مصطفی اسماعیل واژگان را جان می‌داد/ مقبره خانگی؛ میعادگاه قرآن‌دوستان+تلاوت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، امروز 26 دسامبر( پنجم دی‌ماه) مصادف با سی‌ونهمین سالروز وفات استاد شهیر قرآن مرحوم «مصطفی اسماعیل» است که تلاوت‌های دلنشین و جذاب وی، شنوندگان را به بطن آیات قرآنی سیر می‌داد.

زیبایی، دلنشینی و صدای خوش از ویژگی‌های مهم یک تلاوت خوب است، اما یک تلاوت زمانی کامل می‎شود که معانی آیات را به ذهن شنونده القا کرده و شنونده را تا عمق آیات الهی با خود همراه کند، شیوه‌ای که مرحوم مصطفی اسماعیل در علم قرائات مبتکر آن بود و شاهکاری که در آن، قاری همزمان با تلاوت و رعایت احکام و قواعد تجوید، قادر است مفاهیم آیات الهی را برای مستمعین به تصویر کشد.

زادروز

مصطفی اسماعیل صبح روز ۱۷ ژوئن سال ۱۹۰۵میلادی مطابق با ۲۸ خرداد سال ۱۲۸۴هجری شمسی در روستای «میت غزال» واقع در شهر «طنطا» مرکز استان «غربیه» مصر دیده به جهان گشود.

پدر وی کشاورز بود و از شش سالگی او را به منظور حفظ قرآن و یادگیری خواندن و نوشتن به مکتبی با سرپرستی «شیخ عبدالرحمن ابوالعینین» فرستاد.

شیخ مصطفی اسماعیل پس از 10 سالگی در قرائت قرآن شهرت یافت و پس از این مرحله به دست شیخ «ادریس فاخر» وارد مرحله یادگیری تجوید و علم قرائات شد.

مصطفی در ۱۴ سالگی برای نخستین بار در مسجد «عطیف» شهر طنطا قرآن را تلاوت کرد، مردم پشت سر هم دورش حلقه زده و مجذوب صوت و تلاوت او شدند. او به توصیه یکی از شیوخ الازهر به آموزشگاه «الاحمدی» شهر طنطا رفت تا در آن علوم دینی و قرآن را بیاموزد.

زمانی که مصطفی برای نخستین بار به شهر قاهره مسافرت کرد، در دیدار با مرحوم شیخ محمد رفعت آیاتی از قرآن را تلاوت کرد، آنگاه شیخ رفعت دستانش را گرفت و آینده‌ای درخشان را به او نوید داد و توصیه کرد پس از کسب مهارت در تجوید و احکام تلاوت، قرائت کتاب خدا را ادامه دهد.

استاد مسلم قرائات

شیخ مصطفی اسماعیل یکی از اساتید مسلم علم قرائت بود، استادی که با آشنایی با نغمات و مقامات موسیقی و علم تجوید، بهترین و بالاترین قرائت‌ها را آفریده است. او می‌گفت: «شیوه تجوید و صوت قرآن کریم بر پایه حدود 18 مقام استوار است که برخی از آنان عبارتند از: بیات و مشتقات آن... صبا، شور، حجاز، رست، سه گاه، عجم، مرمل ، نهاوند، عشاق و...»

محبوب‌ترین مدال افتخار

این قاری شهیر مصری، نشان‌های زیادی را دریافت کرد، سال ۱۹۵۵ میلادی «جمال عبدالناصر»، رئیس‌جمهور وقت مصر، در نختسین عید پرچم(بزرگداشت اهتزاز پرچم رسمی مصر) به او مدال اهدا کرد، همچنین از کشور لبنان نیز نشان افتخار دریافت کرد، ولی محبوبترین مدال نزد وی، نشان افتخاری بود که در نخستین سفر او به قدس در سال ۱۹۷۷، به وی اهدا شد.

سفرهای بین‌المللی

شهرت فراگیر و جهانی مصطفی موجب شد تا عاشقان کتاب خدا او را فرا خوانده و جان و دل به تلاوت‌های او بسپارند.

سوریه، عراق، اندونزی، عربستان، لبنان، پاکستان، مونیخ، پاریس، لندن و قدس از جمله  شهرها و کشورهایی هستند که استاد مصطفی اسماعیل به آنها سفر کرده و در آنها قرآن تلاوت کرده است.

مصطفی اسماعیل از دیدگاه رهبرانقلاب

مقام معظم رهبری در مراسم تودیع قاریان در اردیبهشت‌ماه سال 1370 فرمودند: «شیخ مصطفی اسماعیل، خیلی فوق‌العاده بود. چیزهایی در تلاوت او بود که انصافاً قابل تقلید است. منهای مسئله صدا و کیفیت ادای حروف و کلمات، او واژگان قرآنی را جان میداد. یعنی وقتی که او آیه را می‌خواند، آن احساسی به مستمع دست می‌داد که در آیه اقتضای آن احساس بود. مثلاً در سوره‌ هود، آن‌جایی که راجع به قضیه‌ پسر نوح آیات کریمه را می‌خواند: «انّ ابنی من اهلی و انّ وعدک الحق»، انسان پدری را احساس می‌کند که پسر کافرش دارد در مقابلش از بین می‌رود، یعنی هم احساس رأفت به خاطر بُنوّت او، و هم احساس نفرت به خاطر کفر او. او این را با خواندن خودش به انسان القا می‌کند. این، چیز خیلی مهمی است و آن تأثیر قرآنی را در خواننده مضاعف می‌کند».

درگذشت

شیخ مصطفی اسماعیل سرانجام در ساعت 9 صبح روز ۲۶ دسامبر سال ۱۹۷۸، زمانی که از روستای «میت غزال» بعد از وداع با دخترش که به همراه او به سوی شهرک دمیاط حرکت می‌کرد، در خودرو دیده از جهان فرو بست.

خاکسپاری در منزل

اکبرالقراء مصر وصیت کرده بود که او را در منزل خود به خاک بسپارند، خانواده او برای این کار می‌بایست مجوزهای رسمی را از استانداری دریافت می‌کردند، اما درخواست آنها رد شد. در نهایت با پیگیری‌های متعدد توانستند با رئیس‌جمهور وقت ارتباط برقرار کنند و وصیت شیخ را به گوش او که از وفات قاری محبوبش بسیار ناراحت بود، برسانند.

انور سادات نیز با شنیدن وصیت، دستور داد آن را اجرا کنند و بدین گونه مصطفی اسماعیل نخستین قاری بود که وصیت کرد در منزل خود دفن شود و با دستور مستقیم رئیس‌جمهور وقت وصیت او عملی شد.

با وجود گذشت سال‎ها از درگذشت شیخ مصطفی اسماعیل، برخی از دوستداران و محبان این قاری بزرگ از کشورهای مختلف برای زیارت مزار او و تماشای منزل قدیمی‌اش می‌آیند. به گفته فرزندان و نوه‌های این قاری بزرگ هرساله در سالروز درگذشت این استاد برجسته قرآن‌دوستانی از کشورهای اندونزی، مالزی، ترکیه و ... به قاهره می‌آیند و برای او فاتحه می‌خوانند و می‌گویند: «شیخ باعث شد ما به قرآن علاقه‌مند شویم و این کتاب آسمانی را دوست بداریم برای همین جهت تشکر از او به اینجا می‌آییم و فاتحه‌ای نثار او می‌کنیم»/.