زندگی مسالمت‌آمیز زوجین تابع بلوغ عقلی آن‌هاست

فاطمه پسندیده، کارشناس مسائل زنان و خانواده ناحیه بسیج دانشجویی لرستان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، در رابطه با اهمیت تشکیل خانواده، اظهار کرد: اگرچه پرداختن به موضوع خانواده مقوله جدیدی نیست اما همچنان جدی است؛ چرا که خانواده از بنیادی‌ترین ارکان جامعه است و اولین جایی است که فرزند انسان بدان راه یافته و آخرین جایی‌است که از آن بریده می‌شود و مقام معظم رهبری فرمود: «در اسلام هیچ بنایی نزد خدا محبوب‌تر از بنیان ازدواج نیست».

خانواده نهادی طبیعی، فطری و الهی است

وی ادامه داد: در جامعه انسانی خانواده اولین نهاد طبیعی ـ فطری و الهی است، طبیعی از این جهت که با اصل تکوین و طبیعت آدمی به‌عنوان یک مخلوق همچون سایر مخلوقات سازگار است، تکوینی بدین منظور که در ذات همه پدیده‌ها برای حرکت از نقص به سوی کمال نهاده شده است که خداوند باری‌تعالی در آیه 50 سوره مبارکه طه می‌فرماید: «کلُ شیٌ خَلقُهُ ثمَّ هَدی».
پسندیده اضافه کرد: خداوند ابتدا به رحمت خود، عالم را خلق کرد، سپس به حکمت خود به سمت کمالشان هدایت فرمود و در نهایت باطن آنها را نسبت به این هدف، با شوق و شعور نمود و در ادامه می‌بینیم خداوند برای تحقق این امر قطعی، ابزار و لوازم آن را هم فراهم فرمود و طبق آیه 49 سوره مبارکه ذاریات «وَمِن کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ و از هر چیزى دو گونه [یعنى نر و ماده] آفریدیم امید که شما عبرت گیرید»، یکی از ابزارهای آن «زوجیّت» است؛ پس خداوند خطبه زوجیّت همه پدیده‌ها را در محضر تکوین خوانده است و این چنین است که عالم بر مدار زوجیّت، کمال خود را می‌یابد و فرد بودن و فرید ماندن تنها و تنها شایسته ذات خداوند است و بس و این همان حقیقت «قُل هُوَ الله» است. از این روی، بعد طبیعی بودن زوجیت و نکاح و در نهایت تشکیل خانواده برای انسان بدان جهت است که نیازهای طبیعی و تمایلات جسمانی او را تأمین می‌کند.

ازدواج؛ پاسخی به ندای فطرت

این کارشناس مسائل زنان و خانواده گفت: ازدواج امری فطری است یعنی خانواده ناشی از آن است و این نهاد با نیازهای فطری انسان تناسب دارد  زیرا انسان دو محرکه‌ اصیل برای همه فعالیت‌های زندگیش را دارد، یکی میل آدمی به جنس مخالف او را به نکاح نیازمند می‌کند و پس از نکاح نیاز میل دیگری به نام میل به بقا در او جوانه می‌زند که او را متمایل به آن می‌کند که میل به چیزی از جنس خود به نام فرزند پیدا می‌کند؛ لذا خانواده پاسخ این نیاز است پس تشکیل خانواده بر مبنای این نیاز فطری در سر راه آدمی قرار داده شده است.

پسندیده بیان کرد: ازدواج امری الهی نیز هست بدین منظور که خداوند از طریق شریعت، این بنا و بقای آن را برنامه‌ریزی و ارائه فرموده است پس تولد انسان و روح انسانیت دو کارکرد اصلی خانواده از دیدگاه مکتب الهی در اسلام است.

وی ادامه داد: خداوند هیچ جایی بهتر برای تربیت انسان و تولد شخصیت انسانی هم‌پای خانواده قرار نداده در نتیجه این‌ها نمایان‌گر این حقیقت است که خانواده ابتدا یک نهاد طبیعی در ادامه یک نهاد فطری و در نهایت یک نهاد الهی است زیرا عمده برنامه‌های خداوند برای رشد و شکوفایی انسان در خانواده تحقق می‌یابد.

