اعمال ایام اعتکاف + صوت دعای ام داوود

به گزارش ایکنا، ایام البیض به روز‌های سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری گفته می‌شود که نزد شیعیان، ایام البیض رجب و در مرتبه بعد شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است و مهم‌ترین عمل در این سه روز، اعتکاف و روزه‌داری است.

اعتکاف در لغت به معنای توقف در جایی است. با توجه به آیه ۱۲۵ سوره بقره، می‌توان نتیجه گرفت که اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم از مناسک و عبادات الهی محسوب می‌شده و پیروان ایشان به این عمل مبادرت می‌ورزیدند و لذا ابراهیم و اسماعیل(ع) از طرف خداوند موظف شده بودند تا محیط لازم را برای برپایی این مراسم مهیا کنند. واگذاری این مسئولیت خطیر به آنها، گواه بزرگی بر اهمیت عباداتی، چون حج، اعتکاف و نماز در پیشگاه خداوند است.

حضرت موسی(ع) با آنکه مسئولیت سنگین رهبری و هدایت امت را به دوش داشت، برای مدت زمانی آنان را ترک و برای خلوت با محبوب خویش به خلوتگاه کوه طور شتافت. او در پاسخ به پرسش خداوند که فرمود: چرا قوم خود را رها کردی و با عجله به سوی ما شتافتی؟ عرض کرد: پروردگارا! به سوی تو آمدم تا از من راضی شوی (طه: ۸۳ و ۸۴).

بیت‌المقدس از مکان‌هایی بود که همواره عده زیادی از انسان‌ها، برای اعتکاف در آن گرد هم می‌آمدند و به راز و نیاز با پروردگار خویش مشغول می‌شدند. بزرگ این گروه، حضرت زکریا(ع) بود و از جمله کسانی که در امر اعتکاف سرپرستی می‌کرد حضرت مریم(س) بود. قرآن در این باره می‌فرماید: «وَ کَفّلَها زَکَریا کُلَّما دَخَلَ عَلَیها زَکَریا المِحرابَ وَجَدَ عِندَها رِزقاً»؛ کفالت او (مریم) را زکریا بر عهده گرفت و هر زمان که به محل عبادت او می‌رفت برای او غذایی مهیا می‌دید (عمران: ۳۷). از قرآن مجید (مریم: ۱۶ و ۱۷) استفاده می‌شود که حضرت مریم(س) آنگاه که به افتخار ملاقات با فرشته الهی نائل آمد از مردم بریده بود و در خلوت به سر می‌برد. علامه طباطبائی در این باره اظهار می‌کند: گویا مقصود از دوری مریم از مردم، بریدن از آنان و روی آوردن به اعتکاف برای عبادت بوده است.

ارکان اعتکاف

ارکان عبادت یعنی اجزایی که اگر عمداً یا سهوا ترک شوند، آن عبادت باطل می‌شود. اعتکاف نیز ارکانی دارد که شامل «نیت»؛ «توقف در مسجد جامع شهر یا مساجد چهار گانه معروف»؛ «کمتر از سه روز نبودن اعتکاف»؛ «روزه دار بودن معتکف در ایام اعتکاف» می‌شود.

محرمات اعتکاف

۱- پرداختن به امور جنسی به معنای وسیع آن که شامل هر نوع بهره برداری شهوانی است.

۲- بوییدن عطر و هر نوع بوی خوش و گیاهان معطر به قصد لذت بردن.

۳- مجادله و مناقشه؛ حرمت جدال مربوط به اموری است که معتکف بخواهد فضل و برتری خود را به دیگران نشان دهد.

۴- محرمات روزه؛ در حال روزه یعنی از طلوع تا غروب خورشید که معتکف روزه می‌گیرد، باید از محرمات روزه نیز اجتناب کند. بعضی از فق‌ها محرمات احرام را بر معتکف مستحب دانسته‌اند.

۵- خرید و فروش

شرایط اعتکاف

در صحت اعتکاف علاوه بر شرایط ایمان، عقل و قدرت، اموری مانند «قصد قربت»، «روزه»، «سه روز روزه دار بودن»، «وقوف در چهار مسجد: مسجد الحرام، مسجد النبی «ص»، مسجد جامع کوفه و مسجد بصره» (ولی به قصد رجاء (به امید پاداش) می‌توان در مسجد جامع هر شهر معتکف شد)؛ «اجازه شوهر و اجازه پدر و مادر» و «پیوستگی اعتکاف» شرط است.

اعمال اعتکاف

شب سیزدهم

مستحب است در هر یک از ماه رجب و شعبان و رمضان، در شب سیزدهم دو رکعت نماز اقامه شود که در هر رکعت حمد یک مرتبه و یس و تَبارَک المُلْک و توحید خوانده شود و در شب چهاردهم چهار رکعت یعنی دو نماز دو رکعتی به همان کیفیت و در شب پانزدهم شش رکعت به سه سلام به همان کیفیت. از حضرت صادق علیه السلام روایت است که هر کس این اعمال را انجام دهد همه فضایل این سه ماه را دریابد و همه گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.

روز سیزدهم

اول روز از ایام البیض است و ثواب بسیارى براى روزه این روز و دو روز بعد وارد شده و اگر کسى قصد انجام اعمال اُمّ داوُد را دارد باید این روز را روزه بگیرد و در این روز بنا بر قول مشهور بعد از سى سال از عام الفیل ولادت با سعادت حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در میان کعبه مُعَظَّمه واقع شده است.

