امام عابدان شب‌زنده‌دار؛ تفسیر كامل عاشورا
امام سجاد(ع)، سرور عابدان عالم، امام سجده‌کننده بر تربت کربلا و عابدان شب‌زنده‌دار بود. هنوز هم سوز راز و نیازهای شبانه‌اش که راهنمای هدایت عاشقان آل محمد(ص) شد، به گوش می‌رسد. درست است كه غریبانه‌ترین تصویر را دارد، اما تفسیر كامل عاشورا بود.
1400 سال از شهادت ششمین معصوم و چهارمین امام شیعیان می‌گذرد. او سرور عابدان عالم، امام سجده‌کننده بر تربت کربلا و امام عابدان شب زنده‌دار و از همه مهم‌تر پیام‌رسان قیام عاشورا بود. در حقیقت امام سجاد(ع)، پاسدار وحى نبوى، خط علوى و شور حسینى بود.
هنوز هم سوز راز و نیازهای شبانه‌اش كه سكوت شب‌های تار را در هم شكست و راهنمای هدایت عاشقان آل محمد(ص) شد، به گوش می‌رسد. درست است كه غریبانه‌ترین تصویر را دارد، اما تفسیر كامل عاشورا بود.
راز و نیازش با پروردگار طی درجات عشق بود و همین مناجات‌های او تفسیر راهی بود كه تنهایی را در اسارت خیمه‌ها رقم می‌زد و در نهایت میوه شكفته در حادثه كربلا را تا ابد به جهانیان عرضه كرد و این‌گونه بود كه حقیقت عاشورا احیا شد و تا ابد در طول تاریخ بشری ماندگار شد. او آغازگر بخش دوم نهضت حسینى(ع) پس از شهادت پدر بزرگوارش در عاشورا بود و مسئولیت سترگ پیام‌رسانی عاشوراییان توسط سیدالساجدین در لباس جهاد و اسارت و در قالب جدال و مواعظ احسن بر دوشش قرار گرفت. هنوز هم خطابه‌های محكم و كوبنده او بعد از واقعه عاشورا و در جمع یزیدیان، پایه تمام قصرهای طاغوتیان عالم را به لرزه می‌اندازد.
آری! سیدالساجدین، ترسیم‌گر خط عشق‌بازی با معبود به واسطه زیباترین مناجات‌های عارفانه و عاشقانه و تداوم‌دهنده زنده‌ترین نهضت تاریخ بشری بود، تا آنجا كه امروز هر كسی بخواهد راه حق و حقیقت را بجوید، كافی است كه كتاب صحیفه سجادیه آن امام همام را بگشاید و زیباترین جلوه‌های بندگی را ببیند. در ادامه این گزارش، سخنان برخی از علمای فارس را درباره ویژگی‌ها، زندگی‌نامه آن حضرت و نقش تربیتی امام سجاد(ع) را در مكتب شیعی می‌خوانیم.
حجت‌الاسلام شكرالله دانش، معاون فرهنگی، اجتماعی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی فارس، اظهار کرد: امام سجاد(ع)، علی‌بن الحسین ملقب به سجاد و زین‌العابدین است كه این دو لقب به دلیل زهد و عبادت فوق‌العاده‌ای و سجده‌های طولانی به ایشان اختصاص یافت. آن حضرت در ركاب امام حسین(ع) از مدینه به سمت كربلا حركت كردند و مورخان نوشتند در صحنه كربلا و در زمانی كه امام حسین(ع) به شهادت رسید و امامت به حضرت امام سجاد(ع) رسید، ۲۴ سال داشتند.
چرا امام سجاد(ع) در عاشورا جهاد نكرد
دانش با بیان اینكه آن حضرت در مكتب امام حسین(ع) به‌خوبی پرورش یافته بود، تصریح کرد: در واقعه عاشورا امام سجاد(ع) به دلیل تقدیر الهی بیمار شده بودند و در شرایطی به سر می‌بردند كه امام حسین(ع) ایشان را امر به جهاد نكردند و در واقع این لطف الهی بوده كه اهل بیت(ع) زنده بمانند و سلسله امامت تداوم پیدا كند.
وی با تأكید بر اینكه رسالت امام سجاد(ع) بعد از عاشورا شروع شد، اظهار کرد: آن حضرت با وجود تمام مصائبی كه متحمل شدند، بر مبنای رسالتی كه در احیا‌ی دین و تداوم اسلام و همین‌طور نشر و دفاع از فرهنگ عاشورا داشتند، در بسیاری از مكان‌ها سخنرانی كردند از جمله سخنرانی‌هایی كه در كوفه داشتند. اوج سخنرانی امام سجاد(ع) در شام است، دقیقاً در مركز اقتدار بنی‌امیه، جایی‌كه سال‌ها بر روی افكار مردم كار كردند تا آن‌ها را با خود همراه كنند. در مراسم جشنی كه یزید به مناسبت پیروزی در مسجد اموی برگزار كرده بود و مردم در آنجا جمع شده بودند، خطبایی درباری و متملقان دستگاه بنی‌امیه تملق كردند، امام سجاد(ع) در آنجا به‌خوبی و به‌زیبایی درخشیدند، وقتی دیدند این مجلس آماده برای گفت‌وگوست، نقش خود را ایفا كردند.
