ولایت؛ نگهدار گستره آیین الهی

حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با اشاره به فراز دهم دعای پنجم صحیفه سجادیه «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنَا حَدَّ نَوَائِبِ الزَّمَانِ، وَ شَرَّ مَصَايِدِ الشَّيْطَانِ، وَ مَرَارَةَ صَوْلَةِ السُّلْطَانِ»، گفت: در فراز پنجم دعای پنجم صحیفه سجادیه می‌خوانیم: «خدایا! بر محمد و آلش درود فرست و ما را از شدت حوادث ناگوار زمان و شر دام‌های شیطان و قهر و خشم سلطان، کفایت فرما».

وی ادامه داد: در جهانی كه ما زندگی می‎‌كنيم، عالم ماده است و مبنای آن بر تزاحم‌ها، تضادها و اصطكاک‌‌هاست كه همچون فضايی كه مالامال از سنگ‌های فضايی است، پيوسته معلق بوده و در عرصه‌ای وسيع در حركت و تكاپو هستند و بسياری از آنان با اصطكاک به همديگر به حالت پودر يا گاز و مايع در می‎‌آيند.

عالی‌پور اضافه کرد: در عالم ما نيز ناملايمات و جريان‌های موافق و اتفاقات متناسب بسيار است كه گاهی ما از آنان به اتفاقات ياد می‎‌كنيم، گاهی چند جرعه آب كه بر زمين ريخته كافی است فردی را به زمين بكوبد و برای همه عمر او را آفت‌زده كند و يا پوست ميوه‌ای فرد را بلغزاند، آنچه را كه به عنوان مثال ذكر كرديم جزيی‎ترين اتفاقات است كه از دسترس و قدرت و اختيار انسان خارج است.

این مدرس حوزه و دانشگاه اظهار کرد: جنگ‌ها، نزاع‌ها و كشمكش‌های زيادی در دنيا به طور غيرقابل پيش‌بينی در مرحله وقوع است و فقط خدای متعال می‎‌تواند انسان را از آن همه ناملايمات حفظ كرده و نجات دهد و چاره‌ای نداريم جز اينكه پيوسته از او درخواست كنيم كه از مأموران نظام تكوينی اين عالم به دور و در امان باشيم و از عافيت لازم به يمن رحمت و مغفرت او برخوردار شویم.

وی ادامه داد: امام علی(ع) از دام‌های شيطان به خدا پناه برده است و شيطان نيز در كمين انسان سنگرها ساخته و از هر طرف به قصد فتنه به سوی انسان تيری پرتاب می‎‌كند كه شايد او را به تدريج از پای درآورده و مقاومت را از او سلب كند تا طعمه‌ای آماده برای او باشد.

عالی‌پور افزود: شیطان برای هركس دام‌های مختلفی گسترانيده و او را از طريق خاصی صيد می‎‌كند، يكی ‌را در دام شهوت، غضب و خودخواهی‎‌ها اسير می‎‌كند و پيوسته او را دستخوش فراز و نشيب‌های هوی و هوس قرار می‎دهد تا عمر تباه شده را به آخر برساند و ديگری را در راه ريا و سالوس گرفتار كرده و در غرور خودفروشی و فرومايگی سرگرم می‎‌كند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه در فراز یازدهم از این دعا با این مضمون «اللَّهُمَّ إِنَّمَا يَكْتَفِي الْمُكْتَفُونَ بِفَضْلِ قُوَّتِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنَا، وَ إِنَّمَا يُعْطِي الْمُعْطُونَ مِنْ فَضْلِ جِدَتِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعْطِنَا، وَ إِنَّمَا يَهْتَدِي الْمُهْتَدُونَ بِنُورِ وَجْهِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اهْدِنَا» می‌خوانیم، «خدایا! جز این نیست که قناعت‌کنندگان، به فضل نیروی تو قناعت می‌کنند؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و ما را از فضل نیروی خود کفایت کن و جز این نیست که بخشندگان از فضل جود تو می‌بخشند؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و از فضل جود خود بر ما ببخش و جز این نیست که راه‌یافتگان، به نور وجه تو راه می‌یابند؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و ما را به نور وجه خود هدایت کن».