شب و روز چهاردهم

حضرت رسول(ص) فرمودند: «هر کس در شب چهاردهم از ماه رجب سی رکعت نماز بگزارد به این ترتیب که سوره حمد را یکبار و اخلاص را یکبار و آیه آخر سوره کهف را بخواند به خدایی که جانم در دست اوست اگر گناهانش بیشتر از ستاره‌های آسمان باشد از نمازش فارغ نمی‌شود مگر که پاک وپاکیزه است ومثل اینکه همه کتاب‌های آسمانی را خوانده باشد.»

در فضیلت چهارده روز «روزه» ماه رجب پیامبر(ص) فرمودند: «هر کس از ماه رجب چهارده روز را روزه بگیرد خداوند عز وجل از پاداش آن می‌دهد که چشمی ندیده و گوشی نشنیده باشد و بر دل آدمی خطور نکرده است از کاخ‌های بهشتی که با مروارید ویاقوت ساخته شد.»

شب پانزدهم

۱- خواندن شش رکعت نماز به سه سلام به همان کیفیت شب سیزدهم.

۲- غسل کردن

۳- احیا

۴- زیارت امام حسین(ع)

۵- خواندن سی رکعت نماز که در هر رکعت یک بار حمد و ده مرتبه سوره توحید

۶- دوازده رکعت نماز که هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود که در هر رکعت هر یک از سوره‌های حمد، توحید، فلق، ناس، آیة الکرسى و قَدْر چهار مرتبه قرائت شود؛ و بعد از سلام چهار مرتبه گفته شود: «اَللهُ اَللهُ رَبّى لا اُشْرِک بِهِ شَیْئا وَلا اَتَّخِذُ مِنْ دُونِه وَلِیّا»؛ و پس از اتمام نماز، اقامه کننده آن، هر حاجتی که دارد را از خداوند متعال درخواست کند. این نماز را سیّد بن طاووس از امام صادق علیه السلام روایت کرده است.

ولکن شیخ در مصباح ذکر کرده که داود بن سرحان از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که ایشان فرمود در شب نیمه رجب دوازده رکعت نماز اقامه کنید که در هر رکعت حمد و سوره یکبار تلاوت شود و پس از اتمام نماز، سوره‌های حمد و معوذتین و سوره اخلاص و آیة الکرسى را چهار مرتبه تلاوت می‌کنید و سپس ذکر «سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ اَکبَرُ» چهار مرتبه گفته شود. پس از آن ذکر «اَللهُ اَللهُ رَبّى لا اُشْرِک بِهِ شَیْئا وَ ما شاَّءَ اللهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ» گفته شود. انجام این عمل برای شب بیست و هفتم رجب نیز توصیه شده است.

روز پانزدهم

۱- غسل کردن

۲- زیارت امام حسین(ع)

۳- خواندن نماز سلمان

۴- خواندن چهار رکعت نماز به دو سلام و بعد از سلام گفته شود: «اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ کلِّ جَبّارٍ؛ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ کهْفی حینَ تُعْیینِی الْمَذاهِبُ؛ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقی رَحْمَةً بی‌وَ قَدْ کنْتَ عَنْ خَلْقی غَنِیاً وَ لَوْ لارَحْمَتُک لَکنْتُ مِنَ الْهالِکینَ وَ اَنْتَ مُؤَیدی بِالنَّصْرِ عَلی اَعْداَّئی وَ لَوْ لانَصْرُک اِیای لَکنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها وَ مُنْشِئَ الْبَرَکةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوک نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلی اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَّئِفُونَ اَسئَلُک بِکینُونِیتِک الَّتِی اشْتَقَقْتَها مِنْ کبْرِیاَّئِک وَ اَسئَلُک بِکبْرِیاَّئِک الَّتِی اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِک وَ اَسئَلُک بِعِزَّتِک الَّتِی اسْتَوَیتَ بِها عَلی عَرْشِک فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِک فَهُمْ لَک مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیتِهِ.»

۵- انجام اعمال ام داوود

عمل ام داود که عمده اعمال این روز است و براى برآمدن حاجات و برطرف شدن غصه‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثر است و کیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح شیخ است آنست که وقتی که فردی بخواهد این عمل را بجا آورد، روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد؛ و در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل کند و وقت زوال ظهر، نماز ظهر و عصر را بجا آورد در حالتی که رکوع و سجودشان را نیکو انجام دهد و در مکانی خلوت قرار بگیرد که چیزى او را مشغول نسازد و کسی با او سخن نگوید. وقتی نماز به اتمام رسید رو به قبله بنشیند و صد مرتبه سوره حمد، صد مرتبه سوره اخلاص و 10 مرتبه آیة الکرسى را قرائت کند. سپس سوره‌های انعام، بنى‌اسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافّات، حَّم سجده، حَّمعَّسَّق، حَّم دخان، فتح، واقعه، مُلْک، نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و تا آخر قرآن را قرائت کند و پس از اتمام در حالی که رو به قبله است دعای مربوطه را نجوا کند.

صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظِيمُ الَّذِى لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ ذُوالْجَلالِ وَالْإِكْرامِ ، الرَّحْمٰنُ الرَّحِيمُ، الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ ، الَّذِى لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ، الْبَصِيرُ الْخَبِيرُ ، ﴿شَهِدَ اللّٰهُ أَنَّهُ لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ وَالْمَلائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لَا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾ ، وَبَلَّغَتْ رُسُلُهُ الْكِرامُ وَأَنَا عَلَىٰ ذٰلِكَ مِنَ الشَّاهِدِينَ؛

راست فرمود خدای بزرگ که معبودی جز او نیست، خدای زنده و به خود پاینده، دارای بزرگی و بزرگواری، مهربان و بخشنده، بردبار و کریم که چیزی همانند او نیست و او شنوای دانای بینای آگاه است، گواهی داد خدا، خدایی که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش هم گواهان وحدانیت اویند و اینکه بر پا دارنده عدالت است، معبودی جز او که عزیز حکیم است، نیست و پیامبران بزرگوارش این حقیقت را به مردم رساندند و من بر این واقعیت از گواهانم؛

اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ ، وَلَكَ الْمَجْدُ ، وَلَكَ الْعِزُّ ، وَلَكَ الْفَخْرُ ، وَلَكَ الْقَهْرُ ، ولَكَ النِّعْمَةُ ، وَلَكَ الْعَظَمَةُ ، وَلَكَ الرَّحْمَةُ ، وَلَكَ الْمَهابَةُ ، وَلَكَ السُّلْطانُ ، وَلَكَ الْبَهاءُ ، وَلَكَ الامْتِنانُ ، وَلَكَ التَّسْبِيحُ ، وَلَكَ التَّقْدِيسُ ، وَلَكَ التَّهْلِيلُ ، وَلَكَ التَّكْبِيرُ ، وَلَكَ مَا يُرىٰ ، وَلَكَ مَا لا يُرىٰ ، وَلَكَ مَا فَوْقَ السَّماواتِ الْعُلىٰ ، وَلَكَ مَا تَحْتَ الثَّرىٰ ، وَلَكَ الْأَرَضُونَ السُّفْلىٰ، وَلَكَ الْآخِرَةُ وَالْأُولىٰ ، وَلَكَ مَا تَرْضىٰ بِهِ مِنَ الثَّناءِ وَالْحَمْدِ وَالشُّكْرِ وَالنَّعْماءِ .

خدایا! تنها برای توست، سپاس و بزرگواری و عزّت و افتخار و چیرگی و نعمت و عظمت و رحمت و هیبت و سلطنت و زیبایی و نعمت‌بخشی و تنزیه و تقدیس و یکتایی و بزرگی و دیدنی‌ها و نادیدنی‌ها و آنچه بر فراز آسمان‌های بلند است و آنچه در اعماق زمین است و زمین‌های فروتر و آخرت و دنیا و آنچه به آن خشنود شوی از ثنا و ستایش و سپاس و نعمت‌ها،

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ جَبْرَئِيلَ أَمِينِكَ عَلَىٰ وَحْيِكَ ، وَالْقَوِيِّ عَلَىٰ أَمْرِكَ ، وَالْمُطاعِ فِى سَمَاوَاتِكَ وَمَحالِّ كَراماتِكَ ، الْمُتَحَمِّلِ لِكَلِماتِكَ ، النَّاصِرِ لِأَنْبِيائِكَ ، الْمُدَمِّرِ لِأَعْدائِكَ؛ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مِيكائِيلَ مَلَكِ رَحْمَتِكَ ، وَالْمَخْلُوقِ لِرَأْفَتِكَ ، وَالْمُسْتَغْفِرِ الْمُعِينِ لِأَهْلِ طاعَتِكَ .

خدایا! بر جبرئیل درود فرست، آن فرشته امین بر وحی‌ات و نیرومند بر انجام فرمانت و فرمان‌بردار در آسمان‌ها و جایگاه‌های کراماتت، حمل کننده کلماتت، یاور پیامبرانت، نابود کننده دشمنانت؛ خدایا، بر میکائیل درود فرست آن فرشته رحمتت، آفریده برای نمایش رأفتت و آمرزش‌خواه و یاور اهل طاعتت،

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ إِسْرافِيلَ حامِلِ عَرْشِكَ ، وَصاحِبِ الصُّوْرِ الْمُنْتَظِرِ لِأَمْرِكَ ، الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خِيفَتِكَ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ حَمَلَةِ الْعَرْشِ الطَّاهِرِينَ ، وَعَلَى السَّفَرَةِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ الطَّيِّبِينَ ، وَعَلَىٰ مَلائِكَتِكَ الْكِرامِ الْكاتِبِينَ ، وَعَلَىٰ مَلائِكَةِ الْجِنانِ ، وَخَزَنَةِ النِّيرانِ ، وَمَلَكِ الْمَوْتِ وَالْأَعْوانِ ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ.

خدایا! بر اسرافیل درود فرست، آن فرشته حمل‌کننده عرشت و صاحب صور (شیپور) قیامت، آن چشم به راه فرمانت، اندیشناک و بیمناک از هراست، خدایا درود فرست بر حاملان عرش، آن حاملان پاک نهاد و بر سفیران بزرگوار، آن نیکان پاکیزه و بر فرشتگانت آن بزرگواران نویسنده اعمال بندگان و بر فرشتگان بهشت و گماشتگان بر دوزخ و فرشته مرگ و یارانش، ای صاحب عظمت و بزرگواری،

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ أَبِينا آدَمَ بَدِيعِ فِطْرَتِكَ الَّذِى كَرَّمْتَهُ بِسُجُودِ مَلائِكَتِكَ ، وَأَبَحْتَهُ جَنَّتَكَ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ أُمِّنا حَوّاءَ ، الْمُطَهَّرَةِ مِنَ الرِّجْسِ ، الْمُصَفَّاةِ مِنَ الدَّنَسِ، الْمُفَضَّلَةِ مِنَ الْإِنْسِ ، الْمُتَرَدِّدَةِ بَيْنَ مَحالِّ الْقُدْسِ؛

