بررسی اصول جامعه مدنی اسلامی از نگاه قرآن در «پژوهش‌های اجتماعی اسلامی»
صد و بیست و سومین شماره فصلنامه علمی ترویجی «پژوهش‌های اجتماعی اسلامی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مدیرمسئولی حجت الاسلام سیدمصباح عاملی منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ صد و بیست و سومین شماره فصلنامه علمی ترویجی «پژوهش‌های اجتماعی اسلامی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مدیرمسئولی حجت الاسلام سیدمصباح عاملی منتشر شد.
بخشی از عناوین مقالات این شماره بدین قرار است؛ «اصول جامعه مدنی اسلامی از نگاه قرآن»، «بررسی تطبیقی دیدگاه امام سجاد(ع) و اریک فروم نسبت به کمالگرایی»، «بررسی نظریات هویت اجتماعی اسلامی-ایرانی در دوره معاصر»، «تأثیر ساختار سیاسی جمهوری اسلامی در مدیریت تعارضات اجتماعی»، «تحلیل انتقادی کارکردهای اجتماعی دین از دیدگاه منتسکیو»، «فراتحلیل مطالعات سرمایه اجتماعی با مشارکت سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی ایران»، «فلسفه معضل فرهنگی: مواجهه پارادایم با اپیستمه»، «ناسیونالیسم در میان ملل مسلمان وغرب و تاثیر امت‌گرایی براتحاد جهان اسلام».
در چکیده مقاله «اصول جامعه مدنی اسلامی از نگاه قرآن» آمده است: «قرآن، به عنوان کانون اندیشه اسلامی، از یک سو، به نفی طاغوت در جامعه پرداخته از سوی دیگر، اندیشه توحیدی را اساس دعوت انبیای الهی معرفی می‌کند.اصول بنیادین جامعه اسلامی باید برخاسته از قرآن باشد.اما آیا قرآن برای جامعه مطلوب خود چهارچوب مشخصی دارد؟ با بررسی موضوعات اساسی که قرآن درباره زندگی جمعی انسانها دارد، اصول کلی جامعه اسلامی به دست می‌آید. جامعه مطلوب قرآن، سه رکنِ اساسی دارد؛ رکن ولایت تکوینی الهی که بر سراسر عالم وجود گسترده است، رکن ولایت و هدایت تشریعی که از طریق هدایت انبیا و اوصیا خطوط کلی سلبی و ایجابی حرکت اجتماعی مردم ترسیم می‌گردد، رکن ولایت مردم بر سرنوشت خود و بیان اینکه اراده مردم در تغییر مناسبات اجتماعی، نقش اساسی دارد. قرآن برای هر یک از این ارکان، اصول خدشه ناپذیر دارد. بر اساس تعالیم قرآن، اراده مومنان با تمسک به شریعت اسلامی، جامعه مدنی اسلامی را تحت ولایت الهی محقق می‌نماید. اصول جامعه اسلامی حکایت از تطابق شریعت و طبیعت دارد. جهان شمول و مبتنی بر فطرت و حقوق اولیه بشر است. نیازمندی دائمی بشر به این اصول را باز می‌نمایاند. نگارنده با روش توصیفی_تحلیلی به تبیین این اصول پرداخته تا مخاطب خود را با شاخص‌های اساسی ایجابی و سلبی جامعه اسلامی آشنا نماید.»
در طلیعه مقاله «بررسی تطبیقی دیدگاه امام سجاد(ع) و اریک فروم نسبت به کمالگرایی» آمده است: «در سال‌های اخیر در ادبیات پژوهشی روان درمانی و مشاوره، علاقه وافری نسبت به کمالگرایی مشاهده می‌شود و به نظر می‌رسد نقش برجسته‌ای در سلامت روان فرد و جامعه داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی کمالگرایی و ویژگی‌های انسان کامل از دیدگاه امام سجاد(عج) و اریک فروم است. پژوهش حاضر با رویکردی کیفی انجام شده و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نتایج نشان داد ابعاد کمال گرایی بر اساس صحیفه سجادیه شامل بعد عاطفی (مانند دوستی پروردگار)، بعد رفتاری (مانند ایمان به معاد و کسب رضایت پروردگار)، بعد معنوی (مانند ایمان به معاد) و بعد رفتار اجتماعی و شخصی (مانند ظلم‌ستیزی و شکرگذار و قدر دان بودن) است و مبنای کمالگرایی در وهله اول شامل خدا‌محوری و در وهله دوم شامل انسان‌محوری می‌باشد. در حالی که مبنای کمالگرایی از دیدگاه اریک فروم بر محوریت خود انسان تاکید دارد و بنابراین می‌توان بیان کرد که بر اساس صحیفه سجادیه تعادل بین ابعاد کمال گرایی با مبنای خدا محوری و انسان محوری برای انسان کامل بودن ضرورت دارد.»
در طلیعه مقاله «ناسیونالیسم در میان ملل مسلمان وغرب و تاثیر امت‌گرایی براتحاد جهان اسلام» آمده است: «مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و مقایسه ناسیونالیسم و امت گرایی در دنیای اسلام پرداخته است. تقابل و تعامل هویت ملی و امت گرایی اسلامی یکی از مباحث چالش‌انگیز میان متفکران اسلامی است. اتحاد دنیای اسلام و تشکیل حکومت اسلامی و اجرای قوانین شریعت جزء مفاهیم اساسی اسلام سیاسی هستند. بسیاری از کشورهای مسلمان مشخصات و ویژگی های خاص ژئوپولیتیک، فرهنگی و اقتصادی دارند و منافع ملی در هرکدام از حکومت ها تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی با دیگران متفاوت است. تهدیدات بین‌المللی روبروی دنیای اسلام در حال افزایش است. در چنین شرایطی، ارجحیت با اتحاد امت اسلامی است. در مقابل، ملی‌گرایان به منافع درونی و ناسیونالیسم ملی معتقد هستند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که باتوجه به افزایش تهدیدات بین المللی که عمدتاً از سوی کشورهای توسعه یافته غربی اعمال می‌شود، دو مفهوم اتحاد دنیای اسلام و ملی‌گرایی با همدیگر همسو هستند و کشورهای مسلمان با حفظ هویت ملی می‌توانند به همگرایی اسلامی دست پیدا کنند و مفهوم امت اسلامی جامه عمل بپوشاند.»
انتهای پیام
