چگونگی پناه بردن به خدا در کلام امام سجاد(ع)
حجتالاسلام محمدرضا اعوانی با بیان اینکه دعای دهم صحیفه سجادیه در پناه بردن امام سجاد(ع) به سوی خدای متعال است و ما باید ادبیات دعا کردن را از امام سجاد(ع) یاد بگیریم، گفت: یکی از کارهایی که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه به ما یاد میدهد این است که انسان باید دید توحیدی داشته باشد و در تمام سختیها و مشکلات اول سراغ خدا برود.
به گزارش ایکنا از لرستان، حجتالاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، مدرس حوزه و دانشگاه شامگاه دوشنبه، ۱۲ شهریورماه در سلسله نشستهای آشنایی با معارف تربیتی صحیفه سجادیه که از سوی معاونت فرهنگی ـ تبلیغی مدیریت حوزههای علمیه خواهران استان لرستان ویژه طلاب لرستانی و بهصورت مجازی برگزار شد، در شرح دعای دهم صحیفه سجادیه، گفت: این دعا شرح پناه بردن حضرت امام سجاد(ع) به سوی خدای متعال است.
وی افزود: ما در طول زندگی با مشکلات و سختیهایی مواجه میشویم که نیاز است برای حل آنها به کسی پناه ببریم و امام سجاد(ع) در دعای دهم به سراغ همین مطلب رفته و چگونگی پناه بردن به این پناهگاه را نشان میدهد.
این مدرس سواد رسانه با اشاره به اینکه در چنین شرایطی آغوشی گرمتر از آغوش خدای متعال وجود ندارد چراکه تمام آن چیزی که ما فکر میکنیم آغوش گرم است واقعی نیست و همه آنها هم ریشه در خدای متعال دارد، ادامه داد: متأسفانه اکثر ما انسانها وقتی با مشکلی مواجه میشویم اول سراغ همه میرویم و وقتی همه راهها برایمان ختم به بنبست شد و به اصطلاح همه تیرهایمان به سنگ خورد، در آخر یاد خدا میافتیم این در حالی است که اول باید سراغ خدا و سپس سراغ اسباب و علل مادی رفت.
اعوانی با بیان اینکه تمام عالم هستی ملک خداست و گره تمام مشکلات به دست خدا باز میشود و در این شکی نیست، اظهار کرد: یکی از کارهایی که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه به ما یاد میدهد این است که انسان باید دید توحیدی داشته باشد و در تمام سختیها و مشکلات اول سراغ خدا برود این در حالی است که حضرات معصوم یکی از مهمترین کارهایی که کردهاند و از مهمترین الگوهایی که ارائه کردهاند این است که انسان را به یاد خدا بیندازند.
این مدرس حوزه علمیه با اشاره به آیه ۵۰ سوره ذاریات «فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ؛ باری، به درگاه خدا گریزید، که من از جانب او با بیانی روشن شما را میترسانم»، ادامه داد: در این آیه «فَفِرُّوا» به این معناست که انسان از همه جا منقطع شود فقط به سمت خدا رو کند و توجه اصلی به سمت خدا باشد.
اعوانی با بیان اینکه ما باید ادبیات دعا کردن را از امام سجاد(ع) یاد بگیریم، افزود: از مضمون و فضای دعای دهم صحیفه سجادیه اینگونه برمیآید که حضرت با اشک و زاری این دعا را بیان میکند.
وی با اشاره به اینکه انسان باید با حال تضرع و فروتنی به در خانه خدا برود، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در بند اول دعا «اللَّهُمَّ إِنْ تَشَأْ تَعْفُ عَنَّا فَبِفَضْلِكَ، وَ إِنْ تَشَأْ تُعَذِّبْنَا فَبِعَدْلِكَ» میفرماید: «خدایا! اگر بخواهی ما را ببخشی، از فضل و احسان توست و اگر بخواهی عذابمان کنی، از عدالت توست.»
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه امام سجاد(ع) خودش را مملوک خدا میبیند و خدا را مالک خودش میداند، گفت: این امام همام چون بزرگی خدا را میبیند، خودش را کوچک و خطاکار میبیند و با وجود همه کارهایی که کرده خودش را مستحق خوبیهای خدای متعال نمیداند.
وی افزود: امام سجاد(ع) در بند دوم دعا با این مضمون «فَسَهِّلْ لَنَا عَفْوَكَ بِمَنِّكَ، وَ أَجِرْنَا مِنْ عَذَابِكَ بِتَجَاوُزِكَ، فَإِنَّهُ لَا طَاقَةَ لَنَا بِعَدْلِكَ، وَ لَا نَجَاةَ لِأَحَدٍ مِنَّا دُونَ عَفْوِكَ» فرموده است: «بخششت را از سر منتت بر ما آسان کن و ما را به چشمپوشی و گذشتت، از عذابت پناه ده. مسلماً ما را نسبت به عدالتت تاب و توان نیست و برای احدی از ما بدون بخششت، نجاتی میسر نمیباشد.»
