امام صادق(ع)؛ مصداق واقعی قرآن ناطق

حجت‌الاسلام روح‌الدین دریکوند، رئیس شورای هیئت‌های مذهبی استان لرستان همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) در یادداشتی که در اختیار ایکنای لرستان قرار داده است، آورده است:

 امام صادق(ع) در تمامی عصر‌ها همواره نه تنها معلم شیعیان بلکه تمامی افراد بوده‌اند. شخصیت ایشان به گونه‌ای بود که افراد می‌توانستند در زمینه‌های مختلف از آن بهره ببرند. در واقع شخصیت حضرت در ابعاد و زوایای متعددی قابل طرح است. در باب عظمت علمی امام صادق(ع) شواهد فراوانی وجود دارد و این معنا مورد قبول دانشمندان شیعه و اهل سنت است.

امام جعفرصادق(ع) در طول 34 سال امامت طولانی خود ابواب علم را بر روی شاگردان و دانشمندان اسلامی گشود و مرجع دینی و علمی شیعیان شد، امام(ع) با توجه به فرصت مناسب سیاسی که به وجود آمده بود و با ملاحظه نیاز شدید جامعه و آمادگی زمینه اجتماعی، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش امام محمدباقر(ع) را گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشته‌های مختلف علوم عقلی و نقلی آن روز، شاگردان بزرگ و برجسته‌ای همچون هشام بن حکم، محمدبن مسلم، أبان بن تغلب، هشام بن سالم، مفضل بن عمر، جابربن حیان و... تربیت کرد که تعداد آن‌ها را بالغ بر چهار هزار نفر نوشته‌اند.

امام صادق(ع) در عصر خویش، نام‌آورترین فرد در مسائل علمی بود و آواز ایشان در سرتاسر ممالک اسلامی شنیده می‌شد؛ بدین سبب هیچ‌یک از امامان دیگر ما به تعداد شاگردان آن حضرت شاگرد نداشتند و به تعداد روایات ایشان روایت ندارند. چنان که فقها و دانشمندان بزرگ در برابر عظمت علمی امام صادق(ع) سر تعظیم فرود می‌آوردند و برتری علمی او را می‌ستودند.

امام(ع) معدن علم و مفسر قرآن بود، به گونه‌ای که با مراجعه به کتب تفسیری روایی، اکثریت قریب به اتفاق احادیث آن کتب متعلق به ایشان است، او از آگاه‌ترین افراد نسبت به احکام بوده و فقه آل محمد(ص) را تدوین نموده و بسیاری از ابواب فقه و احکام فقهی شیعه را بنیان نهاده است. از همین روی، فقه شیعه امامی را فقه جعفری گویند.

ایشان در زمان حیات خود در تمامی زمینه‌های شخصیتی از جمله اخلاق، علم، دین، سیاست و… به تربیت قرآنی اصحاب و یاران خود پرداخته‌اند؛ بنابراین شخصیت آن حضرت شخصیتی منطبق با قرآن بوده و در واقع ایشان همان عترتی هستند که پیامبر اکرم(ص) در شأن وی گفته است: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا»؛ بنابراین با توجه به موارد زیر، شخصیت امام صادق(ع)، همان شخصیت قرآنی است.

امام صادق(ع) با توجه به عدم امکان جهاد نظامی و اینکه امکان رویارویی با حکام ستمگر وجود نداشت، مجاهدت در تبیین را سرلوحه کار خویش قرار داد و در واقع دانشگاه تبیین را تأسیس کرد. امام (ع) در آن دانشگاه، نه تنها دوستان و پیروان خود را تربیت و آنان را در برابر دشمنان فکری مسلح کرد؛ بلکه دیگران را نیز در حد ظرفیت و لیاقتشان بهره‌مند ساخت و در ظلمت بحران‌ها و آشوب‌ها، دنیای شیعه را با مجاهدت تبیین خویش روشن کرد.