معیارهای انتخاب همسر

وی با بیان این‌که ازدواج و انتخاب همسر معیارهایی دارد که نباید به خاطر یکی از آنها بقیه را نادیده گرفت، عنوان کرد: زن و شوهری که ازدواج آنها براساس معیارهای صحیح انجام گرفته است دو یارند که می‌توانند با کمک یکدیگر بر مشکلات غلبه کنند و زندگی مشترک را با خوشبختی ادامه دهند.
پسندیده اضافه کرد: قداست ازدواج، بالا بردن ارزش زن در جامعه، تربیت صحیح فرزندان، دوام و استحکام خانواده‌ها به‌کار افتادن استعدادها و نیروهایی که به درد خلاقیت و رفع مشکلات مادی و اقتصادی می‌خورند، از بین رفتن فساد و فحشا، امیدواری به الطاف خداوندی و خوش‌بینی و ...همه از مواردی است که مانند حلقه‌های زنجیر به هم ارتباط دارند و از هم جدا نیستند. اسلام فلسفه زناشویی را به بهترین وجه، برای پیروان خود مطرح می‌کند؛ معیارهای اساسی را ارائه می‌دهد و به آن قداستی والا می‌بخشد و ضرورت و اهمیت اجرای چنین برنامه مقدسی را از همه پیروان خود می‌خواهد.

وی گفت: اسلام مشوق ازدواج است و برنامه‌های آن طوری تنظیم شده است تا جامعه جهت تحقق این امر حرکت کند، به‌طوری‌که جوانان جامعه اسلامی، با اشتیاق به‌سوی ازدواج بشتابند.
این کارشناس مسائل زنان و خانواده در رابطه با اهداف ازدواج، تصریح کرد: طرفین ازدواج ممکن است برای مقاصد عالی و هدف‌های والاتری به این پیمان مقدس تن بدهند و ممکن است به خاطر مقاصد بی‌ارزش و هدف‌های مادی تشکیل خانواده دهند. از نظر اسلام، ازدواج باید بر پایه اهداف بلند و رضای خداوند استوار باشد، نه بر اساس اهداف مادی.

اهداف عالی ازدواج

پسندیده پاسخ به ندای فطرت و غریزه را یکی از اهداف عالی ازدواج دانست و افزود: ازدواج در حقیقت پاسخی درست و شرعی به ندای فطرت و غریزه است، خداوند انسان را آفرید و برای رسیدن به تداوم و آرامش و بقای نسل نوع بشر، غریزه‌ جنسی را در وجودش قرار داد. همراه با رشد جسمی، گرایش به ارتباط با جنس مخالف نیز در او شکل می‌گیرد؛ تن دادن به ازدواج در حقیقت پاسخی خداپسندانه به غریزه‌ انسانی است.
وی ادامه داد: ازدواج یقیناً می‎تواند عاملی برای پرهیز از خطر و سببی برای حفظ سلامت تن و روان باشد، بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی ناشی از ترک ازدواج است، همچنین ازدواج عاملی برای نجات از آلودگی‌ و پلیدی و حفظ عفت است؛ با ازدواج هواهای نفسانی تحت اختیار انسان در می‌آید.
پسندیده اضافه کرد: ازدواج روح آشفته و پرتلاطم آدمی را آرامش می‌بخشد و این خود زمینه‌ سعادتی است که آدمی در سایه آن با قرار و آرامشی که به‌دست آورده به اهداف و مقاصد ارزنده خود برسد.

وی ادامه داد: آدمی در بحران‌های زندگی، نیاز به همدمی دارد که به او آرامش بخشد و در هنگام گرفتاری ضمن ارتباط با او، غم را از خود دور سازد و آرامش یابد و انسان در هر سن و مرحله‌ای از حیات که به سر ببرد خواستار محبت است و میل دارد که دیگران او را دوست بدارند و در دوستی‌شان هم صادق باشند؛ ازدواج این ویژگی را دارد که به این خواست بشر، پاسخ مثبت می‌دهد.
این کارشناس مسائل زنان و خانواده «تکامل» را یکی دیگر از اهداف عالی ازدواج دانست و افزود: ازدواج یقیناً از جمله اموری است که آدمی را در بعد مادی و معنوی به کمال سوق می‌دهد و مایه تکامل اوست. زن و مرد در سایه ازدواج حس می‌کنند که کامل شده‌اند؛ زیرا دختر وارد جرگه زنان و مادران شده و پسر به دنیای مردان و پدران پاگذاشته است. این امر به‌ویژه زمانی شکل می‌گیرد که پیوند زناشویی با معنویت همراه باشد و زن و شوهر در سایه آن احساس آرامش کنند و به خدا نزدیک‌تر شوند؛ اما اگر ازدواج با هدف مادی انجام گیرد، چه بسا از همان روزهای اول گرفتاری‌ها و ناراحتی‌ها و اضطراب‌ها آغاز شود.
پسندیده ادامه داد: یکی دیگر از مقاصد اصلی ازدواج، حفظ نسل است، حتی دستور داده شده که به هنگام انتخاب همسر از ازدواج با زنان عقیم و نازا بپرهیزید، رسول خدا(ص) فرمود: ازدواج کنید تا صاحب فرزند شوید من در قیامت به تعداد شما افتخار و مباهات می‌کنم.

