کعبه و حلول روح توحید در کالبد بشری

حجت‌الاسلام حسین روزبهانی، رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با اشاره به فراز پایانی خطبه نخست نهج‌البلاغه «وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ حَجَّ بَيْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ يَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ وَ یوْلَهُونَ‏ يَأْلَهُونَ إِلَيْهِ وَلَهَ‏ وُلُوهَ الْحَمَامِ. وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِهِ وَ اخْتَارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمَّاعاً أَجَابُوا إِلَيْهِ دَعْوَتَهُ وَ صَدَّقُوا كَلِمَتَهُ وَ وَقَفُوا مَوَاقِفَ أَنْبِيَائِهِ وَ تَشَبَّهُوا بِمَلَائِكَتِهِ الْمُطِيفِينَ بِعَرْشِهِ يُحْرِزُونَ الْأَرْبَاحَ فِي مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ وَ يَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ. جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لِلْإِسْلَامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً وَ فَرَضَ حَقَّهُ وَ أَوْجَبَ حَجَّهُ وَ كَتَبَ عَلَيْهِ‏ عَلَيْكُمْ وِفَادَتَهُ فَقَالَ سُبْحَانَهُ‏ وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ» اظهار کرد: امام علی(ع) در این خطبه در بین احکام، مسئله حج را برجسته می‌کند.

وی با اشاره به اینکه امام علی(ع) در خطبه‌های نهج‌البلاغه بارها مسئله حج و کعبه را بیان می‌کند، افزود: در این فراز کلمه فرض و فریضه با عنوان واجب تفاوت دارد. آنچه در اسلام نسبت به آن الزام وجود دارد واجب است؛ به واجباتی که مستقیماً از آیات قرآن گرفته می‌شود فریضه گفته می‌شود.

روزبهانی با اشاره به اینکه حج به معنای قصد خانه خدا کردن است، گفت: ذات خداوند منزه از مکان است و این بیت‌الحرام به معنای خانه مادی نیست بلکه این واژه، شرافت خانه خدا را می‌رساند. خانه خدا بیتی است که انسان در آن طراوت و شادابی معنوی می‌گیرد. از کعبه روح توحید در کالبد بشری حلول می‌کند، نشاط معنوی وارد جان انسان می‌شود و انسان‌ها مشتاقانه برای بهره‌گیری از نشاط معنوی این خانه، از همدیگر سبقت می‌گیرند.

رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان با بیان اینکه خداوند به مکه حرمت داده است تا جایی که گیاهان و حیوانات این سرزمین نیز حرمت و احترام دارند و حضور زنان و مردان در خانه خدا تابع شرایطی است، ادامه داد: خانه خدا قبله‌ای برای مردمان و کانون توجه انسان‌ها به‌سوی آن است؛ هر مسلمانی در هر نقطه زمین وقتی می‌خواهد عبادت کند رو به قبله می‌ایستد کمااینکه خانه خدا تا همیشه قبله مردمان خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه انسان‌ها در خانه خدا در نهایت تحیر و خودباختگی به پرستش خدا می‌آیند همان‌گونه که کبوتران خود را به مأمنی می‌رسانند و خودشان را در آنجا پناه می‌دهند و بر گنبد آرزوهایشان می‌نشینند، افزود: زائران خانه خدا خواسته‌ها و فرامین الهی را انجام می‌دهند و به دعوت او لبیک می‌گویند و باید تلاش کرد تا انسان به فهم واقعی از حج برسد.

رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان با اشاره به فواید حج و کارکردهای بیت‌الله الحرام در کلام امام علی(ع)، بیان کرد: در روزه، نماز و حج این نکته دیده می‌شود عبودیت انسان در پیشگاه معبود موجب تواضع و دوری انسان از تکبر می‌شود و همه از هر رنگ و نژادی در کنار هم قرار می‌گیرند.

روزبهانی با بیان اینکه خانه خدا مکان حضور انبیای الهی بوده و ما بر این اعتقادیم که خانه خدا توسط حضرت آدم بنا شده و بعد از آن حصرت ابراهیم(ع) آن را بازسازی کرده است، افزود: بندگان خدا با حج و آمدن کنار کعبه به مقامات معنوی بالایی دست پیدا می‌کنند، چراکه خانه خدا، جایی برای دادوستد معنوی است.

رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان با اشاره به اینکه خداوند کعبه را عَلم اسلام قرار داده است و کعبه عزت و شوکت اسلام است، یادآور شد: خداوند حج را واجب و آداب و حدود این خانه را مشخص کرد. مهم‌ترین استطاعت در خصوص حج، استطاعت روحی است و در حج انسان باید بداند کجا آمده است؛ همچنین انسان باید بداند ترک عمدی حج عقوبت سنگینی به همراه دارد.