وی با بیان اینکه در حد كفايت زندگی داشتن، به معنی دارايي و ثروت هنگفت و ذخيره‌های زر و زيور نيست، زيرا آنكه بيشتر از همه در سر خود پرورانده است كه بايد در پناه پول و زور به آسايش رسيد، افزود: انسان پس ‌از گذراندن دوره‌های سختی و رسيدن به خواسته‌ها می‎‌داند كه آرامش در پناه اوهام تهی و غلط او نبوده و اگر هزاران برابر اين قدرت فيزيكی و اندوخته چنين و چنان شود، ولی امنيت روحی و آرامش دل و جان نداشته باشد، هرگز سر به بالين آسايش نخواهد گذاشت، بنابراین امام سجاد(ع) فرموده است: «إِنَّمَا يَكْتَفِي الْمُكْتَفُونَ بِفَضْلِ قُوَّتِكَ» يعنی در آرامش زيستن و در پناه كفايت حضرت ربوبي بودن، به همين جهت اميرمؤمنان علی(ع) فرموده است: مَن تَوَكَّلَ علَى اللّهِ ذَلَّت لَهُ الصِّعابُ، وتَسهَّلَت علَيهِ الأسبابُ؛ هر كه به خدا توكل كند، دشوارى‌ها براى او آسان شود و اسباب برايش فراهم گردد».

این  مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه از آنجا كه حقيقت وجودی هر شخصی از خالق عالم بوده و در اصل هستی خود به ديگری وابسته است، معلوم می‎‌شود كه در مزايای زندگی نيز به همان خدای بزرگ وابسته است.

وی تأکید کرد: چه خوب است انسان به جای آنكه چشم خود را به دست ديگران متوجه كند، اين چشم را به كرم همان كسی داشته باشد كه جمله هستی‌‌ها و همه نعمت‌ها و تمام ثروت‌ها از آن اوست و همان كسی كه به اين شخص ثروت عطا كرده می‎‌تواند به ما هم عطا کند.

عالی‌پور، افزود: امام سجاد(ع) در قسمت آخر اين فراز از دعا هدايت را تماماً به حق نسبت داده و می‎‌فرمايد: جملگی آنان كه به هدايت رسيده‌اند از نور توست و قرآن كريم نيز به همين جهت اشاره کرده و در آیه 21 سوره مبارکه نور با این مضمون «... وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَا مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ ...» می‌فرماید: «و اگر فضل خدا بر شما نبود هيچ كدام پاكيزه نمی‎‌شديد».

وی افزود: در فرازهای دوزادهم و سیزدهم از دعای پنجم صحیفه سجادیه با این مضمون «اللَّهُمَّ إِنَّكَ مَنْ وَالَيْتَ لَمْ يَضْرُرْهُ خِذْلَانُ الْخَاذِلِينَ، وَ مَنْ أَعْطَيْتَ لَمْ يَنْقُصْهُ مَنْعُ الْمَانِعِينَ، وَ مَنْ هَدَيْتَ لَمْ يُغْوِهِ إِضْلَالُ الْمُضِلِّينَ(12) فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ امْنَعْنَا بِعِزِّكَ مِنْ عِبَادِكَ، وَ أَغْنِنَا عَنْ غَيْرِكَ بِإِرْفَادِكَ، وَ اسْلُكْ بِنَا سَبِيلَ الْحَقِّ بِاِرْشَادِكَ» می‌خوانیم: «خدایا! هر که را تو یاری دهی، اقدام خوارکنندگان برای خوار کردنش، زیانی به او نمی‌رساند و هر که را تو عطا کنی، ممانعت کردن منع‌کنندگان از او نمی‌کاهد؛ و هر که را تو هدایت فرمایی، اقدام گمراه‌کنندگان برای گمراه کردنش او را به گمراهی دچار نسازد، پس بر محمّد و آلش درود فرست و به عزتت ما را از شر بندگانت باز دار و به عطایت از غیر خود بی‌نیاز کن و به هدایتت ما را به راه حق ببر».

حجت‌السالام عالی‌پور با بیان اینکه در نظام جهان‌بينی اسلام هيچ كس جز خدا، رسول و جانشينان او به خودی خود حق ولايت و امر و نهی بر ديگری را ندارد، گفت: در اینجا دو مسئله قابل اعتناست، اول سرپرستی در نظام اجتماعی و مديريت كه خدای متعال در اين زمينه پيامبران و امامان خود را گسيل داشته كه به دريافت وحيانی، دستورات را از خدای متعال گرفته و به مردم ابلاغ کنند و در صورت عدم حضور آنان با ابلاغ به علمای متقی، عادل و صالح هر زمان، آنان را برای تبليغ دستورات و فرمان‌های الهی نصب كند كه همانند ستون دين نگهدار گستره آيين الهی باشند.