دانش ادامه داد: در آن مجلس پس از آن‌كه خطیب متملق درباری به بالای منبر است و شروع به مدح بنی‌امیه و هتک حرمت و اهانت به اهل بیت(ع)، كرد امام سجاد(ع) فریاد زد كه «وای بر تو ای سخنران، كه تو غضب خدا را برای خود خریدی تا مخلوق و دستگاه یزید را از خود راضی كنی، جایگاه تو در آتش است». او از مردم و خطاب به یزید اجازه خواست كه بگذارید من به بالای این چوب‌ها(نه منبر) بروم و سخنی بگویم كه مردم نفع ببرند و رضای خدا در آن باشند؛ یزید ابتدا مانع شد كه ایشان صحبت كند اما هجوم و فشار مردم كه این یک اسیر و رنجور است، او را مجبور ساخت تا اجازه دهد آن همام به بالای منبر رود و پس از حمد و ثنای خدا، آن خطبه تاریخی خود را بخواند.
وی اظهار كرد: امام سجاد(ع) در خطبه‌های خود فرمود كه «مردم هركسی من را می‌شناسد كه می‌شناسد و هركس نمی‌شناسد خودم را معرفی می‌كنم تا من را بشناسید، من فرزند مكه و منا هستم، من فرزند زمزم و صفا هستم» و به‌تدریج سخنرانی كرد تا رسید به آنجا كه گفت «من فرزند پیغمبر(ص) هستم. من فرزند اولین كسی هستم كه اسلام آورد، كسی‌كه با دو شمشیر در راه خدا جنگ كرد، كسی‌كه به دو قبله نماز خواند» و به تفصیل در فضائل علی‌بن ابیطالب(ع) سخن گفت. «من فرزند كسی هستم كه شما در صحرای كربلا عطشان به شهادت رسانیدید، فرزندانش را كشتید، بدنش را پاره پاره كردید، اسب بر روی بندش تاختید، ظلم كردید و زن و بچه‌اش را به اسارت درآوردید» و در این هنگام صدای ضجه مردم بلند شد و به یزید هجوم آوردند. بعد از سخنرانی امام سجاد(ع) در شام كه مردم این حقایق را متوجه شدند كه حق با اهل بیت پیغمبر(ص) است و به‌خوبی از امام حسین(ع) دفاع شد و امام سجاد(ع) پس از آن شرایط را طوری فراهم كرد كه یزید مقدمات سفر آن‌ها را از شام فراهم كرد تا خود در امان باشد.
دانش اظهار كرد: پس از آن‌كه امام(ع) به سمت مدینه حركت كرد، با خطبه‌ها و دعاهای خود مخصوصاً صحیفه سجادیه كه مجموعه‌ای از معارف دین از اصول عقاید، مسائل رفتاری و اخلاقی ائمه اطهار(ع) و خاندان پیغمبر(ص) و طریقه و راه ارتباط با خدا را به انسان‌ها می‌‌آموزد، به روشنفکری مردم پرداخت.
وی با بیان اینكه در صحیفه سجادیه دعاهای این حضرت مضبوط است كه با ادبیات بسیار فصیح و عالی و با مضامین عارفانه و دل‌انگیز بیان شده است، اظهار کرد: مردم پس از واقعه كربلا به شدت نسبت به امام سجاد(ع) علاقه‌مند شدند تا اینكه در سال ۹۵ هجری از سوی هشام، آن حضرت مسموم و به درجه رفیع شهادت نائل آمد و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.
نقش امام سجاد(ع) در تبیین اهداف عاشورا
حجت‌الاسلام حسین ملك‌مكان، رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه فارس، نیز با اشاره به نقش امام سجاد(ع) در تبیین اهداف قیام عاشورا، بیان کرد: امام زین‌العابدین(ع) در واقعه عاشورا حضور داشتند، گرچه در جنگ به دلیل كسالت و بیماری كه این هم مصلحت الهی بود شركت نداشتند اما وقایع عاشورا را نظاره كردند و در كربلا همراه كاروان امام حسین(ع) بودند و بعد هم جز قافله اسرا به كوفه و شام و سپس مدینه هجرت كردند. تمام این حوادث را امام سجاد(ع) در دوران اسارت ملاحظه كردند و خودشان هم شكنجه‌ها و اذیت‌ها شدند كه در كتب تاریخی ذكر شده است.
ملك‌مكان تأكید كرد: وظیفه امام سجاد(ع) بعد از سیدالشهدا(ع) به عنوان یك امام، اولاً ابلاغ اهداف كربلا و معرفی امام حسین(ع) و خاندانش به دشمن و مردمی كه احیاناً خبر نداشتند بود. در این وظیفه امام سجاد(ع) نقش خود را به‌خوبی ایفا كردند و در مجلس یزید خطبه‌خوانی كردند و كاملاً خود و خاندان را برای مردم معرفی كردند و پس از روشنفکری به مدینه بازگشتند.
وی یادآور شد: در هر زمان هر امامی به یک شكل باید رسالت خود را انجام می‌داد. زمانی امام حسین(ع) به‌صورت جنگ، امام حسن(ع) به صورت صلح باید وظیفه انجام دهند و رویكرد امام سجاد(ع) این بود كه ترویج معارف دینی و فرهنگ اسلامی را در مضامین دعا برای مردم بیان می‌كردند كه این دعاها در یك مجموعه‌ای به نام صحیفه سجادیه جمع شد و امروز با بیش از ۵۰ دعا با مضامین بلند و نكات بسیار قابل توجه در دسترس ما قرار دارد. راهنمایی مردم، بیان تأثیر قرآن و احكام شرعی و یادآوری مكرر قضیه كربلا و مظلومیت پدرشان امام حسین(ع) در دوران امام سجاد(ع) به چشم می‌خورد كه این رسالت هم آن امام همام به‌خوبی انجام دادند.
انتهای پیام
