان و دانش‌پژوهانی موفق هستند که در صفحات تحقیق شده، ارجاعات تحقیقی بیشتری داشته باشند و در پاوروقی مطالب مستند بیشتری ذکر کرده باشند و این آثار غالبا مورد تحسین مخاطبان و مور توجه استادان و داوران پایاننامه ها است زیرا خواننده از میزان مراجعه این محقق به منابع لذت بیشتری برده و احساس اعتماد بیشتری می‌کند اما گاهی متاسفانه می‌بینیم در یک پایاننامه و حتی برخی کتب به ظاهر علمی، محقق به جای استناد مطالب، سلسله مطالب شعاری را مطرح کرده است که در نزد خواننده متتبع و محقق، اعتباری نخواهد داشت و حتی امروز برخی از افراد غیرمتخصص نیز وقتی روایت و مطلبی را می شنوند دوست دارند استناد قرآنی و روایی آن نیز ذکر شود.
جمالی در پاسخ به این سؤال که یکی از راه‌های ممکن برای ترغیب بیشتر مردم به تفسیر قرآن نوشتن تفاسیر متناسب با گروه‌ها و اقشار مختلف است عنوان کرد: اگر تفاسیر خصوصی و اختصاصی که نوشته می‌شود به صورت کارشناسانه و غیرشعاری و دم دستی باشد مفید است و تاثیر لازم را دارد وگرنه اگر از روی عجله و بدون کارشناسی لازم انجام شود ممکن است در کوتاه مدت آثاری بر جای بگذارید ولی در نهایت مورد اقبال واقع نخواهد شد.
وی افزود: استحکام و پختگی دو ویژگی لازم برای هر اثری است و هیچ منعی هم برای سادگی مطلب ندارد یعنی هم می‌توانیم مطالب را ساده بیان کنیم ضمن اینکه استحکام و پختگی علمی لازم را هم داشته باشد.
جمالی ادامه داد: اگر آثار، در فضای سادگی صرف باشد مطالب آن آبکی و بی محتوا خواهد شد اما اگر متناسب با فضای فکری سنین مختلف و اقتضائات آنان به صورت روان مطرح باشد خوب است و مورد اقبال نیز قرار می‌گیرد که از جمله می‌توان به مثلا تفسیر مختص پزشکان، کودکان، زنان و ... اشاره کرد.
