بحث‌های چالشی بر سر الحاق 2 ماده به آیین‌نامه شورای توسعه فرهنگ قرآنی

«داشتن تخصص در حداقل یکی از حوزه‌های تبلیغ و ترویج، پژوهش و آموزش قرآن»، «رشته‌هایی که حدود 50 درصد آن مباحث قرآنی و اسلامی است مورد توجه قرار گیرد»، «داشتن سابقه موفق در دوران مدیریت مورد لحاظ قرار گیرد»، «شاخص‌های نوشته شده با کمی اصلاحات می‌تواند به متن مطلوبی تبدیل شود»، «برخی شاخص‌ها به صورت ریز و جزئی باید مشخص شود تا سردرگمی ایجاد نشود»، «داشتن سابقه کمی در حوزه مدیریت باید مشخص شود»، «هر کسی در هر جایی مدیر قرآنی می‌شود باید اسناد ملی را بشناسد»، «داشتن تخصص در حداقل یکی از حوزه‌های تبلیغ و ترویج، پژوهش و آموزش قرآن»، «رشته‌هایی که حدود 50 درصد آن مباحث قرآنی و اسلامی است مورد توجه قرار گیرد»،‌ «داشتن سابقه موفق در دوران مدیریت مورد لحاظ قرار گیرد» و ... اشاره کرد.

همچنین در بخشی از این جلسه درباره مشاوران قرآنی که از سوی برخی وزرا و استانداران منصوب می‌شود نیز بحث شد که بیشتر اعضای حاضر مخالف این موضوع بودند. استدلال مخالفان این بود که مشاور جایگاه سازمانی ندارد و اصولاً مشاور در جایگاه مدیر نیست.

در نهایت مقرر شد، کارگروهی که پیش از این برای بررسی این شاخص‌ها تشکیل شده است، یک بار دیگر شاخص‌های تدوین شده را بررسی کارشناسی کند و پس از آن برای تصویب نهایی با مجمع مشورتی گردش کار شود.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این جلسه به دستور اصلی که «بررسی و تصویب پیش‌نویس الحاق دو ماده به آیین‌نامه شورای توسعه فرهنگ قرآنی به منظور چابک‌سازی و بهسازی برنامه‌ریزی و نظارت شورا» بود، پرداخته شد. در این بخش که در دقایقی چالش جدی بین مخالف و موافق موضوع به وجود آمد؛‌ علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مخالف این موضوع به بیان نکاتی پرداخت و محمدحسین فریدونی، مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز به عنوان موافق و پیشنهاددهنده نظرات خود را بیان کرد.

در ابتدای این موضوع رضا سلامت‌پناه به بیان نکاتی در مورد این دستور پرداخت و گفت: یکی از مشکلات اصلی ما فقدان یک نهاد نظارتی بوده است و خواسته‌ شده تا این مشکل با ارائه یک پیشنهاد برطرف شود. یکی از این دو پیشنهاد در قالب ماده الحاقی به آئین‌نامه شورا ارائه شده است که بر اساس آن نهادی نظارتی خواهیم داشت که زیر نظر شورای توسعه و رئیس شورا فعالیت کند و روی همه نهادهای امور قرآنی نظارت داشته و دیده‌بانی کند و گزارش‌های فصلی ارائه دهد و در عین حال اختیاراتی برای اعمال این نظارت داشته باشد.

وی افزود: ماده دیگر در مورد شورای راهبری اسناد است. ما در وضعیت فعلی برای انجام امور باید چند کمیته راه‌اندازی کنیم، یکی از این کمیته‌ها برای بحث اجرایی‌سازی بیانیه تحول است. بحث دیگر چابک‌سازی و بهسازی راهبری اجرای اسناد و شورایی که برای این کار و تخصیص اعتبارات تشکیل خواهد شد، است. ما دیدیم کمیته‌های متعددی باید ایجاد شود و لذا به این نتیجه رسیدیم که چه بهتر است همه این کمیته‌ها در یک قالب باشد تا از تعدد نهادهای تصمیم‌گیر جلوگیری شود و لذا بند دوم این است که یک شورای راهبری داشته باشیم که هم شورای راهبری اسناد و هم شورای راهبری تخصیص اعتبار برای اعتبارات توسعه فرهنگ قرآنی باشد.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این نشست علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به بیان برخی نکات در مورد این دستور پرداخت. وی با اشاره به اینکه در مردادماه سال 1401 هنوز بودجه سال 1400 کمیسیون تبلیغ و ترویج تخصیص نیافته است، گفت: ما تاکنون دو جلسه کمیسیون و چندین جلسه کارگروه‌ها را تشکیل داده‌ایم. باید برای رفع مشکل بررسی شود. از رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی توقع داریم، این مسئله را ارزیابی کنند و راه‌حلی برای آن ارائه دهند، اگر این روند ادامه یابد چنین مشکلی برای ستاد راهبری طرح ملی حفظ و سایر کمیسیون‌ها نیز پیش خواهد آمد.

