چرایی گریه برای امام حسین(ع) / معرفت شرط گریه بر امام حسین(ع) است

به گزارش ایکنا از لرستان، امامان بزرگوار شیعه(ع) به شیوه‌های گوناگون مانند: تشویق به برپایی مجالس سوگواری، تشویق به گریستن و گریاندن، تشویق شاعران به مرثیه‌سرایی و تشویق و ترغیب به زیارت امام حسین(ع)  برای زنده نگه داشتن حادثه کربلا تلاش کرده‌اند.

یکی از شیوه‌هایی که امامان(ع) برای زنده نگه داشتن نهضت حسینی به‌کار گرفته‌اند، برپایی مجالس سوگواری، گریستن و گریاندن برای مصیبت‌های جانسوز کربلا و یادآوری آن حادثه در زمان‌های مناسب است به‌نحوی‎که امام سجاد(ع) در طول دوران امامتش پیوسته سوگوار عاشورا بود و در این مصیبت آن‌قدر گریست که از «بکائین» بسیار گریه‌کنندگان به‌شمار آمد و لقب گرفت حال ممکن است این سؤال مطرح شود که علت گریه برای امام حسین(ع) چیست آیا گریه بر امام حسین(ع) فقط به‌خاطر مظلومیت این امام هست یا دلایل دیگری نیز دارد.

اجر و مزد گریه برای امام حسین(ع) بسیار عظیم و بزرگ است و خداوند متعال خود ضامن آن می‎باشد کمااینکه گریه برای آن حضرت سختی‎های زمان احتضار را از بین می‎برد و امام سجاد(ع) در این رابطه می‌فرمایند: «هر مؤمنی که چشمانش برای شهادت امام حسین(ع) گریان شود به‌ طوری‌که اشک بر گونه‏‌هایش سرازیر گردد، خداوند به سبب آن، او را در غرفه‏‌های بهشتی جای دهد که روزگاران درازی را در آنها به سر برد».( ثواب‌الأعمال: 108 / 1 منتخب میزان‌الحکمة: 380)

همچنین، امام جعفرصادق(ع) به مسمع بن عبدالملک فرمودند: «آیا مصائب آن جناب(امام حسین) را یاد می‎کنی؟ عرض کرد: بلی والله مصائب ایشان را یاد کرده و گریه می‎کنم. حضرت فرمودند: آگاه باش که خواهی دید در وقت مردن پدران مرا که به ملک‌الموت وصیت تو را می‎کنند که سبب روشنی چشم تو باشد. همچنین فرمودند: ای مسمع گریه بر احوالات حسین(ع) سبب می‎شود که ملک‌الموت بر تو مهربان‎تر از مادر گردد».

گریه بر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) باعث راحتی در قبر، فرحناک و شادان شدن مرده، شادان و پوشیده بودن او در هنگام خروج از قبر است در حالی‌که او مسرور است، فرشتگان الهی به او بشارت بهشت و ثواب الهی را می‎دهند. اجر و مزد هر قطره آن این است که شخص همیشه در بهشت منزل کند.(بحارالانوار، ج44، ص289 و کامل‌الزیارات باب 32، ص101).

امام رضا(ع) نیز در این رابطه فرموده است: «بر کسی چون حسین باید که گریندگان بگریند؛ زیراکه گریستن بر او گناهان بزرگ را می‏‌زداید. حضرت سپس فرمودند: چون ماه محرم می‏‌رسید کسی پدرم را خندان نمی‏‌دید.غم و اندوه بر او چیره بود تا آنکه 10 روز می‏‌گذشت. روز دهم روز سوگواری و اندوه و گریه او بود و می‏‌فرمود: این روزی است که حسین علیه‏‌السلام در آن کشته شد».(وسائل‌الشیعه: 10 / 394 / 8 منتخب میزان‌الحکمة: 382 )

کسی‌که برای امام حسین(ع) گریه می‌کند از آثار فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی آن برخوردار است زیرا این گریه نوعی پیوند و ارتباط با هدف قیام آن امام بزرگوار است.بخشش گناهان اولین اثر حضور در مراسم عزاداری و گریه کردن برای سیدالشهدا(ع) است کسی‌که خالصانه در عزاداری امام حسین(ع) شرکت می‌کند گناهانش پاک می‌شود که در این باره امام رضا(ع) می‌فرماید: «برای مثل حسین(ع) باید گریه‌کنندگان گریه کنند؛ چراکه گریه بر آن حضرت، گناهان بزرگ را محو می‌کند».

دوری از جهنم یکی دیگر از آثار گریستن برای امام حسین(ع) است کمااینکه یکی‌از درهای بهشت به نام «باب‌الحسین» است که دوست‌داران و محبان امام حسین(ع) از آن در وارد بهشت می‌شوند.از دیگر آثار عزاداری و گریه کردن برای سیدالشهدا(ع) طلب مغفرت از ناحیه امام حسین(ع) و رحمت خداوند است که ارزانی عزاداران حسینی قرار گرفته است.

