چگونه رحمت الهی را در شب قدر کسب کنیم

حجت‌الاسلام والمسلمین کریم مؤمنی، پژوهشگر و کارشناس دینی در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در خصوص نحوه زدودن زنگار از دل و جان در شب قدر اظهار کرد: یکی از اموری که هم روایات کلی توصیه می‌کنند و هم در شب‌های قدر وارد شده است، استغفار و طلب بخشش از خداوند است. علاوه بر اینکه این اعمال از اعمال شب قدر است، طبق روایات موجب جلای قلب نیز می‌شود و دل را برای مراتب بعدی آماده می‌کند.

وی گفت: در روایتی از رسول اکرم(ص) نقل است که «إِنَّ لِلْقُلُوبِ صَدَأً كَصَدَإِ اَلنُّحَاسِ فَاجْلُوهَا بِالاِسْتِغْفَارِ» یعنی گاهی دل زنگار می‌گیرد، مثل زنگاری که به مس می‌زنند و بعد می‌فرمایند با استغفار و تلاوت قرآن زنگار را برطرف کنید. استغفار یعنی گفتن ۷۰ مرتبه «استغفرالله ربی و اتوب الیه‌» که جزو اعمال شب قدر محسوب می‌شود و انسان باید در شب‌های قدر از خداوند بخواهد که مورد بخشش قرار گیرد.

استاد مرکز تخصصی کلام و امامت حوزه بیان کرد: انسان در شب‌های قدر باید ابتدا آلودگی‌ها را برطرف کند و خانه قلبش را به‌عنوان یک ظرف تمیز برای پذیرش عنایات الهی قرار دهد‌، زیرا قلب و روح انسان مانند ظرف است و تا زمانی که این ظرف کثیف باشد جایی برای ریختن آن محتوای نورانی وجود ندارد. بنابراین، انسان قبل از اینکه هر فیض، رحمت و عنایت را از جانب خداوند بخواهد دریافت کند ابتدا باید این ظرف را پاکیزه کند.

وی مهمترین مسئله در شب‌های قدر را کسب معرفت عنوان کرد و افزود: استغفار و طلب بخشش از خداوند، سپس خواندن قرآن و بعد دعا برای کسب رحمت یعنی دعاهایی که مهمترین اثر آن نجات از آتش جهنم است، زمینه‌ساز کسب فیوضات شب قدر است که روح و قلب انسان را جلا می‌دهد.

مؤمنی بیان کرد: کسی که می‌خواهد در شب‌های قدر به فیض کامل برسد باید ماه‌های رجب و شعبان و همچنین روزهای اول ماه رمضان را مراقبت کند که این‌ها برای درک کمال شب‌های قدر است، اما اگر کسی این اقدامات را انجام ندهد باز رحمت خدا در این شب‌ها واسعه است. روایات اهل بیت(ع) به عمد تعیین مشخصی از شب قدر نکرده‌اند، اما فرموده‌اند که سراغ شب قدر را بیشتر از شب‌های ۲۱ و ۲۳ ماه مبارک رمضان بگیرید.

کارشناس پاسخگویی به شبهات و سؤالات عقیدتی مرکز بین‌المللی امامت اظهار کرد: در روایات آمده که شب نوزدهم مقدرات امور رقم زده می‌شود یعنی تعیین می‌شود که در چه زمان، به چه کیفیت و چه اتفاقی بیفتد. در روایات اهل بیت(ع) فرموده‌اند که تقدیرات امور در شب نوزدهم رقم زده می‌شود، در شب بیست‌ویکم خداوند مقدرات امور را محکم می‌کند و تعیین می‌شود که این تغییرات صورت بگیرد و تا زمانی که قطعی نشده قابل تغییر هستند؛ در روایت داریم که خداوند در شب بیست‌وسوم این مقدرات را که محکم شده، حتمی می‌کند.

وی گفت: حکمت وجود ترتیب در شب‌های قدر این است که انسان در شب‌های ۱۹ و ۲۱  رمضان می‌تواند با دعا، مناجات، استغفار و اعمال صالح و درخواست از خداوند مقدرات را به نفع خود رقم بزند، زیرا با دعا در بسیاری از مقدرات تغییر ایجاد می‌شود. اما این مقدرات الهی بعد از آنکه قضا شدند یعنی خداوند حکم کرد و بعد محکم و قطعی شد، دیگر آن اتفاق رقم نخواهد خورد.