وی عنوان کرد: از مهم‌ترین اهداف مادی ازدواج می‌توان به توجه صرف به روابط جنسی، رسیدن به مال و ثروت و زیبایی، فخرفروشی و خودنمایی و طلب آبرو در سایه وصلت با فردی از طبقه بالا، رسیدن به مددکار در انجام امور زندگی، فراغ از رنج خدمات زندگی و انداختن بار آن بر دوش همسر، ترحم و لطف به فردی که بی‌پناه است بدون علاقه قلبی و امثال این موارد اشاره کرد.

پسندیده در رابطه با معیارهای انتخاب همسر بیان کرد: انتخاب همسر، انتخاب ساده‌ای نیست، زیرا هرکس با انتخاب همسر می‌خواهد برای همیشه با او زندگی کرده و از مصاحبت با وی لذت ببرد، همچنین او را شریک مال و زندگی خود و محرم اسرار خویش قرار دهد؛ لذا افراد نباید در انتخاب همسر عجله کنند بلکه سعی شود فردی واجد شرایط و منطبق با معیارهای اسلامی را برگزینند؛ زیرا تجربه نشان داده که اکثر اختلافات زن و شوهر از بی‌توجهی و شتاب‌زدگی در انتخاب همسر ناشی می‌شود.

این کارشناس مسائل زنان و خانواده با بیان این‌که اسلام برای انتخاب همسر معیارها و ضوابطی را معین کرده، اظهار کرد: همسر را باید براساس عقاید او انتخاب کرد به طوری که هم کفو او باشد، مقصود از هم کفو بودن زوجین هم سطح بودن در مسایل اقتصادی نیست بلکه مقصود امور اعتقادی و دینی است؛ منظور عفیف بودن و اینکه بتواند مخارج همسر و فرزندش را بپردازد.

پسندیده بیان کرد: مقصود از اصالت خانوادگی امور مادی و ظاهری نیست که مثلاً همسر از خانواده ثروتمند و صاحب مقام باشد و پدرش یا اجدادش مثلاً خان یا رئیس فلان قبیله باشند بلکه مقصود امور معنوی و باطنی است و بالاخره مقصود تقوا و دین است؛ چرا که اصالت خانواده منشور صفات حسنه پدر و مادر است که نقش مستقیم در تربیت فرزندان دارد، یعنی از خانواده‌های بی‌ریشه و پلید نباشد و به عبارت دیگر نه زن زیبا در خانواده بی دین(سبزه مزبله) و  نه مرد بی‌اخلاق در خانواده با دین و مذهب.

حسن اخلاق

وی ادامه داد: به هنگام ازدواج باید به اخلاق فردی که می‌خواهید عمری را با او بگذرانید توجه کنید و با کسی پیمان زناشویی ببندید که بتوانید با او زندگی کنید، ازدواج با افراد بداخلاق، معتاد، بدرفتار و بالاخره سست مذهب و بی‌نماز، شیرینی زندگی را به تلخی می‌کشاند، آنچه باعث سازش و تحکیم روابط می‌شود حسن‌خلق طرفین است نه ثروت و زیبایی.

پسندیده اضافه کرد: عدم سلامتی جسمانی موجب تحریم یا بطلان ازدواج نیست، اما در تداوم زندگی مشترک تأثیر منفی دارد، همین‌طور از لحاظ سن، در اسلام تفاوت سنی این‌چنین مطرح نیست که مثلاً اگر زوجین تناسب سنی نداشتند عقد باطل است اما بهتر است سن زوجین تفاوت فاحش نداشته باشد زیرا بسیاری از درگیری‌ها و اختلافات ناشی از این امر است چه بسا یکی از طرفین به‌خاطر کمی سن و کم‌تجربگی نتواند دیگری را تحمل کند.

سلامت فکر و روان

این کارشناس مسائل زنان و خانواده با یادآوری این‌که سلامت اندیشه موجب سلامت در رفتار و رعایت اعتدال در برخوردها می‌شود، گفت: زندگی مسالمت‌آمیز تابع بلوغ عقلی است و نادیده گرفتن آن در حقیقت تن دادن به نوعی خطر است؛ افراد بدبین، کینه‌توز، متکبر و بخیل نمی‌توانند بنای محکمی برای خانواده پی‌ریزی کنند، آن‌چه موجب گرمای کانون خانواده می‌شود تنها روابط جنسی نیست بلکه اخلاق و رفتار زوجین است که کانون را گرم نگه می‌دارد.