سوره حجر؛ آغاز دشمنی شیطان با آفرینش انسان

به گزارش ایکنا، پانزدهمین سوره قرآن کریم «حجر» نام دارد. این سوره که 99 آیه دارد و در جزء چهاردهم قرآن جای گرفته، یکی از سوره‌های مکی است و پنجاه و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است.

دلیل نامگذاری این سوره به‌نام حجر، اشاره به داستان قوم حضرت صالح(ع)، یعنی قوم ثمود در آیات ۸۰ تا ۸۴ آن است که به‌خاطر حضور در سرزمینی به‌ همین‌ نام، «اصحاب حجر» نامیده می‌شدند.

صالح، از پیامبران عرب و از فرزندان سام پسر نوح است. در قرآن، ۹ بار نام صالح نبی(ع) آمده و او را پس از نوح و هود ذکر کرده است.

سوره حجر درباره آغاز عالم هستی و نشانه‌های معاد، ایمان به خدا، اهمیت و عظمت قرآن و مجازات بدکاران سخن می‌گوید. در این سوره به ماجرای خلقت حضرت آدم(ع)، سجده ملائکه بر او به جز ابلیس، داستان بشارت ملائکه به حضرت ابراهیم(ع)، عذاب قوم لوط به دليل رفتارهای شنيع آنان و داستان قوم ثمود اشاره شده است.

از نکات قابل توجه این سوره، آیات مربوط به آفرینش است. در آیات 26 تا 43 داستان آفرینش انسان‌ها و جنیان و مادّه خلقت این دو گروه گزارش می‌شود و با اشاره به اطاعت فرشتگان از فرمان الهی و سرپیچی ابلیس، موضوع رانده شدن او از درگاه الهی مطرح می‌شود.

داستان آفرينش آدم و سركشى ابليس و سرانجام كار او، به عنوان يك هشدار براى همه انسان‌ها است؛ چرا که ابلیس به خاطر انسان از درگاه خداوند رانده شد، اما قبل از رانده شدن از خداوند خواست تا فرصت گمراه کردن انسان به او داده شود. این فرصت به او داده می‌شود و ابلیس قسم می‌خورد تا انسان ها را به جز بندگان خالص خداوند گمراه کند.

البته اینگونه نیست که انسان چاره‌ای جز گرفتار شدن در دام شیطان نداشته باشد؛ خداوند در سوره حجر، انسان را در یک دو راهی به تصویر کشیده که با اختیار خود یکی از آنها را انتخاب می‌کند. از یک سو کسانی که مانع تسلط شیطان بر خود می‌شوند در این صورت «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ؛ ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ: بى‌گمان پرهيزگاران در باغ‌ها و چشمه‌‏سارانند؛ با سلامت و ايمنى در آنجا داخل شويد» (سوره حجر/ آیات 45 و 46).

از سوی دیگر کسانی هستند که از شیطان پیروی می‌کنند؛ در این صورت «وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ: و قطعا وعده‏‌گاه همه آنان دوزخ است» (سوره حجر/ آیه 43).