خدایا! درود فرست بر پدرمان آدم، پدیده آفرینشت که او را گرامی داشتی با سجده فرشتگانت و بهشت را به او بخشیدی، خدایا! بر مادرمان حوّا درود فرست، آن پاکیزه از پلیدی و صفا یافته از چرکی و برتر از آدمیان و گردش کننده در جایگاه‌های مقدّس؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ هابِيلَ وَشَيْثٍ وَ إِدْرِيسَ وَنُوحٍ وَهُودٍ وَصالِحٍ وَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَيَعْقُوبَ وَيُوسُفَ وَالْأَسْباطِ وَلُوطٍ وَشُعَيْبٍ وَأَيُّوْبَ وَمُوسىٰ وَهارُونَ وَيُوشَعَ وَمِيشا وَالْخِضْرِ وَذِى الْقَرْنَيْنِ وَيُونُسَ وَ إِلْياسَ وَالْيَسَعَ وَذِى الْكِفْلِ وَطالُوتَ وَداوُدَ وَسُلَيْمانَ وَزَكَرِيَّا وَشَعْيا وَيَحْيىٰ وَتُورَخَ وَمَتّى وَ إِرْمِيا وَحَيْقُوقَ وَدانِيالَ وَعُزَيْرٍ وَعِيسىٰ وَشَمْعُونَ وَجِرْجِيسَ وَالْحَوارِيِّينَ وَالْأَتْباعِ وَخالِدٍ وَحَنْظَلَةَ وَلُقْمانَ؛

خدایا! درود فرست بر هابیل و شیث و ادریس و نوح و هود و صالح و ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و یوسف و اسباط و لوط و شعیب و ایوب و موسی و هارون و یوشع و میشا و خضر و ذی القرنین و یونس و الیاس و یسع و ذی الکفل و طالوت و داود و سلیمان و زکرّیا و شعیا و یحیی و تورخ و متی و ارمیا و حیقوق و دانیال و عُزَیر و عیسی و شمعون و جرجیس و حواریون و پیروان و خالد و حنظله و لقمان؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ ، وَبارِكْ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ كَما صَلَّيْتَ وَرَحِمْتَ وَبارَكْتَ عَلَىٰ إِبْراهِيمَ وَآلِ إِبْراهِيمَ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَوْصِياءِ وَالسُّعَداءِ وَالشُّهَداءِ وَأَئِمَّةِ الْهُدىٰ؛

خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد رحمت فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت فرست، آن‌چنان‌که درود و رحمت و برکت بر ابراهیم و خاندان ابراهیم فرستادی، به‌حقیقت تویی ستوده و بزرگوار، خدایا! درود فرست بر اوصیاء و سعادتمندان و شهیدان و امامان هدایتگر؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدالِ وَالْأَوْتادِ وَالسُّيَّاحِ وَالْعُبَّادِ وَالْمُخْلِصِينَ وَالزُّهَّادِ وَأَهْلِ الْجِدِّ وَالاجْتِهادِ ، وَاخْصُصْ مُحَمَّداً وَأَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَواتِكَ ، وَأَجْزَلِ كَراماتِكَ ، وَبَلِّغْ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ مِنِّى تَحِيَّةً وَسَلاماً ، وَزِدْهُ فَضْلاً وَشَرَفاً وَكَرَماً حَتّىٰ تُبَلِّغَهُ أَعْلىٰ دَرَجاتِ أَهْلِ الشَّرَفِ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلِينَ وَالْأَفاضِلِ الْمُقَرَّبِينَ ،

خدایا! درود فرست بر ابدال و اوتاد و جهانگردان و عبادت‌کنندگان و مخلصان و پارسایان و اهل کوشش و تلاش و محمّد و اهل‌بیتش را خاص گردان به برترین درودهایت و بزرگ‌ترین کراماتت و بر روح و جسمش از سوی من تحیت و سلام رسان و او را آن‌چنان فضل و شرف و کرامت بیافزایی که او را به بالاترین درجات اهل شرف از پیامبران و فرستادگان و برترین بندگان مقربّت برسانی،

اللّٰهُمَّ وَصَلِّ عَلَىٰ مَنْ سَمَّيْتُ وَمَنْ لَمْ أُسَمِّ مِنْ مَلائِكَتِكَ وَأَنْبِيائِكَ وَرُسُلِكَ وَأَهْلِ طاعَتِكَ ، وَأَوْصِلْ صَلَواتِى إِلَيْهِمْ وَ إِلىٰ أَرْواحِهِمْ وَاجْعَلْهُمْ إِخْوانِى فِيكَ ، وَأَعْوانِى عَلَىٰ دُعائِكَ .

