انسان شاکر از غضب خدا در امان است

حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، اظهار کرد: در فرازهای 28 و 29 از دعای اول صحیفه سجادیه می‌خوانیم «حَمْداً لَا مُنْتَهَى لِحَدِّهِ، وَ لَا حِسَابَ لِعَدَدِهِ، وَ لَا مَبْلَغَ لِغَايَتِهِ، وَ لَا انْقِطَاعَ لِأَمَدِهِ(28) حَمْداً يَكُونُ وُصْلَةً إِلَى طَاعَتِهِ وَ عَفْوِهِ، وَ سَبَباً إِلَى رِضْوَانِهِ، وَ ذَرِيعَةً إِلَى مَغْفِرَتِهِ، وَ طَرِيقاً إِلَى جَنَّتِهِ، وَ خَفِيراً مِنْ نَقِمَتِهِ، وَ أَمْناً مِنْ غَضَبِهِ، وَ ظَهِيراً عَلَى طَاعَتِهِ، وَ حَاجِزاً عَنْ مَعْصِيَتِهِ، وَ عَوْناً عَلَى تَأْدِيَةِ حَقِّهِ وَ وَظَائِفِهِ؛ ستایشی که مرزش را پایانی و شماره آن را حسابی و پایانش را نهایتی و مدتش را سرآمدی، نباشد، ستایشی که رشته اتصال به طاعت و بخشش و عامل رضایت و خشنودی‌اش و وسیله آمرزشش و راهی به‌سوی بهشتش و حفاظت‌کننده از کیفرش و امان از خشمش و مددکاری بر طاعتش و مانع و سدی از نافرمانی‌اش و کمکی بر ادای حق و عهد و پیمانش، باشد.»

وی بیان کرد: محدود بودن هر چيز در يكی ‌از اين چهار موردی که در این فرازها بیان شده قابل تصور است، يا در حد ماهوی اوست، به آن معنی كه دارای حدی است كه از ساير موجودات ممتاز است، همانند امتياز درخت از حيوان و امتياز آب از آتش، و گاهی حد شی در تعداد و شمارش آن است كه از عدد خاصی تجاوز نكند.

عالی‌پور ادامه داد: گاهی دارای مرز خاصی است كه با پيوستن به آن مقصود حاصل شود، مانند فردی كه درس می‎‌خواند تا دانشنامه خود را از دانشگاه خاصی اخذ كند و پس از گرفتن دانشنامه تحصيل او به پايان می‎‌رسد، و چهارم آنکه از نظر زمان متناهی است، همانند فصول سال كه ايام بهار سپری می‎‌شود و ايام تابستان می‎‌رسد.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: در حقيقت، اين چهار گونه حد آن‌چنان است كه هيچ موجودی از موجودات عالم از آن خارج نيست، بلكه هر فردی از افراد در خارج به یکی ‌از اين چهارگونه مرز محدود است، يا در ماهيت، يا در عدد، يا در غايت و مقصد، يا در زمان، و اگر حقيقتی يافت شود كه دارای هيچ‌یک از اين حدود نباشد، او غيرمتناهی است.

وی با بیان اینکه امام سجاد(ع) در اين فراز برای خدای متعال حمدی را لازم ديده كه هيچ‌ یک از اين چهار مرز را نداشته و قهراً غيرمتناهی و بی‎پايان باشد، اما ضرورت اين‌چنين حمدی آن است كه حضرت حق، غيرمتناهی با لذات است و قهراً نعمت‌های او نيز چنين است و در آیه 18 سوره نحل فرموده است: «وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ اللّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ؛ و اگر نعمت‌هاى خدا را شماره كنيد آن را نمی‌توانيد بشماريد قطعاً خدا آمرزنده مهربان است.»

عالی‌پور با بیان اینکه پس حكم مسلم عقل اين است كه در مقابل ذات بی‌‎‌نهايت و نعمت‌های بی‌‌نهايت، شكر بی‌‎‌نهايت ضروری و لازم خواهد بود، اظهار کرد: اگر كسی فهميد كه در مقابل نعمت الهی از شكر ناتوان است، به حق بندگی رسیده است کمااینکه در روايتی آمده كه به يكی ‌از انبيا(ع) خطاب شد كه شكر خدای خود بگذار، در جواب گفت: چگونه شكر نعم بی‌پايان گذارم كه عاجزم؟ جواب آمد كه اين خود شكر من است.