وی ادامه داد: دوم اینکه ولايت و سرپرستی در نظام خلقت، نگهداری بندگان و روزی دادن به آنها، رفع حاجات و برآوردن مهمات بنی‎آدم است كه اين سرپرستی جز از ناحيه خدا از شخص ديگری ساخته نيست و هركس هم دست توانايی در اين زمينه دارد از ناحيه خداوند متعال به او عنايت شده است، هيچ كس در اين جريان عظيم از خود استقلالی نداشته و نخواهد داشت، بلكه همه آنها ناتوان، ضعيف و محكوم سلسله حوادثی در اين عالم هستند و فقط خداوند متعال است كه حافظ، ولی و سرپرست بوده و با ولايت و سرپرستی او هرگز محروميت و ناكامی باقی نخواهد ماند و كسی را توان ضرر وارد كردن نخواهد بود.

عالی‌پور تصریح کرد: همچنين كسی كه كرم و انعام الهی شامل او شود، اگر همه عالم دست در دست هم داده كه نعمت را از او سلب كنند هرگز نخواهند توانست، بلكه عدو شود سبب خير، اگر خدا خواهد، پس هرچه را كه او اراده كند، اعم از سرپرستی، اعطا، هدايت، بی‎‌نيازی از غير، مسلوک راه حق وقوع آن قطعی بوده و هيچ كس نمی‌تواند معارض و مانع او شود و كسی توان مقابله با خواست او را ندارد، بلكه هر مانع و معارضی ناخودآگاه به صورت معين و كمک درآيد.

این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در فرازهای چهاردهم و پانزدهم این دعا نیز می‎خوانیم: « خدایا! بر محمد و آلش درود فرست و سلامت دل‌های ما را در توجه به بزرگی‌ات و آسایش بدن‌هایمان را در شکر نعمتت و گشوده شدن زبان‌مان را در وصف عطایت، قرار ده، خدایا! بر محمد و آلش درود فرست و ما را از دعوت‌کنندگانی که به سوی تو دعوت می‌کنند و راهنمایانی که به جانب تو، به دلالت بندگان برمی‌خیزند و از ویژه بندگانت که در پیشگاه حضرتت اختصاص به تو دارند، قرار ده؛ ای مهربان‌ترین مهربانان».

وی با اشاره به اینکه سلامت پيوسته در مقابل انحراف از خلق امری فطری و طبيعی است كه در زبان عموم به آن مرض می‎‌گويند و سلامت هر چيز به حسب خود است، اظهار کرد: بيماری تن خروج حرارت بيش از حد لازم است و بيماری روح به دور افتادن از فطرت اوليه خود، زيرا فطرت انسان خداپرست و توحيدی است كه هرگز باور ندارد، پديده‌ای بدون پديدآورنده باشد و يا اثری بدون مؤثر به وقوع بپيوندد.

عالی‌پور ادامه داد: امام سجاد(ع) سلامت قلب را در ياد خدا ديده و در فراغ و آسايش تن رو به شكرآوری دارد و مسلم است اگر دل با خدا بود و تن فرو رفته در شكر، هرگز زبان خالی از ذكر و تهی از ورد با خالق نخواهد بود؛ زيرا هميشه زبان آن‌چنان چرخد كه دل بر آن حسب است.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: امام سجاد(ع) در قسمت ديگری از اين دعا می‎فرمايد: «خدايا اين افتخار عظيم را نصيب ما گردان كه بتوانيم هدايت‌گر به سوی تو باشيم، هيچ مقامی بالاتر از مقام شخصی كه دعوت به سوی خدا می‎‌كند نيست، آن كس كه بتواند صادقانه در راه معرفت صاحب هستی قدم مخلصانه بردارد و رابطه بين خلق و مبدئيت وجود قرار گيرد، هر متناهی محدود را به غيرمتناهی رساند و عالم ماده را مرتبط به مجردات كند و به بالاترين مراتب جبروتی بكشاند».

وی گفت: اين صفت از آن انبيا و كاملان بشريت بوده و هر كسی را در اين حريم راه نيست، فقط كسانی كه از خاصان خداوند  و از يگانه‌های دوران‌ هستند در اين سفره ميهمان خواهند بود.