خدایا! درود فرست بر آن‌که نام بردم و بر آن‌که نام نبردم از فرشتگانت و پیامبرانت و رسولانت و اهل طاعتت و درودهایم را بر ایشان و بر ارواحشان برسان و آنان را برادرانم در آستانت و یارانم بر دعایت قرار بده،

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَيْكَ ، وَبِكَرَمِكَ إِلىٰ كَرَمِكَ ، وَبِجُودِكَ إِلىٰ جُودِكَ ، وَبِرَحْمَتِكَ إِلىٰ رَحْمَتِكَ ، وَبِأَهْلِ طاعَتِكَ إِلَيْكَ؛ وَأَسْأَلُك اللّٰهُمَّ بِكُلِّ ما سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْهُمْ مِنْ مَسْأَلَةٍ شَرِيفَةٍ غَيْرِ مَرْدُودَةٍ ، وَبِما دَعَوْكَ بِهِ مِنْ دَعْوَةٍ مُجابَةٍ غَيْرِ مُخَيَّبَةٍ ،

خدایا! شفاعت می‌جویم از تو به‌سوی تو و از کرمت به‌سوی کرمت و از جودت به‌سوی جودت و از رحمتت به‌سوی رحمتت و از اهل طاعتت به سویت؛ و از تو می‌خواهم تمام آنچه را که یکی از بندگان شایسته‌ات از تو درخواست کرده، درخواست شرافت افزایی که مردود نشده و می‌خوانمت به آنچه تو را بدان خوانده‌اند، خواندنی که اجابت شده و به نومیدی نرسیده،

يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا عَظِيمُ يَا جَلِيلُ يَا مُنِيلُ يَا جَمِيلُ يَا كَفِيلُ يَا وَكِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُجِيرُ يَا خَبِيرُ يَا مُنِيرُ يَا مُبِيرُ يَا مَنِيعُ يَا مُدِيلُ يَا مُحِيلُ يَا كَبِيرُ يَا قَدِيرُ يَا بَصِيرُ يَا شَكُورُ يَا بَرُّ يَا طُهْرُ يَا طاهِرُ يَا قاهِرُ يَا ظاهِرُ يَا باطِنُ يَا ساتِرُ

ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، ای بردبار، ای کریم، ای بزرگ، ای باشکوه، ای بخشنده، ای زیبا، ای سرپرست، ای کارگشا، ای برگیرنده لغزش‌ها، ای پناه ده، ای آگاه، ای روشنی‌بخش، ای نابودکننده، ای والا مقام، ای چرخاننده، ای دگرگون‌ساز، ای بزرگ، ای توانا، ای بینا، ای ستایش‌پذیر، ای نیکوکردار، ای پاکی، ای پاک، ای چیره، ای پیدا، ای پنهان،

يَا مُحِيطُ يَا مُقْتَدِرُ يَا حَفِيظُ يَا مُتَجَبِّرُ يَا قَرِيبُ يَا وَدُودُ يَا حَمِيدُ يَا مَجِيدُ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ يَا شَهِيدُ يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا قابِضُ يَا باسِطُ يَا هادِى؛

ای پرده‌پوش، ای فراگیر، ای توانمند، ای نگهبان، ای بزرگ‌منش، ای نزدیک، ای مهرورز، ای ستوده، ای بزرگوار، ای آغازگر، ای بازگرداننده، ای گواه، ای احسان کننده، ای زیبایی‌بخش، ای عطا بخش، ای فزونی‌بخش، ای گیرنده، ای دهنده، ای هدایت‌گر؛

يَا مُرْسِلُ يَا مُرْشِدُ يَا مُسَدِّدُ يَا مُعْطِى يَا مانِعُ يَا دافِعُ يَا رافِعُ يَا باقِى يَا واقِى يَا خَلَّاقُ يَا وَهَّابُ يَا تَوَّابُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتاحُ يَا مَنْ بِيَدِهِ كُلُّ مِفْتاحٍ يَا نَفَّاعُ يَا رَؤُوفُ يَا عَطُوفُ يَا كافِى يَا شافِى يَا مُعافِى يَا مُكافِى يَا وَفِىُّ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبّارُ يَا مُتَكَبِّرُ

ای فرستنده، ای ارشاد کننده، ای استوارساز، ای عطا کننده، ای منع کننده، ای دفع کننده، ای بلندی‌بخش، ای همیشگی، ای نگهدار، ای آفریننده، ای بسیار بخشنده، ای توبه‌پذیر، ای کارگشا، ای فراوان‌دهنده، ای نشاط آفرین، ای آن‌که هر کلیدی به دست اوست، ای بسیار سود رسان، ای مهرورز، ای عطوف، ای بسنده، ای شفابخش، ای عافیت‌بخش، ای پاداش‌دهنده، ای وفاکننده، ای سلطه‌گر، ای با عزّت، ای جبران‌کننده، ای بزرگ‌منش،

يَا سَلامُ يَا مُؤْمِنُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا نُورُ يَا مُدَبِّرُ يَا فَرْدُ يَا وِتْرُ يَا قُدُّوسُ يَا ناصِرُ يَا مُؤْ نِسُ يَا باعِثُ يَا وارِثُ يَا عالِمُ يَا حاكِمُ يَا بادِى يَا مُتَعالِى يَا مُصَوِّرُ يَا مُسَلِّمُ يَا مُتَحَبِّبُ يَا قائِمُ يَا دائِمُ يَا عَلِيمُ يَا حَكِيمُ يَا جَوادُ يَا بارِئُ يَا بارُّ يَا سارُّ يَا عَدْلُ يَا فاصِلُ يَا دَيَّانُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ؛

ای سلام، ای ایمنی‌بخش، ای یکتا، ای بی‌نیاز، ای نور، ای تدبیرگر، ای فرد، ای تک، ای قدوس، ای یاور، ای همدم، ای برانگیزنده، ای وارث، ای دانا، ای فرمان‌ده، ای آغازگر، ای برتر، ای صورتگر، ای سلامتی‌بخش، ای دوستی‌ورز، ای پایدار، ای همیشه، ای دانا، ای فرزانه، ای بخشنده، ای آفریننده، ای نیکوکار، ای شادی‌افزا، ای دادگر، ای داور، ای جزا دهنده، ای پرمهر، ای منّت‌گذار؛