مؤمنی اظهار کرد: امام رضا(ع) می‌فرماید: «إِنَّ اَلدُّعَاءَ لَيَرُدُّ اَلْبَلاَءَ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً» یعنی دعا قضای الهی را باز می‌گرداند مگر اینکه محکم نوشته شده باشد؛ که امام با این جمله می‌فرمایند که شما می‌توانید مقدرات الهی را به نفع خود تغییر دهید اما زمانی که حتمی شود دیگر قابل تغییر نیست. بنابراین، در روایات نیز آمده که سراغ شب قدر را در ۲۱ و ۲۳ ماه مبارک رمضان بگیرید، اما شب نوزدهم نیز بی‌اثر نیست زیرا مقدرات در این شب نوشته می‌شود.

وی گفت: طبق روایات، گویا همه این سه شب دخیل در قدر بوده‌اند، اما شب بیست‌وسوم، شب نهایی شدن مقدرات است؛ همچنین در این شب اتفاقات عجیبی رقم می‌خورد؛ از جمله اینکه صیحه آسمانی در شب بیست‌وسوم ماه مبارک رمضان زده می‌شود که از علائم حتمی ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) است. بنابراین، بزرگان توصیه می‌کنند که در این شب برای ظهور امام زمان(عج) دعا کنید.

شب قدر از منظر قرآن

وی در خصوص شب قدر از منظر قرآن کریم افزود: سوره‌ای در زمینه شب قدر وجود دارد که روایات بسیار در خصوص آن سخن گفته‌اند که همان «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ» است؛ رحمت الهی در این شب چنان زیاد است که خداوند می‌فرماید که ما قرآن را در این شب نازل کردیم و بعد می‌گوید شما هیچ وقت نمی‌دانید که شب قدر چقدر فضیلت دارد.

این استاد حوزه بیان کرد: خداوند می‌فرماید: «ليْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» یعنی شب قدر بالاتر از صد سال است یعنی انسان یک شبه راه صد ساله را می‌تواند طی کند، همان‌طور که عده‌ای خدمت پیامبر(ص) رسیدند و گفتند برای ما راه میانبری را معین کنید که سریع به نتیجه برسیم که روایات داریم پیامبر(ص) فرمود تا می‌توانی به پدر و مادرت احترام بگذار که آن فرد گفت اگر این کار را بکنم خداوند می‌بخشد و پیامبر(ص) فرمود بله خداوند می‌بخشد اما صریح قرآن این است کسیکه می‌خواهد راه صد ساله را یک شبه طی کند، شب قدر است.

وی گفت: خداوند می‌فرماید: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ» یعنی همواره ملائکه در این شب نازل می‌شوند که اهل بیت(ع) فرموده‌اند که با مخالفان شیعه با این آیه استدلال کنید و از آنان بپرسید که آیا شب قدر تنها مخصوص زمان پیامبر اکرم(ص) است یا بعدها نیز تا قیامت ادامه دارد که آن‌ها پاسخ می‌دهند که شب قدر ادامه دارد و بعد بپرسید اینکه خداوند می‌فرماید همواره ملائکه نازل می‌شوند، برای چه کسی نازل می‌شوند که روایات فرموده‌اند بر وجود حجت خدا نازل می‌شوند.

مؤمنی ادامه داد: نزول در آیه بالا به معنای وحی نیست زیرا وحی تنها برای پیامبران است. در روایات آمده که بر حجت و ولی خدا برای اجرائیات و امضای امور نازل می‌شود که امام دستور الهی را که بر قلب مبارکش نازل شده در نحوه و شیوه اجرا و ابلاغ مسائل و یا اتفاقاتی که قرار است بیفتد را بر نماینده عرضه می‌کند.

وی بیان کرد: رسول‌الله(ص) قوانین و آیین را از سوی خداوند آورده است، حال اجرای آن مرحله به مرحله تا قیامت ادامه دارد و امام و رسول احکام الهی را در زمین جاری می‌کنند و ملائکه در این شب برای همه امور ظاهر می‌شوند و در محضر نائب الهی قرار می‌گیرد و امور امضا می‌شود و در واقع تشریفات الهی در شب قدر صورت می‌گیرد.