ساترا به دنبال محدود کردن پلتفرم‌ها نیست/ حرف آخر را چه کسی می‌زند؟ + فیلم
قائم مقام ساترا گفت: هیچگاه ساترا در پی محدود کردن فعالیت پلتفرم‌ها نبوده و نیست بلکه می‌خواهد طبق قوانین به رشد و اعتلای این عرصه کمک کند. برای رسیدن به این خواسته از مشاوره ارشاد، صاحبان اثر و پلتفرم‌ها هم بهره خواهد برد.
با فراگیر شدن پلتفرم‌ها بحث نظارت در این حوزه به کانونی برای اختلاف نظر تبدیل شده است. عده‌ای مسئولیت نظارت بر این عرصه را وظیفه ارشاد می‌دانند و عده‌ای دیگر باور دارند طبق قانون این عرصه به صدا و سیما متعلق است.
در این راستا ایکنا گفت‌وگویی با محسن قائمی‌نسب، قائم مقام ساترا انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
ایکنا _ یکی دو سالی است که بحث نظارت بر محصولات نمایش خانگی و پلتفرم‌ها در بین اهالی سینما و مسئولان بالا گرفته است. در ادامه با محول کردن این وظیفه نظارت به ساترا، بحث‌هایی در این رابطه پیش آمده است. مشتاقیم توضیحات شما درباره این موضوع را بشنویم.
قبل از هر چیز باید بگویم رسانه‌ها به‌ذات دارای یک رسالت هستند آن هم خبررسانی است. در این میان خبرگزاری ایکنا یک مهم دیگر هم برعهده دارد آن نیز رشد فضایل اهل بیت(ع) و قرآن است که حتی از وظیفه نخست نیز بالاتر است. برای همین، جا دارد در ابتدای بحث به شما بابت این امر تبریک گویم.
درباره ساترا هم سخن را اینگونه آغاز می‌کنم، در فضای مجازی ممکن است اظهارنظرهای مختلفی پیرامون این حوزه مطرح شود اما در اصل مسئولیت سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی که یکی از زیرمجموعه‌های صداوسیماست براساس قانون اساسی بین مسئولان اختلاف نظری وجود ندارد و همه بر این امر متفق‌القول هستند که نظارت در این امر وظیفه رسانه ملی است.
همین‌جا باید تاکید کنم برخلاف تصور برخی مدافعان ساترا که معتقدند وظیفه نظارت روی محصولات پلتفرم‌ها جزء اختیارات ساتراست این عرصه از تکالیف و مأموریت‌های ساتراست. دلیلم برای مرزبندی این است که تکلیف و اختیار با یکدیگر تفاوت دارد. اختیار قابل انجام و قابل واگذاری است ولی تکلیف و آن چیزی که قانون اساسی برایمان مشخص کرده، قابل واگذاری نیست. به همین جهت با توجه به تکلیفی که قانون اساسی بر عهده ما گذاشته و همچنین براساس نظریه شورای نگهبان و همچنین فرمایش رهبری که به صورت کتبی صادر شده، تنظیم، صدور مجوز و نظارت بر محتوای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی منحصرا بر عهده صدا و سیما گذاشته شده است. بر همین مبنا در سال 95 ساترا با ساز و کارهای مشخص راه‌اندازی شد و از همان سال نیز در حال انجام وظایفش است.
در این مدت نیز فراز و نشیب‌هایی به صورت طبیعی وجود داشته است زیرا ساترا، همانند فضای مجازی نوپاست. تأکید دارم در مبانی بین مسئولان عالی کشور هیچ اختلافی نظری در اینکه این امر از تکالیف و وظایف صدا و سیماست وجود ندارد. در همین راستا هم‌‌اکنون صدور مجوز و نظارت بر محتوای فضای مجازی به عهده صدا و سیماست و این امر به صورت مستمر در حال رخ دادن است البته شاید نوساناتی هم در این رابطه وجود داشته باشد.
با توجه به توضیحات ارائه شده، تمام سکوهای نمایش محتوا و اصطلاحاً پلتفرم‌ها باید از ساترا مجوز بگیرند. در ضمن شورای صدور مجوز داریم که به فیلمنامه‌ها مجوز ساخت می‌دهد. در کنار این، شورای انتشار هم فعالیت می‌کند. این شوراها به صورت هفتگی جلساتی دارند که در آنها فیلمنامه‌ها و طرح‌هایی که ارائه می‌شوند توسط نخبگان این حوزه بررسی شده و مجوز برای آن صادر می‌شود. در این میان مواردی که دارای ملاحظات است به صاحبان اثر توضیح داده می‌شود. این امر کمک می‌کند تا احیاناً اثر بهتری ارائه شود. همچنین به صورت جدی هم روی تولید، نظارت صورت می‌گیرد.