معاف افزود:‌ در عمل، این بی‌اعتبار شدن شورای توسعه، مجمع مشورتی و کمیته تخصیص است. وقتی بودجه سال 1400 در مردادماه یک سال بعد دریافت نکرده‌اید و حتی تفاهم‌نامه هم امضا نشده است، معلوم است مشکل وجود دارد. این موضوع را ناظر به ماده الحاقی دوم مورد اشاره قرار دادم. این ماده اگر مشکل را برطرف می‌کند می‌پذیریم، ‌اما اگر مشکل را برطرف نمی‌کند، حتی وارد متن هم نمی‌شوم.

معاون قرآنی وزیر ارشاد با تأکید بر اینکه از یک سو مجموعه‌های قرآنی دارای مشکل هستند و از سوی دیگر چند میلیارد پول در یک صندوق بلوکه شده است، بیان کرد: به اسم کنترل و نظارت و سالم‌سازی کارهای دیگری انجام می‌دهیم و لذا من اعتراض دارم.

وی در مورد ماده الحاقی اول که به بحث نظارت اختصاص دارد نیز بیان کرد: ما به عنوان مجموعه دولت و من به عنوان وزارت ارشاد با متن و فرامتن مخالف هستم و این مصوبه را نمی‌پذیرم و آن را قطعاً قبول نخواهیم داشت. ما با دوستان مذاکره کرده‌ایم و دیگران نیز مخالف این موضوع هستند. اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای توسعه این موضوع را تصویب کند، حتماً تابع خواهیم بود.

معاف در مورد چرایی مخالفت خود در این زمینه اظهار کرد: مجموعه دولت تحت نظارت چندین دستگاه است و باید هم باشد، صفر تا صد درصد کارهای ما در اوقاف، ارشاد، وزارت علوم و هر جایی که دولت است به دیوان محاسبات، سازمان بازرسی و مجلس شورای اسلامی گزارش می‌شود. مقام معظم رهبری فرموده‌اند شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد حوزه اجرایی نشود، اگر این متن به معنای ورود به اجرا باشد ما مخالف هستیم، اما اگر ورود در اجرا نباشد، بحثی نیست.

معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد افزود: نظارتی که معنای آن این باشد که یک کارشناس شورا بتواند به ستاد عالی مسابقات بگوید اشتباه کرده است غیر قابل قبول است و پذیرفتنی نیست. ستاد عالی مسابقات در اوقاف و شورای سیاستگذاری نمایشگاه قرآن که در سطح سه وزیر برگزار می‌شود وقتی تصمیماتی می‌گیرند تا کاری اجرا شود، در مورد این تصمیم پس از اجرا به مجلس، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی پاسخگو خواهیم بود.  

دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن با تأکید بر اینکه با اضافه کردن کلمه «عالی» بر ابتدای هر چیزی آن موضوع تبدیل به یک موضوع عالی نمی‌شود، بیان کرد: باید آن موضوع شأن عالی داشته باشد تا لفظ عالی بر آن بنشیند. آنچه در متن آمده است این معنا را می‌دهد که یک کارشناس ناظر، قائم مقام یک وزیر خواهد شد. حداقل امر این است که از حیث متنی باید اصلاح شود و کسانی که قرار است بر آنها نظارت شود نیز حضور داشته باشند و نظرات خود را بگویند. لذا یک چیزی ننویسیم که هم خلاف شئون شورای عالی انقلاب فرهنگی و هم خلاف شئون دولت است.

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این جلسه محمدحسین فریدونی، مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز به عنوان ارائه دهنده این پیشنهاد در دفاع از آن به بیان نکاتی پرداخت و گفت: پیشنهاددهنده اولیه این موضوع آقای محمدزاده بوده و در جلسه شورای توسعه آن را ارائه داده است.

وی افزود: تقریباً تمام بندهایش در مصوبات قبلی شورای توسعه هست، اما متفرق است. همه این موارد تجمیع شده و در قالب این پیشنهاد ارائه شده است.

فریدونی اظهار کرد: اگر زمانی کارشناس دبیرخانه یا حتی دبیر شورای توسعه حرف و نظر خود را به عنوان شورای توسعه مطرح کند، این کار غلط است. مصوبات این هیئت است که پیگیری می‌شود.

مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کرد: در مورد موضوع دوم نیز حقیقت این است که ما یک شورای راهبری برای اجرای اسناد داریم که ابزار مهم اجرای این اسناد تأمین مالی است، اما این ابزار در گروه دیگری به اسم کمیته تخصیص قرار گرفته است. شورای راهبری اسناد تصویب شده و جلساتی هم تشکیل شده است. وقتی تصویب شده است که شورای راهبری قبل از کمیته تخصیص نظر دهد، کمیته تخصیص که نیمی از آن همین اعضای شورای راهبری هستند دیگر چه معنایی دارد. اگر شورای راهبری مسئول هماهنگی اجرای اسناد است و اعضای آن دبیران کمیسیون‌ها هستند چه دلیلی داریم یک نهاد موازی درست کنیم.

فریدونی در بخش پایانی بیان کرد: باید تعارف را کنار بگذاریم و به اصل مشکل اشاره کنیم. به اعتقاد من مشکل شخصی است. ما نگاه می‌کنیم می‌بینیم یک فرد مسئولیتی دارد یک چیز موازی را درست می‌کنیم تا دست آن فرد بسته شود. این مسائل باید برطرف شود.

در نهایت نیز مقرر شد این موضوع پس از بررسی بیشتر در مورد متن آن مجدد به مجمع مشورتی ارائه شود.