وی گفت: در بخش پایانی از فراز 29 و فراز 30 دعای اول صحیفه سجادیه می‌خوانیم «... وَ أَمْناً مِنْ غَضَبِهِ، وَ ظَهِيراً عَلَى طَاعَتِهِ، وَ حَاجِزاً عَنْ مَعْصِيَتِهِ، وَ عَوْناً عَلَى تَأْدِيَةِ حَقِّهِ وَ وَظَائِفِهِ(29) حَمْداً نَسْعَدُ بِهِ فِي السُّعَدَاءِ مِنْ أَوْلِيَائِهِ، وَ نَصِيرُ بِهِ فِي نَظْمِ الشُّهَدَاءِ بِسُيُوفِ أَعْدَائِهِ، إِنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيدٌ؛ ... امان از خشمش و مددکاری بر طاعتش و مانع و سدی از نافرمانی‌اش و کمکی بر ادای حق و عهد و پیمانش، باشد، ستایشی که به وسیله آن، در گروه سعادتمندان از دوستانش، به خوشبختی و سعادت برسیم؛ و به سبب آن با شمشیر دشمنانش در سلک شهیدان قرار گیریم. همانا او یار بندگان و خدای ستوده خصال است.» 

عالی‌پور ادامه داد: از مجموعه اين چند فراز اخير معلوم می‎‌شود كه از حمد كارهای بسياری ساخته است و خود موجب آثار متفاوتی خواهد بود، اما ظاهر آن است كه حمدها با يكديگر فرق دارند، زيرا آن حمدی كه باعث امن از غضب است با آنکه باعث ياری در طاعت و يا مانع از معصيت می‎‌شود، هر یک دارای زمينه‌های مختلفی خواهد بود.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: به‌عنوان مثال خود كفران نعمت باعث خشم خدای متعال است، در آیه هفتم سوره ابراهیم در این رابطه آمده است: «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ؛ و آن‌گاه كه پروردگارتان اعلام كرد كه اگر واقعاً سپاسگزارى كنيد نعمت شما را افزون خواهم كرد و اگر ناسپاسى نماييد قطعاً عذاب من سخت‏ خواهد بود»، در ارتباط با شخص خاص در موردی خاص است و آن نعمت به‌گونه‌ای است كه سپاسگزاری از آن واجب و قطعی است و كفران آن نعمت موجب خشم خداوند خواهد شد.

وی تصریح کرد: پس اگر كسی به شكر نعمت مبادرت ورزيد، از غضب خدا به دور مانده و به عفو الهی پناهنده شده است و يا اگر انسان در اثر ترک معصيت يا به جا آوردن طاعتی مغرور شود، اين غرور ابتلا به معصيت را به‌دنبال می‎‌آورد، ولی اگر قدرت بر انجام طاعت و دوری از عصيان را از خدای متعال ديد و او را شكر كرد، اين حمد مانع از معصيت می‎‌شود و توفيق ادای وظيفه و اطاعت بيشتر را برای او به همراه دارد.

عالی‌پور در خاتمه گفت: گاه ممكن است شخص به مصيبت عظيمی مبتلا شود ولی صبر كرده و همواره از ناسپاسی و ناشكری خودداری كند، يا با تسليم و رضای خود آرامش خود را حفظ کند، در اين‌ صورت است كه او به وادی نیک‌بختان تشرف پيدا كرده و از اوليا و صالحين شده‌ است و همين‌طور اگر در سلک مجاهدين فی سبيل‌الله قرار گرفت و در ميدان‌های جنگ و دفاع از حريم مقدس اسلام دل بر كف نهاد و جنگيد و در اين جهاد و غلبه بر هوای نفس پيوسته از خدای خود تشكر و قدردانی كرد و از او ممنون بود كه او را در اين مرحله ياری فرموده، قطعاً خداوند او را در زمره فداكاران و شهدا محسوب می‎‌کند.