ائمه‌اطهار(ع) نه تنها خود در عزای سالار شهیدان می‌گریستند، بلکه همواره مردم را به گریستن بر آن حضرت تشویق و ترغیب می‌نمودند. در روایتی آمده است: «هر کس بر حسین(ع) بگرید، یا(حتی) یک تن را بگریاند، پاداشش بهشت است و هر کس حالت اندوه و گریه به خود بگیرد نیز، پاداشش بهشت است».

گریه ما بر امام حسین(ع) باید از روی معرفت باشد

حجت‌الاسلام محمد امیری، مدرس گفتمان‌های دینی در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با چرایی گریستن بر امام حسین(ع) و عواملی که در گریه کردن بر عزای امام حسین(ع) دخیل هستند، گفت: گریه اقسام گوناگونی دارد و هر یک از انواع گریه فلسفه و حکمت خاص خود دارد، گاهی گریه از روی ترس است، گاهی از روی محبت و وابستگی و دوست داشتن و گاهی نیز گریه از روی درد و آلام و گاهی نیز از روی شوق است و گاه نیز گریه به خاطر فراق و دوری از کسی است که او را دوست می‌داریم.

وی با بیان اینکه برخی از انواع گریه‌ها در مورد امام حسین(ع) صدق می‌کند و برخی از گریه‌ها نیز فقط مختص به امام حسین(ع) است، افزود: یکی از دلایلی که شیعیان و محبان امام حسین(ع) بر وی گریه می‌کنند گریه بر مصائبی است که بر وی وارد شده است و گریه ما به‌نوعی گریه بر مطلومیت‌هایی است که بر امام حسین(ع) و خانواده و خاندان و اصحاب وی وارد شده است.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه گریه ما بر امام حسین(ع) گریه بر سختی‌ها و اتفاقات جانکاه و جانسوزی است که بر اهل‌بیت پیامبر در روز عاشورا و واقعه کربلا وارد شده است، اضافه کرد: گریه ما بر حق غصب شده امام حسین(ع) و مظلومیت وی است چراکه این امام همام برای زنده نگه‌داشتن دین اسلام متحمل این همه مشقت و سختی شد امام حسین(ع) می‌توانست مثل خیلی از افراد نسبت به اوضاع زمان بی‌تفاوت باشد و بگوید من تکلیفی ندارم حالا که یزید به حکومت رسیده است من زندگی خودم را می‌کنم و در خفا در زمینه تربیت مسلمین اقدام می‌کنم ولی ایشان وقتی احساس خطر کرد و دید که دین جدش رسول‌الله در ورطه نابودی و سقوط قرار گرفته، احساس تکلیف کرد و قیام کرد.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: یکی دیگر از دلایلی که بر امام حسین(ع) گریه می‌کنیم احساس نیاز خودمان به گریه است که نشان دهیم در غم شهادت امام حسین عزادار و غمگین هستیم، اظهار کرد: گریه برای ما سلاح است و با آن معنویت، خضوع و خشوع خود را بالا می‌بریم ما به این گریه نیاز داریم تا این حس معنوی در ما ایجاد و تقویت شود کمااینکه ما با گریستن بر امام حسین(ع) احساس سبکی می‌کنیم.

حجت‌الاسلام امیری با بیان اینکه ما شیعیان هر ساله در ایام محرم و صفر و اربعین حسینی با برگزاری مراسم‌های عزاداری و روضه‌خوانی و پیاده‌روی اربعین یاد و خاطره امام حسین(ع) را زنده نگه می‌داریم، زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره ائمه‌اطهار را یکی دیگر از دلایل گریه کردن بر امام حسین(ع) ذکر کرد و گفت: البته گریه برای ما از لحاظی سودمند است و باعث ایجاد تعادل بین شادی و غم می‌شود کمااینکه ما می‌بینیم افرادی که غرق در شادمانی و خوشحالی هستند و هیچ غم و غصه‌ای ندارند به مرور زمان دچار افسردگی می‌شوند پس گریه بر امام حسبن(ع) باعث می‌شود تعادل بین غم و شادی در ما حفظ شود اما لازمه اشک ریختن بر امام حسین(ع) این است که اشک‌ها و گریه ما بر امام حسین(ع) از روی معرفت باشد.

حجت‌الاسلام علی ارکبان، مدیر اوقاف و امور خیریه شهرستان دورود در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با چرایی گریه کردن برای امام حسین(ع)، گفت: از زمان خلقت آدم بحث گریه بر امام حسین(ع) مطرح بوده است و حضرت آدم(ع) وقتی از بهشت رانده شد با گریه بر مصائب امام حسین(ع) نجات یافت.

وی با بیان اینکه علت گریه بر امام حسین(ع) در مظلومیت این امام همام، نوع شهادت، اسارت خانواده وی و شهادت مظلومانه فرزندان و طفلان وی خلاصه نمی‎شود، ادامه داد: گریه بر امام حسین(ع) ثواب زیادی دارد کمااینکه ما می‌بینیم اکثر پیامبران ازجمله آدم، ابراهیم، نوح، موسی، سلیمان، زکریا، عیسی، پیامبراکرم(ص) نیز وقتی توسط جبرئیل در جریان نوع و نحوه شهادت امام حسین(ع) قرار گرفتند، بر مصیبت امام حسین(ع) گریه کرده‌اند.