نظارت همانگونه که گفتم هم پیشینه است هم پسینه. اثر وقتی تولید می‌شود دوستان آن را بازبینی می‌کنند و به آن مجوز انتشار می‌دهند. اگر هم اصلاحاتی نیاز داشته باشد آن را به تهیه‌کننده اعلام کرده تا آنها را اجرا کند. پس از انتشار نیز باز پلتفرم‌ها رصد می‌شوند تا اگر احیاناً مواردی وجود داشته باشد به صاحبان پلتفرم تذکر داده شود.
ایکنا _ در رسانه‌ها شنیده می‌شود که اگر نظارت بر شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌ها از رسالت صدا و سیما بوده چرا زمانی که محصولات به صورت وی اچ اس و سی دی بود این اتفاق رخ نداد و در آن مقطع ارشاد این کار را انجام می‌داد؟
دلیل این موضوع در فلسفه کلمه فراگیر معنا پیدا می‌کند. صوت و تصویر فراگیر یک معنا دارد و شبکه نمایش خانگی به صورت قدیمی خود موضوع دیگری است. تعریفی که ما از فراگیر داریم این است که قابل دسترسی به صورت عمومی باشد. در گذشته فیلم وی اچ اس را مردم باید از ویدیو کلوپ‌ها کرایه می‌کردند. استفاده از این امر نیز محدود بود اما وقتی این حوزه با ورود پلتفرم‌ها گسترده شد موضوع فرق کرد.
پخش برنامه‌های تلویزیونی به هر نحوی از مأموریت‌های صدا و سیماست. الان هم که فضای مجازی رشد کرده و به طریقی همان تلویزیون شده است طبیعتاً این بخش هم به رسانه ملی مربوط می‌شود. مهمتر از همه همانگونه که گفتم رهبر انقلاب در سال 96 انحصاراً به رئیس جمهور وقت دستور دادند مجوز تولید و نظارت بر محتوای صوت و تصویر فراگیر منحصراً برعهده صدا و سیما باشد.
ایکنا _ طبق توضیحاتی که بیان فرمودید آیا شبهات پیرامون نظارت ساترا بر تولیدات پلتفرم‌ها برطرف شده یا هنوز هم وزارت ارشاد در این امر مدعی است؟
از نظر مبانی قانونی و فرمان حکومتی که مقام معظم رهبری داشتند برای مسئولان عالی و خود ما در سیما و ساترا هیچ تردیدی وجود ندارد که این امر از وظایف و تکالیف ماست که آن را انجام می‌دهیم منتها در مصادیقی که صوت و تصویر فراگیر چیست و آیا همه پلتفرم‌ها و وی او دی‌ها شامل آن است یا نه بین کارشناسان و بازیگران این صنعت شبهاتی وجود داشت، البته در همان زمان نیز ما کار قانونی خود را انجام می‌دادیم ولی وقتی دولت عوض شد بحث‌هایی پیش آمد مبنی بر اینکه تغییر سیاستی به وجود آید ولی با جلساتی که با وزارت ارشاد داشتیم با آنها نیز به تفاهم رسیدیم.
ایکنا _ آیا برای برقراری ارتباط بهتر با ساترا جلسات و گفت‌وگوهایی با مدیران پلتفرم‌ها و صاحبان اثر انجام شده است؟
ما کارمان ممیزی و نظارت است. به طور طبیعی این کار ممکن است تلخ باشد بنابراین گریز از نظارت و ممیزی تا حدی طبیعی است. پلتفرم‌ها نیز ممکن است برخی از نظارت‌ها به نظرشان سخت‌گیرانه و تلخ بنماید. مواردی هم در این رابطه وجود داشته است اما طبق جلساتی که با این دوستان داشتیم مشکلات را رفع کردیم. سیاست در ساترا بر چند پایه استوار است؛ اول اینکه شفافیت در کارها باشد. ما گفته‌ایم اگر ممیزی و قوانینی داریم تا بتوانیم فضای مجازی را مدیریت کنیم آن را به صورت شفاف اعلام می‌کنیم. برای همین ما قبل از اینکه مقررات را اعلام کنیم کسی را جریمه نخواهیم کرد.
