دو تحلیل متفاوت از قیام امام حسین(ع)؛ اصلاح امت یا وحدت‌شکنی
حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی ضمن اشاره به اینکه قبل از قیام عاشورا دو تحلیل از حرکت حضرت وجود داشت، گفت: امام حسین(ع) علت قیام را اصلاح امت می‌دانست ولی دستگاه اموی این حرکت را مخل امنیت و وحدت جامعه اسلامی قلمداد می‌کرد.
به گزارش ایکنا، مراسم شام غریبان امام حسین(ع) شب گذشته هفدهم مردادماه با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین محمد سروش محلاتی در حسینیه دارالزهرا(س) برگزار شد که گزیده مباحث آن را در ادامه می‌خوانید؛
ما بعد از واقعه کربلا با دو موضوع مواجه هستیم. موضوع اول این است که این ابدان مطهر بعد از گذشت دو روز برداشته و به خاک سپرده شد و بعد آرام آرام مورد توجه مسلمان‌ها قرار گرفت و تکریم نسبت به امام حسین(ع) در میان مردم مورد توجه قرار گرفت. هر چند در برخی مقاطع نسبت به حرم امام حسین(ع) تعدی صورت گرفت ولی اگر از این مقاطع استثنایی صرف نظر کنیم، توجه به کربلا و حرم امام حسین(ع) در طول تاریخ رو به افزایش بوده است تا امروز که عظمت حرم امام حسین(ع) برای همه ما معلوم است. این یک موضوع که نیازمند بحث نیست و امری واضح و روشن است.
در عرض این موضوع با یک موضوع دیگر هم مواجه هستیم و آن اینکه در کنار این پیکرها که تکریم شد و می‌شود، پیام‌ها چه وضعی پیدا کرد. بالاخره امام حسین(ع) در حرکت خود هدفی را دنبال می‌کرد، پیامی برای نسل‌های آینده داشت. این پیام‌ها به چه وضعی مبتلا شد و در میان ما چه موقعیتی دارد. آیا همان اعتنا و اهتمامی که نسبت به آن حرم که محل پیکرها است داریم، نسبت به پیام‌هایی که از حضرت صادر شده است هم داریم؟ وضع آن پیام‌ها در میان ما چگونه است؟ آیا حقیقت آن پیام‌ها مانده و در میان ما شناخته شده است یا آن پیام‌ها دچار تحریف و دگرگونی شده است؟
دو تحلیل متفاوت درباره عاشورا
اولا توجه داشته باشید بعد از واقعه عاشورا دو تحلیل متفاوت درباره این واقعه ارائه می‌شد. تحلیل اول تحلیلی بود که به بیانات خود امام حسین(ع) مستند بود. تحلیل دوم تحلیلی بود که به آنچه دستگاه خلافت و حکومت به مردم ارائه می‌کرد مستند بود. بین این دو از روز واقعه و حتی قبل از آن کاملا تفاوت بود. آنچه خود امام حسین(ع) به صراحت می‌فرمود و در کلمات مختلف حضرت انعکاس پیدا کرده است این بود که حضرت می‌فرمود جدم رسول اکرم(ص) ویژگی‌های سلطان جائر را معرفی فرموده است و ما وظیفه داریم در برابر سلطان جائر مقاومت کنیم. امثال این سخن در بیانات حضرت هست. ما این پیام‌ها را ضمیمه به نهضت نمی‌کنیم چون این پیام‌ها در متن قیام وجود دارد و استخراج می‌شود.
به ازای این تحلیل که پیام‌ها را از متن واقعه می‌گیرد، یک حرکت دیگر برای تحریف این پیام‌ها به وجود آمد. این حرکت دوم از طرف دستگاه حکومت است که برابر امام حسین(ع) قرار گرفته و او هرگز نمی‌خواهد این پیام واقعی به گوش مردم برسد. چه باید کرد؟ اینجا تحریف‌ها، دروغ‌ها و فریب‌ها درباره این واقعه ارائه می‌شود و به خورد مردم داده می‌شود. محور اصلی در آنچه دستگاه حکومت ارائه می‌کند این است که امام حسین(ع) علیه حکومت قیام کرد و قیام علیه حکومت به معنای به هم زدن امنیت جامعه و ایجاد هرج و مرج و ناامنی است و این کار، جرم بزرگی است و هر کس دست به چنین اقدامی بزند به عنوان اینکه در جامعه اسلامی اختلاف به وجود آورده باید مورد برخورد قرار گیرد.
بزرگترین فتنه، دستگاه خلافت است
این خط از چه زمانی شروع شد؟ حتی پیش از روز عاشورا. نامه‌ای است که هم در منابع ما ثبت شده و هم در منابع دیگران مثل انساب الاشراف نقل شده است. مضمون نامه این است، مروان حکم در مدینه زندگی می‌کرد، از مدینه به معاویه در شام گزارش می‌کند؛ من اطلاع دارم افرادی از مناطق مختلف و از جمله از کوفه با حسین بن علی ارتباط پیدا کردند و این ارتباط می‌تواند زمینه‌هایی از مخالفت را آرام آرام به وجود بیاورد. بر اساس این گزارش، معاویه نامه‌ای برای امام حسین(ع) می‌نویسد و می‌گوید حسین بن علی بپرهیز از اینکه وحدت جامعه اسلامی را به هم بزنی. حسین بن علی بپرهیز از اینکه مبادا به دست تو در جامعه اسلامی فتنه‌ای اتفاق بیفتد.
این حکومت‌های فاسد و دیکتاتور بیش از همه نسبت به سرنوشت خودشان نگرانی دارند. از هر حرکتی، از هر نشست و برخاستی می‌ترسند. کلمه‌ای که معاویه اینجا درباره این ارتباطات که می‌تواند زمینه مخالفت را به وجود بیاورد به کار می‌برد این است که می‌گوید از فتنه بپرهیز. این نامه از ناحیه امام حسین(ع) یک جواب دارد که مفصل است. حضرت در بخشی از پاسخ او فرمودند: من فتنه‌ای در این امت بزرگتر از حکومت تو سراغ ندارم. این تعبیر خیلی سنگین است. یعنی قدرت و حکومت تو بزرگترین فتنه‌ای است که در عالم اسلام وجود دارد.
بعد از واقعه، آنهایی که تحت تاثیر این تفکر اموی بودند تحلیلی که به جامعه ارائه می‌کردند همین بود که حسین بن علی(ع) نظم عمومی را مختل کرده و وحدت جامعه را به هم زده است. می‌گفتند ما نمی‌گوییم یزید آدم خوبی است ولی نباید نظام اجتماعی را به هرج و مرج مبتلا کرد.
یک نگاه، نگاه امام حسین(ع) است که حضرت می‌فرمایند من دنبال اصلاح امت و امر به معروف و نهی از منکر هستم و بزرگترین منکر، حکومت یزید است. یک نگاه هم این است که قدرت دارای قداست است. چرا حسین بن علی(ع) قداست قدرت را از بین می‌برد؟ ابن خلدون می‌گوید وقتی یزید دچار فسق شد، امام حسین(ع) قیام کرد، عبدالله بن زبیر هم قیام کرد ولی بقیه صحابه چنین نظری نداشتند، آنها می‌گفتند باید صبر و مدارا کرد چون نباید حکومت تضعیف شود و نتیجه این تضعیف به نفع دشمنان خواهد بود.
انتهای پیام
