هدایت امت اسلامی؛ مهمترین رسالت انبیای الهی

حجت‌الاسلام حسین روزبهانی، رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح فرازی از خطبه نخست نهج‌البلاغه با مضمون «وَ خَلَّفَ فِيكُمْ مَا خَلَّفَتِ الْأَنْبِيَاءُ فِي أُمَمِهَا إِذْ لَمْ يَتْرُكُوهُمْ هَمَلًا بِغَيْرِ طَرِيقٍ وَاضِحٍ وَ لَا عَلَمٍ قَائِمٍ. كِتَابَ رَبِّكُمْ فِيكُمْ مُبَيِّناً حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ فَرَائِضَهُ وَ فَضَائِلَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ رُخَصَهُ وَ عَزَائِمَهُ وَ خَاصَّهُ وَ عَامَّهُ وَ عِبَرَهُ وَ أَمْثَالَهُ وَ مُرْسَلَهُ وَ مَحْدُودَهُ وَ مُحْكَمَهُ وَ مُتَشَابِهَهُ مُفَسِّراً جُمَلَهُ‏ مُجْمَلَهُ وَ مُبَيِّناً غَوَامِضَهُ»، اظهار کرد: سیر نبوت بعد از رحلت نبی مکرم اسلام به پایان رسید.

وی با اشاره به اینکه پیامبران برای بعد از دوران رسالت خود راهبردهایی را پیش‌بینی، سرمشق درست و راهنمایان و هادیانی برای طریق سعادت انسان مشخص می‌کنند، افزود: اگر بنا باشد وصی بعد از خود را معرفی کنند این کار را می‌کنند. از طرفی پیش‌بینی نبی مکرم اسلام از سایر انبیاء سخت‌تر است چراکه ایشان خاتم پیامبران است.

روزبهانی با اشاره به اینکه انبیا امت خود را بدون راهنما و قائم یا بدون راه روشن و نشان پابرجا، سرگردان و رها نمی‌کنند، اضافه کرد: پیامبر اسلام(ص) دو چیز گرانبها و وزین را برای امت خود به یادگار گذاشت و آن دو کتاب خدا و عترت هستند که این بیان در حدیث ثقلین تشریح شده است.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه این فراز نهج‌البلاغه به بیان تقسیماتی ماهوی از قرآن می‌پردازد و از تقسیمات امام علی(ع) در این فراز از خطبه نخست نهج‌البلاغه به جامعیت و تنوع مباحث قرآن پی می‌بریم، اظهار کرد: دومین چیزی که از وصف قرآن توسط امام علی(ع) برداشت می‌شود عمق چیرگی مولای متقیان نسبت به قرآن است کمااینکه در بیانی از نبی مکرم اسلام آمده است که «علی با قرآن و قرآن با علی است.»

رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان با یادآوری اینکه با اشاره به اینکه پیامبر اکرم(ص) حلال، حرام، مباهات و مستحبات را در قرآن تبیین می‌کند، چراکه رسالت نبی مکرم اسلام تبیین است، افزود: قرآن باید تبیین شود به‌ معنایی دیگر تشریح جزئیات قرآن کار پیامبر(ص) و پیشوایان دین بعد از آن حضرت است.

روزبهانی با تأکید بر اینکه قرآن کریم حلال و حرام را  تبیین کرده است، گفت: پاره‌ای از آیات قرآن بیان‌کننده مباهات هستند که انسان برای استفاده از بهره‌برداری از آنان مشکلی ندارد مانند تأکید خداوند بر خوردن و آشامیدن و پرهیز از اسراف و دسته‌ای دیگری از آیات بیان‌کننده موارد حرام و محدوده‌هایی است که انسان نباید در آنان ورود کند که نمونه آن حرام بودن خون است.

رئیس کانون نهج‌البلاغه‌شناسی لرستان با یادآوری اینکه خداوند متعال پاره‌ای از آیات را برای مشخص کردن فرایض قرار داده که نمونه فرایض نماز و روزه و واجبات و امور مسلم قطعی است و پاره‌ای دیگر از آیات بیان مستحبات است و برخی آیات قرآن به عمومیت آمده است و قید و بندی ندارد و خداوند در حالت عام برای عموم مخاطبان بیان فرموده است، ادامه داد: خداوند بخشی از آیات را برای عبرت‌گیری انسان‌ها بیان کرده است کمااینکه از مهم‌ترین راهبردها برای انتقال موضوع تمثیل است و در زیباترین بخش‌های قرآن از تمثیل استفاده شده است.

روزبهانی با تأکید بر اینکه در یک تقسیم‌بندی قرآن محکمات و متشابهات است، افزود: گاهی لفظ برخی آیات قرآن مشکلی ندارد که محکمات قرآن هستند و گاهی در برخی آیات پیچیدگی‌هایی وجود دارد و پیامبر اکرم(ص) در اینجا مفسر است و ابهام را برطرف می‌کند.