يَا سَمِيعُ يَا بَدِيعُ يَا خَفِيرُ يَا مُعِينُ يَا ناشِرُ يَا غافِرُ يَا قَدِيمُ يَا مُسَهِّلُ يَا مُيَسِّرُ يَا مُمِيتُ يَا مُحْيِى يَا نافِعُ يَا رازِقُ يَا مُقْتَدِرُ يَا مُسَبِّبُ يَا مُغِيثُ يَا مُغْنِى يَا مُقْنِى يَا خالِقُ يَا راصِدُ يَا واحِدُ يَا حاضِرُ يَا جابِرُ يَا حافِظُ يَا شَدِيدُ يَا غِياثُ يَا عائِدُ يَا قابِضُ

ای شنوا، ای پدیدآور، ای پشتیبان، ای یاور، ای زندگی‌بخش مردگان، ای آمرزنده، ای دیرینه، ای آسانی‌بخش، ای هموار کننده، ای میراننده، ای زنده کننده، ای سودبخش، ای روزی بخش، ای قدرتمند، ای سبب‌ساز، ای فریادرس، ای بی‌نیازکننده، ای دارایی‌بخش، ای آفریننده، ای در کمین، ای یگانه، ای حاضر، ای جبران کننده، ای نگهدار، ای استوار، ای فریادرس، ای بازگرداننده، ای گیرنده،

يَا مَنْ عَلا فَاسْتَعْلىٰ فَكانَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلىٰ قَرُبَ فَدَنا ، وَبَعُدَ فَنَأَىٰ ، وَعَلِمَ السِّرَّ وَأَخْفىٰ ، يَا مَنْ إِلَيْهِ التَّدْبِيرُ وَلَهُ الْمَقادِيرُ ، وَيا مَنِ الْعَسِيرُ عَلَيْهِ سَهْلٌ يَسِيرٌ ، يَا مَنْ هُوَ عَلَىٰ مَا يَشاءُ قَدِيرٌ ، يَا مُرْسِلَ الرِّياحِ ، يَا فالِقَ الْإِصْباحِ ، يَا باعِثَ الْأَرْواحِ ، يَا ذَا الْجُودِ وَالسَّماحِ ، يَا رادَّ مَا قَدْ فاتَ ، يَا ناشِرَ الْأَمْواتِ ، يَا جامِعَ الشَّتاتِ؛

ای که بلندی جست و بر فراز آمد، پس در چشم انداز برتر جای گرفت، ای آن‌که نزدیک شد پس در کنار آمد و دور شد پس نایافتنی شد و نهان و ناپیداتر را دانست، ای آن‌که تدبیر امور با اوست و اندازه‌ها به دست او، ای آن‌که هر دشواری بر او سهل و آسان است، ای آن‌که بر هرچه بخواهد تواناست، ای فرستنده بادها، ای پدیدآورنده روشنی بامداد، ای برانگیزنده ارواح، ای صاحب جود و بخشش، ای بازگرداننده آنچه از دست رفته، ای زنده کننده مردگان، ای گردآورنده پراکنده‌ها؛

يَا رازِقَ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ ، وَيا فاعِلَ مَا يَشاءُ كَيْفَ يَشاءُ ، وَيا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ ، يَا حَيّاً حِينَ لا حَىَّ ، يَا حَىُّ يَا مُحْيِىَ الْمَوْتىٰ ، يَا حَىُّ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ بَدِيعُ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ .

ای روزی‌بخش بی‌حساب به هرکه خواهی، ای انجام‌دهنده آنچه خواهی هرگونه که خواهی، ای صاحب بزرگی و بزرگواری، ای زنده‌ی به خود پاینده، ای زنده آنگاه که نباشد زنده، ای زنده کننده مردگان، ای زنده‌ای که معبودی جز تو نیست، پدیدآورنده آسمان‌ها و زمین،

يَا إِلٰهِى وَسَيِّدِى صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ ، وَبارِكْ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، كَما صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَرَحِمْتَ عَلَىٰ إِبْراهِيمَ وَآلِ إِبْراهِيمَ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ ، وَارْحَمْ ذُلِّى وَفاقَتِى وَفَقْرِى وَانْفِرادِى وَوَحْدَتِى ، وَخُضُوعِى بَيْنَ يَدَيْكَ ، وَاعْتِمادِى عَلَيْكَ ، وَتَضَرُّعِى إِلَيْكَ؛

ای خدای من و آقای من، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد رحمت فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت فرست، آن‌چنان‌که درود و برکت و رحمت خویش را بر ابراهیم و خاندان ابراهیم فرستادی، به یقین که ستوده و بزرگواری و رحمت آر بر خواری و نداری و تهیدستی من و بر تک بودن و تنهایی و فروتنی من در برابرت و بر اعتمادم بر تو و زاری‌ام به درگاهت؛

أَدْعُوكَ دُعاءَ الْخاضِعِ الذَّلِيلِ الْخاشِعِ الْخائِفِ الْمُشْفِقِ الْبائِسِ الْمَهِينِ الْحَقِيرِ الْجائِعِ الْفَقِيرِ الْعائِذِ الْمُسْتَجِيرِ الْمُقِرِّ بِذَنْبِهِ ، الْمُسْتَغْفِرِ مِنْهُ ، الْمُسْتَكِينِ لِرَبِّهِ ، دُعاءَ مَنْ أَسْلَمَتْهُ ثِقَتُهُ وَرَفَضَتْهُ أَحِبَّتُهُ ، وَعَظُمَتْ فَجِيعَتُهُ ، دُعاءَ حَرِقٍ حَزِينٍ ضَعِيفٍ مَهِينٍ بائِسٍ مُسْتَكِينٍ بِكَ مُسْتَجِيرٍ .

