سبک زندگی منتظرانه چه ویژگی‎هایی دارد

بهنام فروتن‌نیا، از پژوهشگران و فعالان فرهنگی لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در تشریح ویژگی‎ها و ماهیت سبک زندگی منتظرانه، گفت: مفهوم سبک زندگی ازجمله مفاهیم علوم اجتماعی است که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته است اما کاربردهای متفاوت و بعضاً متعارض آن را مفهومی مبهم و از دیدگاه عده‌ای از محققان غیر قابل استفاده ساخته است.

وی با بیان اینکه روانشناسان، جامعه‌شناسان، بازاریابان، اقتصاددان‌ها، سیاستمداران و سایر متخصصان هر کدام تعریف خاص خود از سبک زندگی را دارند، افزود: روانشناسان اعتقاد دارند سبک زندگی چیزی است که تا پنج یا شش‌‌ سالگی در ذهن انسان نقش می‌بندد؛ تصویری که از خویشتن، خود ایده‌آل و جهان اطراف خود دارد و شیوه‌ای که تصمیم می‌گیرد بر اساس آن، رابطه‌اش را با جهان اطراف تنظیم کند.

این کارشناس مسائل فرهنگی با بیان اینکه جامعه‌شناسان بیش از آنکه نگاه فردی به سبک زندگی داشته باشند، آن را به‌عنوان ویژگی مشترک گروه‌های اجتماعی می‌بیند، اضافه کرد: سبک زندگی اصطلاحی بسیار عمومی است و از خرید خوراکی تا نحوه پوشش، حضور یا عدم حضور در مراسم‌های مذهبی و حتی کتابی که می‌خوانید و موزیکی که گوش می‌دهید را شامل می‌شود.

سبک زندگی بر محور انتظار

این پژوهشگر مسائل و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی با بیان اینکه سبک زندگی افراد جامعه تأثیر بسزایی در توسعه، رشد و تعالی آن دارد، ادامه داد: سبک زندگی اسلامی و قابلیت‌های بالای تعالیم روح‌بخش آن نگاهی متفاوت از سایر اندیشه‌ها دارد و بالاتر از آن سبک زندگی بر محور انتظار مهدی موعود(عج) است.

این دکترای جامعه‌شناسی با اشاره به اینکه سبک زندگی اسلامی، شیوه‌ای از زندگی اسلامی است که بر محور انتظار حضرت مهدی موعود(عج) شکل گرفته و از آن به «سبک زندگی منتظرانه»  نیز تعبیر می‌شود، گفت: مؤلفه‌های سبک زندگی مهدوی الگوبخش سبک نوین زندگی امروزی است که در این رابطه می‌توان به مؤلفه‌های مهم و عمیق چون «انتظار و زندگی امیدوارانه»، «انتظار و زندگی صبورانه»، «انتظار و زندگی حکیمانه» و «انتظار و زندگی عدالت‌خواهانه» اشاره کرد.

وی با یادآوری اینکه سبک زندگی منتظرانه، مصداق عینی سبک زندگی دینی و اسلامی است، گفت: سبک زندگی منتظرانه، مصداق عینی سبک زندگی دینی، اسلامی، شیعی و مؤمنانه در عصر غیبت امام زمان(عج) است این در حالی است که در سال‌های اخیر اقبال اندیشمندان به مقوله مهدویت بیشتر شده و همین امر باعث تولید متونی علمی درباره مفاهیم مرتبط با مهدویت شده است.

این محقق لرستانی با تأکید بر اینکه باید به صورت اصولی و از دوران کودکی در رابطه با سبک زندگی منتظرانه فرهنگ‌سازی کرد، ادامه داد: امروزه در عصر غیبت امام مهدی(عج) باید به‌دنبال الگویی از سبک زندگی شیعی بود که مبتنی بر باور به مسئله انتظار و بازگشت امام باشد کمااینکه شیعه در عصر غیبت با یکی از جدی‌ترین مفاهیم حیات طولانی تاریخ امامت، یعنی مهدویت و غیبت گره خورده است و دو مفهوم مهدویت و غیبت، با مفهوم سوم، یعنی انتظار ارتباط تنگاتنگ دارد؛ به گونه‌ای که این سه مفهوم سبک فکر و زندگی شیعه را تبیین کرده است.

وی افزود: سبک زندگی نه امری کاملاً فردی است و نه امری کاملاً اجتماعی بلکه هم ابعاد فردی، سلایق و امیال و خواسته‌های شخصی در آن لحاظ می‌شود و هم تغییرات اجتماعی و محیطی و علایق جمعی در شکل‌گیری آن نقش ایفا می‌کند؛ بنابراین علاوه بر رفتارهای مستقیم در ارتباط با جامعه و معاشرت با افراد، آن دسته از رفتارهای فردی که به گونه‌ای ظهور و بروز اجتماعی داشته و در آن مؤثر است نیز به سبک زندگی منتظرانه وارد می‌شود.

مهمترین ویژگی سبک زندگی منتظرانه

فروتن‌نیا با بیان اینکه مهمترین ویژگی سبک زندگی منتظرانه، شکل‌گیری رفتارهای حول محور گرایش به حضرت مهدی(عج)، پذیرش ولایت وی و انتظار ظهور اوست، اظهار کرد: سبک زندگی منتظرانه ناظر به جلوه‌های ظاهری و رفتاری است و باورهای مهدوی تنها به‌عنوان مبانی این سبک از زندگی مطرح می‌شود نه خود سبک، سبک زندگی منتظرانه هویت و نماد شیعه راستین بر مبنای اسلام اصیل و اصل امامت است.

این نویسنده و پژوهشگر لرستانی ادامه داد: سبک زندگی منتظرانه تمام ابعاد فردی، اجتماعی، مادی و معنوی را به خاطر قیام سراسری امام قائم، در مقیاسی جهانی در بر می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه سبک زندگی منتظرانه به همه حوزه‌های رفتاری اعم از سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ورود پیدا می‌کند، اضافه کرد: رویکرد جهادی که تلاش همه‌جانبه برای زمینه‌سازی ظهور است روح حاکم بر سبک زندگی منتظرانه است.

رئیس کمیته امداد شهرستان چگنی با اشاره به اینکه سبک زندگی زمینه‌ساز باید بتواند باعث مرزبندی و شفافیت بین ایمان، کفر و نفاق باشد از این رو هویت و نشانه‌های زندگی که بین مؤمن و منافق و کافر یکسان باشد زمینه‌ساز نخواهد بود، اظهار کرد: سبک زندگی زمینه‌ساز باید در شرایط سخت، قدرت تمییز بین حق و باطل را داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه شیوه زندگی منتظران واقعی و سبک زندگی آنها باید متضمن یاد موعود الهی به صورت هوشمندانه و عالمانه باشد، اضافه کرد: سبک زندگی آنگاه زمینه‌ساز است که شرایط لازم و کافی برای تشکیل حکومت و تمدن‌سازی نوین اسلامی را داشته باشد.

فروتن‌نیا گفت: فضای مجازی، نوع پوشش، نوع عبادت فردی و جمعی برخی از نمونه‌های تمدن‌ساز هستند در سبک زندگی زمینه‌ساز هرگونه تعدی سلطه جویانه و مغرورانه انسان به طبیعت جایز نیست.