شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق(ع)

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، ابومحمد مفضل بن عمر جعفی كوفی (متوفی قرن دوم هجری) از چهره‌های سرشناس و از شاگردان ممتاز امام صادق، امام کاظم و امام رضا(ع) بشمار می‌آید. بنابر بعضی روایات، وی امام باقر(ع) را نیز درك كرده است. وی روایات فراوانی را از امام جعفر صادق(ع) و امام موسی كاظم(ع) نقل كرده و از راویان بزرگ حدیث بشمار می‌رود.

مفضل از مقام و منزلت بزرگی نزد این دو امام برخوردار بوده و وكیل آن‌ها در گرفتن اموال و مصرف آن بود كه این خود دلیل بر اعتماد و اطمینان ائمه بزرگوار به وی است. در روایتی آمده كه امام صادق (ع) به مفضل فرمود: «هرگاه دیدی میان دو تن از شیعیان ما اختلاف و نزاعی بر سر مالی به وجود آمده، تو خود از اموال من آن را بپرداز».

مفضل پس از هشتاد سال عمر بابركت و خدمت در راه آیین محمد و آل محمد(ص) در شهر كوفه دارفانی را وداع نمود و به حق پیوست. دیگر آثار او عبارتند از : كتاب الوصیه، كتاب الیوم واللیله، كتاب علل الشرایع.

معرفی كتاب

این كتاب املای امام جعفر صادق(ع) بر مفضل بن عمر جعفی كوفی است. امام(ع) كتاب را در چهار جلسه و در چهار روز، از صبح تا ظهر بر مفضل املا كردند. آن حضرت در این كتاب با بیان شگفتی‌های آفرینش، به اثبات آفریدگار حكیم و دانا پرداخته اند. توحید مفضل از كتاب‌های ارزشمند و معتبر شیعه در مباحث اعتقادی محسوب می‌شود.

مفضل داستان نوشتن كتاب را این گونه نقل می‌كند: «یك روز عصر من در مسجد مدینه در كنار قبر مطهر حضرت رسول خدا (ص) نشسته بودم و در مقام و منزلت آن حضرت فكر می‌كردم كه ناگهان ابن ابوالعوجاء و یارانش وارد شدند و در كناری نشستند و شروع به صحبت كردند. آنان از حضرت رسول خدا(ص) به عنوان یك فیلسوف، كه با زیركی فراوان نام خود را در جهان زنده نگه داشت، نام بردند و گفتند، این جهان خدایی ندارد و همه چیز خود به خود به وجود آمده و این جهان همیشه بوده و خواهد بود. من نتوانستم خشم خود را فروبنشانم و بر سر آن‌ها فریاد زدم و گفتم: «ای دشمنان خدا آیا كافر شده‌اید؟!» آنان در پاسخ من گفتند: «اگر تو از یاران جعفر بن محمد (ع) هستی، او این گونه با ما سخن نمی‌گوید.»

من از نزد آن‌ها خارج شدم و به نزد امام صادق (ع) رفتم و ماجرا را برای آن حضرت تعریف كردم. آن حضرت فرمود: «فردا صبح به نزد من بیا و قلم و كاغذی نیز بیاور تا برای تو از حكمت خداوند متعال در آفرینش جهان سخن بگویم»، من هم فردا صبح به نزد آن حضرت رفتم و ایشان نیز این كتاب را به من املا فرمود».

امام (ع) در آغاز، علت این كه عده‌‍ای وجود خداوند متعال را انكار و یا در او شك می‌كنند، ناآگاهی از اسباب و شیوه آفرینش جهان هستی بیان می‌فرماید. سپس به بیان آفرینش جهان و خلقت انسان و اعضای بدن او، مانند دستگاه گوارش و حواس پنج گانه، می‌پردازد و از آن‌ها به حكمت و قدرت و علم خداوند متعال، كه آفریننده آن‌ها است، استدلال می‌كند، امام در جلسه دوم به بیان شگفتی‌های جهان حیوانات، مانند خزندگان و چهارپایان مانند اسب، فیل، زرافه، میمون، سگ و پرندگان مانند مرغ و خفاش و حشراتی مانند زنبور عسل، ملخ، مورچه و ماهی می‌پردازد؛ در جلسه سوم شگفتی‌های آسمان و زمین مانند رنگ آسمان و طلوع و غروب خورشید، و فصل‌های سال و خورشید و ماه و دیگر ستارگان و حركت بسیار سریع آن‌ها در آسمان و آفرینش سرما و گرما و باد و هوا و چگونگی ایجاد صدا و كوه‌ها و گیاهان و... را بیان می‌نماید؛، جلسه چهارم هم به بیان اسرار آفرینش در بلاها و پاسخ به شبهات منکران اختصاص یافته است.

این كتاب، به همت انتشارات مكتبه الداوری قم، به قطع وزیری چاپ و همچنین این کتاب بارها به فارسی وارد و ترجمه شده است که از جمله آن‌ها، ترجمه علامه مجلسی و ترجمه علی اصغر فقیهی است.