تو را می‌خوانم، خواندن آن فروتن خوار خاشع ترسان بیمناک بینوای پست ناچیز گرسنه نادار پناهنده‌ی پناه‌جوی، معترف به گناه، آمرزش‌خواه از گناه، درمانده به درگاه پروردگارش، می‌خوانمت خواندن آن‌که معتمدانش او را واگذاشته‌اند و دوستانش او را ترک گفته‌اند و درد جانکاهش بزرگ شده، می‌خوانمت خواندن آن دل‌سوخته غمگین ناتوان بی‌مقدار بی‌نوای درمانده پناه‌جو،

اللّٰهُمَّ وَأَسْأَلُك بِأَنَّكَ مَلِيكٌ وَأَنَّكَ مَا تَشاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُونُ ، وَأَنَّكَ عَلَىٰ مَا تَشاءُ قَدِيرٌ . وَأَسْأَلُك بِحُرْمَةِ هٰذَا الشَّهْرِ الْحَرامِ ، وَالْبَيْتِ الْحَرامِ ، وَالْبَلَدِ الْحَرامِ ، وَالرُّكْنِ وَالْمَقامِ ، وَالْمَشاعِرِ الْعِظامِ ، وَبِحَقِّ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ؛

خدایا! از تو درخواست می‌کنم به‌حق اینکه فرمانروایی و آنچه بخواهی می‌شود و بر آنچه بخواهی توانایی و از تو درخواست می‌کنم به احترام این ماه محترم و خانه محترم و شهر محترم و رکن و مقام و مشاعر بزرگ و به‌حق پیامبرت محمّد که بر او و خاندانش سلام؛

يَا مَنْ وَهَبَ لِآدَمَ شَيْثاً ، وَلِإِ بْراهِيمَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ ، وَيَا مَنْ رَدَّ يُوسُفَ عَلَىٰ يَعْقُوبَ ، وَيا مَنْ كَشَفَ بَعْدَ الْبَلاءِ ضُرَّ أَيُّوْبَ ، يَا رادَّ مُوسىٰ عَلَىٰ أُمِّهِ ، وَزائِدَ الْخِضْرِ فِى عِلْمِهِ ، وَيا مَنْ وَهَبَ لِداوُدَ سُلَيْمانَ ، وَلِزَكَرِيَّا يَحْيىٰ ، وَ لِمَرْيَمَ عِيسىٰ ، يَا حافِظَ بِنْتِ شُعَيْبٍ ، وَيا كافِلَ وَلَدِ أُمِّ مُوسىٰ أَسْأَلُك أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَغْفِرَ لِى ذُنُوبِى كُلَّها ، وَتُجِيرَنِى مِنْ عَذابِكَ ، وَتُوجِبَ لِى رِضْوانَكَ وَأَمانَكَ وَ إِحْسانَكَ وَغُفْرانَكَ وَجِنانَكَ .

ای آن‌که به آدم شیث را بخشید و به ابراهیم اسماعیل و اسحاق را و ای آن‌که یوسف را به یعقوب بازگرداند و ای آن‌که بدحالی ایوب را پس از آزمون برطرف ساخت، ای بازگرداننده موسی به مادرش و فزونی‌بخش دانش خضر، ای آن‌که سلیمان را به داود بخشید و یحیی را به زکریا و عیسی را به مریم، ای نگهدار دختر شعیب، ای سرپرست فرزند مادر موسی، از تو می‌خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و همه گناهان مرا بیامرزی و از عذابت پناهم دهی و مرا مستوجب خشنودی و ایمنی و احسان و آمرزش و بهشت خویش قرار دهی

وَأَسْأَلُك أَنْ تَفُكَّ عَنِّى كُلَّ حَلْقَةٍ بَيْنِى وَبَيْنَ مَنْ يُؤْذِينِى؛ وَتَفْتَحَ لِى كُلَّ بابٍ ، وَتُلَيِّنَ لِى كُلَّ صَعْبٍ ، وَتُسَهِّلَ لِى كُلَّ عَسِيرٍ ، وَتُخْرِسَ عَنِّى كُلَّ ناطِقٍ بِشَرٍّ ، وَتَكُفَّ عَنِّى كُلَّ باغٍ ، وَتَكْبِتَ عَنِّى كُلَّ عَدُوٍّ لِى وَحاسِدٍ ، وَتَمْنَعَ مِنِّى كُلَّ ظالِمٍ ، وَتَكْفِيَنِى كُلَّ عائِقٍ يَحُولُ بَيْنِى وَبَيْنَ حاجَتِى وَيُحاوِلُ أَنْ يُفَرِّقَ بَيْنِى وَبَيْنَ طاعَتِكَ وَيُثَبِّطَنِى عَنْ عِبادَتِكَ .