این مدرس حوزه با اشاره به بند سوم دعا «يَا غَنِيَّ الْأَغْنِيَاءِ، هَا، نَحْنُ عِبَادُكَ بَيْنَ يَدَيْكَ، وَ أَنَا أَفْقَرُ الْفُقَرَاءِ إِلَيْكَ، فَاجْبُرْ فَاقَتَنَا بِوُسْعِكَ، وَ لَا تَقْطَعْ رَجَاءَنَا بِمَنْعِكَ، فَتَكُونَ قَدْ أَشْقَيْتَ مَنِ اسْتَسْعَدَ بِكَ، وَ حَرَمْتَ مَنِ اسْتَرْفَدَ فَضْلَكَ» اظهار کرد: امام سجاد(ع) در این بخش از دعا میفرماید: «ای بینیازترین بینیازان! اینک ما بندگانت پیش روی توایم و من تهیدستترین تهیدستان در پیشگاه توام؛ تهیدستی و نداری ما را به تواناییات جبران کن و امید ما را به بازدارندگیات قطع مفرما! که اگر چنین کنی، به تحقیق کسی که خود را به تو خوشبخت خواسته، بدبخت کردهای؛ و آنکه فضل و احسانت را طلبیده، محروم ساختهای.»
اعوانی با بیان اینکه حضرت در این بند از دعا «عِبَادُكَ» را بهصورت صیغه جمع آورده و در ادامه با بیان «أَنَا أَفْقَرُ الْفُقَرَاءِ» خود را فقیرتر از همه معرفی میکند، گفت: انسان باید در مقابل خدا از خودش تواضع نشان دهد و در روایت است که امام رضا(ع) فرموده است: «عقل هیچ مسلمی کامل نیست مگر آنکه ده خصلت داشته باشد که دهمین آن این است احدی را نمیبیند مگر اینکه بگوید او از من باتقواتر است یعنی خودش را از او پایینتر بداند».
این مدرس سواد رسانه با یادآوری اینکه حضرت امام سجاد(ع) میداند خدا تواضع را دوست دارد بنابراین میگوید من از همه اینها فقیرتر هستم، افزود: امام سجاد(ع) در بند سوم دعا با حال اضطرار این حرفها را بیان میکند و در بند چهارم دعا نیز میگوید: «فَإِلَى مَنْ حِينَئِذٍ مُنْقَلَبُنَا عَنْكَ، وَ إِلَى أَيْنَ مَذْهَبُنَا عَنْ بَابِكَ، سُبْحَانَكَ نَحْنُ الْمُضْطَرُّونَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ إِجَابَتَهُمْ، وَ أَهْلُ السُّوءِ الَّذِينَ وَعَدْتَ الْكَشْفَ عَنْهُمْ؛ پس در این وقت از پیشگاه تو، به سوی چه کسی بازگردیم؟ و با محرومیت از درِ رحمتت، راه ما به کجا خواهد افتاد؟ پاک و منزهی؛ ما درماندگانی هستیم که پذیرش دعایشان را واجب کردهای و گرفتارانی هستیم که برطرف کردن گرفتاری آنان را وعده فرمودهای.»
اعوانی با اشاره به اینکه «أَوْجَبْتَ إِجَابَتَهُمْ» و «أَهْلُ السُّوءِ» اشاره به آیه ۶۲ سوره نمل «أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَٰهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ» دارد که میفرماید: «یا آن کس که دعای بیچاره مضطر را به اجابت میرساند و رنج و غم آنان را برطرف میسازد و شما (مسلمین) را جانشینان اهل زمین قرار میدهد؟ آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست لیکن) اندکی متذکر (این حقیقت) هستند»، ادامه داد: باید بدانیم که این آیه و ذکر فقط برای طلب حاجت نیست بلکه ناظر به یک نکته مهمتر است و آن این است که هر وقت انسان مضطرتر به در خانه خدا میرود خدا او را اجابت و بدی را از او رفع میکند این در حالی است که بعضیها تصور میکنند صرفاً باید این آیه را بخوانیم تا دعا مستجاب شود.
وی با بیان اینکه انسان مضطر به انسانی گفته میشود که از همه جا قطع امید کند و با یک حال زار به خدا رو کند و تمام توجهش به سمت خدا باشد، اظهار کرد: مطمئن باشید اگر انسان با حال اضطرار و مضطر به در خانه خدا برود قطعاً اجابت در پی آن خواهد بود چراکه این وعده خداست.
این کارشناس مذهبی در ادامه با اشاره به اینکه حضرت امام سجاد(ع) در بند پایانی دعا از شیطانی سخن به میان آورده که شمشیرش را از رو بسته است و قرآن کریم نیز مکرراً درباره شیطان به ما انسانها هشدار داده و فرموده است «شیطان دشمن اشکار شماست»، گفت: امام سجاد(ع) در این بند از دعا فرموده است: «خدایا! شیطان ما را سرزنش کرد؛ چون او را در نافرمانیات همراهی کردیم؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و پس از اینکه او را به خاطر تو رها کردیم و از او رویگردانده، به سوی تو آمدیم، وی را با دوباره گرفتار شدن به دست او، شیرین کام مکن.»
اعوانی گفت: پس نتیجه میگیریم هر وقت با مشکلی برخورد کردیم اول باید به سمت خدا برویم و راهکار را از خدای متعال بخواهیم و بعد دنبال علل و اسباب باشیم اما اینکه چگونه با حالت اضطرار به سمت خدا برویم و خدا را با چه اوصافی یاد کنیم باید از صحیفه سجادیه و دعاهای امام سجاد(ع) الگو بگیریم.
انتهای پیام