حجت‌الاسلام محمدجواد عباس‌زاده، معاون فرهنگی و اجتماعی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه لرستان نیز در این رابطه به ایکنا، گفت: مظلومیت، نوع و نحوه شهادت امام حسین(ع) یکی از دلایل گریستن بر امام حسین(ع) است اما تنها دلیل نیست.

وی با بیان اینکه مصیبت امام حسین(ع) بزرگ‌ترین مصیبت در آسمان‌ها و زمین بود چراکه در واقعه عاشورا ما می‎بینیم امام حسین(ع) با سپاهیان اندک خود به همراه خانواده‌اش مجبور می‎شود برای دفاع از دین مقابل لشکر دشمن بایستد و در حالی‌که دشمن حتی آب را بر روی او و یارانش بسته در اوج مظلومیت به دردناک‌ترین شیوه در دشت کربلا به شهادت می‎رسد، افزود: نحوه شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا چنان حزن‌انگیز بود که آسمان و زمین چهل روز بر مصیبت امام حسین(ع) گریستند.

ضرورت پرداختن به ارزش‌های اخلاقی حادثه عاشورا و واقعه کربلا 

حجت‌الاسلام اسماعیلی، از کارشناسان مذهبی لرستان نیز در گفت‌گو با ایکنا، با بیان اینکه در بحث عزاداری محرم و صفر و ایام شهادت امام حسین(ع) بیشتر روی مظلومیت امام حسین(ع) تکیه می‌شود تا به این وسیله اشک مردم درآورده شود در صورتی‌که کربلا، عاشورا و محرم فراتر از این است که به یک گریه و آه و ناله برای مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش بسنده شود، اظهار کرد: امام حسین(ع) وقتی مشاهده کرد یک‌سری از ارزش‌ها به ضد ارزش تبدیل شده و یک‌سری از بدعت‌ها می‌رود که جایگزین سنت‌های نبی مکرم اسلام شود لذا سعی کرد با قیام خود سد راه دشمنان برای نیل به اهداف‌شان شود و این‌گونه بود که حادثه کربلا به‌وقوع پیوست.

وی با بیان اینکه مباحث اخلاقی، خانوادگی که امروز نیاز جامعه ماست مسائلی مثل حیا، حرمت، احترام به بزرگان، از خود گذشتگی، ایثار، ولایتمداری در بحث عاشورا و محرم وجود دارد که باید این ارزش‌ها به جامعه معرفی شوند تا مردم از آنها الگو بگیرند، ادامه داد: در کربلا از هر قشر و سنی وجود دارد از نوزاد شیرخواره گرفته تا افراد مسن، زن و مرد، جوان و نوجوان برای همه در کربلا الگو وجود دارد اینکه در کربلا کودکانی که همراه کاروان بودند چه برخوردی داشتند چه صبوری‌هایی داشتند چه ظلم‌هایی بر آنها وارد شد، حضرت زینب(س) به‌عنوان نمونه صبر و استقامت و حجاب و عفاف برای بانوان در صحنه کربلا مطرح است و بانوان می‌توانند از حضور او در کربلا و برخوردش درس بگیرند.

این کارشناس مذهبی ضرورت پرداختن به ارزش‌های اخلاقی حادثه عاشورا و واقعه کربلا را متذکر شد و گفت: ارزش‌های اخلاقی زیادی در این واقعه وجود دارد که اگر در جامعه به‌کار گرفته شوند خود دانشگاهی است و می‌تواند بسیاری از مشکلات و معضلات در جامعه را رفع کند.

از فضایل اشک ریختن و گریستن برامام حسین(ع) می‎توان به تزکیه نفس، سبک کردن قلب و روح از گناهان اشاره کرد کمااینکه بنا بر سفارش امامان معصوم(ع) اشک ریختن برای امام حسین(ع) ارزش‎هایی از جمله کسب اجر و ثواب فراوان و تضمین عاقبت اخروی شیعیان، حفظ و تعظیم شعائر دینی، استجابت دعا، حفظ بهداشت روانی شیعیان و قرار دادن مقوله «گریه» در مسیر صحیح آن، آمرزش گناهان، دستیابی به حُسن عاقبت، سرمشق گرفتن از درس‌های اخلاقی عاشورا و ابقای اسلام و احیای تشیع دارد.

البته باید توجه داشت که گریستن برای امام حسین(ع) به تنهایی کافی نیست بلکه این گریه باید همراه با تقویت ایمان و اصلاح رفتار شخص بر اساس دستورات دین اسلام باشد، در غیر این صورت هیچ انسانی بدون تغییر در رفتار و کردار خود در بندگی خدا و عزم بر توبه، برای دریافت رحمت خداوند شایستگی نخواهد داشت.