و از تو درخواست می‌کنم هر حلقه‌ای که میان من و آزاردهنده من است باز کنی؛ و هر دری را برایم باز کنی و هر سختی را برایم آسان نمایی و هر مشکلی را برایم هموار کنی و زبان هر بدگوی از من را ناگویا سازی و هر متجاوزی را از من بازداری و هر دشمن و حسود بر من را نابود نمایی و هر ستمگری را از من بازداری و مرا از هر مانعی که بین من و حاجتم حائل می‌شود و می‌خواهد بین من و طاعتت جدایی اندازد و از عبادتت بازدارد کفایت فرمایی،

يَا مَنْ أَلْجَمَ الْجِنَّ الْمُتَمَرِّدِينَ ، وَقَهَرَ عُتاةَ الشَّياطِينِ ، وَأَذَلَّ رِقابَ الْمُتَجَبِّرِينَ ، وَرَدَّ كَيْدَ الْمُتَسَلِّطِينَ عَنِ الْمُسْتَضْعَفِينَ، أَسْأَلُك بِقُدْرَتِكَ عَلَىٰ مَا تَشاءُ ، وَتَسْهِيلِكَ لِما تَشاءُ كَيْفَ تَشاءُ أَنْ تَجْعَلَ قَضاءَ حاجَتِى فِيما تَشاءُ.

ای آن‌که پریان سرکش را مهار نمودی و شیاطین متکبّر را مقهور ساختی و گردن گردنکشان را به خاک ذلّت افکندی و بداندیشی چیره‌جویان را از مستضعفان بازگرداندی، از تو می‌خواهم با قدرتت بر هرچه می‌خواهی و آسان نمودنت هرچه را بخواهی به هرگونه که بخواهی اینکه برآوردن حاجتم را در زمره آنچه می‌خواهی قرار دهی.سپس بر زمین سجده کن و دو طرف رخسار خود را بر خاک بگذار و بگو:

اللّٰهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ ، وَبِكَ آمَنْتُ ، فَارْحَمْ ذُلِّي وَفاقَتِي وَاجْتِهادِي وَتَضَرُّعِي وَمَسْكَنَتِي وَفَقْرِي إِلَيْكَ يَا رَبِّ.

خدایا! برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم، پس رحمت آور بر خواری‌ام و تنگدستی‌ام و کوششم و زاری‌ام و درماندگی‌ام و نیازم به سویت ای پروردگار من. بکوش که دیده‌هایت اشک‌ریزان باشد، هرچند به اندازه سر سوزن که این خود نشانه برآورده شدن دعاست.

قرائت قرآن کریم

از دیگر اعمال اعتکاف، قرائت قرآن کریم است. درباره اهمیت تلاوت قرآن مجید پیامبر اکرم(ص) می‌گویند: «ای سلمان هنگامی که مؤمن قرآن تلاوت می‌کند، خداوند در‌های رحمت را به سوی او می‌گشاید.» و به راستی که چیزی بعد از فراگیری علم در پیشگاه خداوند، محبوبتر از قرائت قرآن نیست و بزرگوارترین بندگان در پیشگاه خداوند بعد از پیامبر و علما، حاملان قرآن هستند.

در مراسم اعتکاف، به ویژه در اعمال ام داوود در ایام البیض، سفارش به خواندن سوره و آیات مخصوصی شده که از جمله آنها، صد مرتبه حمد و توحید، ده مرتبه آیةالکرسی، قرائت سوره‌های انعام، بنی اسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافات، فصلت، شورا، دخان، فتح، واقعه، ملک، قلم و انشقاق تا آخر قرآن.

توبه و استغفار

آخرین عمل از اعمال اعتکاف که جا دارد به آن پرداخته شود، توبه و استغفار است. قرآن کریم می‌گوید: «یا اَیهّا الذّینَ آمَنُوا تُوبوُا اِلَی اللهِ توبَةً نَصوحاً»؛‌ای کسانی که ایمان آورده اید به سوی خدا توبه کنید، توبه‌ای که بعد از آن به گناه باز نگردید (تحریم ۸). «غافِرُ الذَنبِ وَ قابِلُ التَوبِ شَدیدُ العِقاب». (مؤمن:۳) خداوند بخشاینده گناه و پذیرنده توبه و کیفر دهنده‌ای سخت است.

پیامبر خدا(ص) در این خصوص می‌فرماید: «ای مردم پیش از مردن توبه کنید و به سوی خدا بازگشت نمایید چنان بازگشتی که دیگر به سوی گناه برنگردید و پیشی بگیرید، اعمال صالح و اصلاح کنید بین خود و خدای خود را تا سعادتمند شوید». اعتکاف فرصت مناسبی است برای بررسی و محاسبه نفس. «حاسَبُوا قَبلَ اَن تُحاسَبوا»؛ به حساب اعمالتان رسیدگی کنید قبل از آنکه، خداوند به آن‌ها رسیدگی کند. جبران کژی‌ها و نواقص با طلب مغفرت و توبه به درگاه خداوند، همان کاری است که لقمان حکیم به فرزندش سفارش می‌کند: «و هنگامی که گناهی از تو سر زد دنبال آن از خدای متعال طلب مغفرت بنما و اظهار پشیمانی کن و تصمیم بگیر که هرگز به آن گناه باز نگردی.»

نماز شب

نماز شب از برجسته‌ترین و با فضیلت‌ترین عبادات در اسلام است، در آیات و روایات تأکید فراوانی روی این عمل صورت گرفته تا آنجا که خداوند نماز شب را بر بنده محبوبش حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) واجب ساخته و چنین می‌فرماید: «قسمی از شب را به نماز بایست؛ خدای تو، دوست دارد که تو را به مقام محمد برساند» (اسراء ۷۹).