قبل از اعلام مقررات هم بنایمان بر این است که با صاحبان این حرفه و پلتفرم‌ها بنشینیم و با یکدیگر قوانین را مرور کنیم تا با همفکری آنها دستورالعمل‌ها به تصویب برسد. این امر هم اقناعی انجام می‌شود. معتقدیم هدف فعالیت دوستانی که در این فضا حرکت می‌کنند ارتقای فرهنگ ایرانی اسلامی است. ما نظری جز این نداریم پس باید از آنها حمایت کنیم حتی پیرامون موضوعات اصولی هم با آنها به توافق می‌رسیم هر چند ممکن است مسایل جزئی هم در این رابطه وجود داشته باشد.
بعد از تصویب، اجرا و اعمال صحیح مقررات را داریم چون اجرای صحیح مقررات به نفع همه خواهد بود. هیچ بخشی هم در این رابطه مستثنی نخواهد بود و همه ملزم به رعایت آن هستند. ممکن است برخی پلتفرم‌ها نقطه نظراتی هم داشته باشند. ما این نظرات را در یک جمع کارشناسی می‌شنویم و به صورت اقناعی به نتیجه می‌رسیم. با این وجود باز هم در موضوعاتی امکان دارد اختلاف نظر پیش بیاید. در اینجا طبق قانون، یک نفر برای زدن حرف آخر مشخص شده که در این حوزه طبق قانون حرف آخر را ساترا می‌زند.
ایکنا _ معمولاً اختلافات در محتوا به وجود می‌آید. آیا یک استاندارد مکتوب وجود دارد تا پلتفرم‌ها و صاحبان اثر بدانند که باید طبق آن عمل کنند یا اینکه هنوز جزئیاتی وجود دارد؟
ضوابط محتوایی هم داریم البته همانگونه که گفته شد فعالان حوزه پلتفرم‌ها، ضوابط ساختاری را می‌شناسند زیرا سالهاست در این رابطه کار می‌کنند. ضوابط محتوایی نیز روی سایت ساترا وجود دارد و هر کدام از دوستانی که مجوز پلتفرم می‌گیرند حتماً باید این ضوابط محتوایی را مطالعه کرده و امضا کنند. این ضوابط تقریباً استاندارد‌های مورد قبول نخبگان و جامعه ایرانی اسلامی است و تمام دوستانی که آن را می‌خوانند، قبول دارند. هرچند روی مصادیق ممکن است اختلاف‌نظراتی بین ارزیابان و صاحبان اثر وجود داشته باشد ولی این اختلافات کم نیز با گفتوگو حل می‌شود.
ما در یک جامعه ایرانی اسلامی زندگی می‌کنیم پس ارزش‌های خودمان را که ملاک جامعه نیز است باید برای ما محترم باشد. با این توضیح همه کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند باید روی این امر توجه داشته باشند زیرا محصولاتی که تولید می‌شود در خانواده به نمایش در‌می‌آید به ویژه در زمان حال که خانواده‌ها علاقه‌مند به دیدن محصولات پلتفرم‌ها هستند این محصولات باید طوری تولید شوند که به ارزش‌های حاکم بر جامعه اسلامی خدشه‌ای وارد نشود. نظارت ساترا هم طبیعتاً در همین راستاست تا یک محیط امن فرهنگی ایجاد کنیم تا والدین با اطمینان کنترل را به دست فرزندان خود دهند.
در تولیدات صرفاً سرگرمی نباید ملاک باشد بلکه پیامی اخلاقی هم در آثار باید مدنظر قرار گیرد. نکته پایانی به اصل نظارت برمی‌گردد. ما در نظارت به هیچ وجه به دنبال ایجاد محدودیت نیستیم بلکه به دنبال کمک کردن هستیم. بخش‌های مختلفی هم طبق دستورات ساترا اعلام شده که نقش حمایتی از پلتفرم‌ها داریم حمایت هم مادی است هم مفهومی، حتی در زمینه محتوایی هم مشاوره می‌دهیم چون دوستانی که در این رابطه در ساترا مشغول به کار هستند سالهاست در این زمینه فعالیت دارند.
گفتوگو: عباس کریمی عباسی
انتهای پیام
