بررسی 5 منزلت از دیدگاه آیات و روایات برای تأمین منافع مادی انسان
نماینده ولی‌فقیه در همدان با بیان اینکه از منظر آیات و روایات بخشی از نیازهای انسان که باید مرتفع شود نیازهای مادی است، اظهار کرد: اگر کسی نیازهای مادی زندگی‌اش رفع نشود، نمی‌تواند به هدف خلقت برسد. اگر جامعه‌ای فقیر باشد نمی‌تواند به سمت تعالی خود حرکت کند، لذا اسلام انسان و نیازهای او را مهم می‌داند و افرادی که دنیا را رها کرده‌اند را سرزنش می‌کند.
به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب‌الله شعبانی‌موثقی، نماینده ولی‌فقیه در استان همدان، اول خردادماه در سی‌وششمین جلسه تفسیر قرآن کریم که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، اظهار کرد: در نگاه قرآن کریم نیازهای انسان حائز اهمیت است، اما این نیازها فقط نیازهای مادی نیست، آنچه در رفع نیازها مهم است، این است که انسان به کمالات واقعی خود دست پیدا کند. این یک اصل است که انسان نیازهای واقعی خود را برآورده کند و به کمال و آن هدف از خلقت که به گفته قرآن عبودیت است، برسد.
وی با بیان اینکه از منظر آیات و روایات بخشی از این نیازها که باید مرتفع شود نیازهای مادی است، اظهار کرد: اگر کسی نیازهای مادی زندگی‌اش رفع نشود، نمی‌تواند به هدف خلقت برسد. اگر جامعه‌ای فقیر باشد نمی‌تواند به سمت تعالی خود حرکت کند، لذا اسلام انسان و نیازهای او را مهم می‌داند و افرادی که دنیا را رها کرده‌اند را سرزنش می‌کند و می‌فرماید «وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْیَا، و سهم خود را از دنيا فراموش مكن» (قصص/۷۷).
نماینده ولی‌فقیه در استان همدان اضافه کرد: راهبان مسیحی خود را از نیازها و لذت‌های دنیا محروم می‌کنند، اما دین اسلام زینت‌های دنیا و ازدواج را حرام نکرده است؛ همان‌طور که در آیه 32 سوره اعراف می‌فرماید «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ؛ بگو چه کسی زینت‌های خدا را که برای بندگان خود آفریده حرام کرده»؛ ازدواج کردن، داشتن منزل، پرداختن به مسائل مادی، پوشیدن لباس زیبا و... همه از زینت‌های خداوند است که برای انسان قرار داده است، اسلام اجازه ترک دنیا نمی‌دهد، تنها دستوری که خدا در این زمینه دارد ارضای نیازهای مادی در چارچوب‌هاست.
بیشتر بخوانید:
وی با تأکید بر اینکه اگر جامعه‌ای نیازهای مادی‌اش تأمین نشود نمی‌تواند به سمت خدا حرکت کند، گفت: یکی از توصیه‌های پیامبر اکرم(ص) در آخرین لحاظت عمر با برکتشان این بود که «نکند کاری کنید که جامعه فقیر شود که اگر چنین شود به سمت کفر می‌رود.»
شعبانی گفت: برای بهره بردن از مسائل مادی و تأمین منافع مادی، پنج منزلت از دیدگاه آیات و روایات وجود دارد؛ اول مرحله «مسکنت» است که فرد از شدت نداری زمین‌گیر است، مرحله دیگر «فقر» است که در این حالت فرد با مشقت زندگی خود را می‌گذراند و ضروریات زندگی‌اش تأمین نمی‌شود، بهطور کلی مسکین کمی وضعیت بهتری دارد، اسلام این دو حالت را نمی‌پذیرد چراکه تفریط است.
وی ادامه داد: اما حالت سوم که از نظر اسلام حالت وسط دارد، حد «قوام» است که از نظر قرآن به‌عنوان حدی متعادل محسوب می‌شود و در روایات به حد کفاف تعبیر شده است. حالت‌های افراطی «اسراف» و «تکاثر» دو مرحله دیگری است که این دو هم مورد تأیید اسلام نیست و در جلسات بعد به توضیح آن خواهیم پرداخت.
وی با بیان اینکه تولید و کسب ثروت به مقدار زیاد جدا از مسئله مصرف اسراف و تکاثر است و از نظر اسلام قابل قبول است، گفت: اگر در جامعه امروز فقر و مسکنت وجود دارد از طرف دیگر حالت افراطی تکاثر و اسراف را هم داریم؛ که در بالاترین حد مصرف غیرمتعارف هستند.
امام‌جمعه همدان با اشاره به دعایی از امام سجاد(ع) که در کتاب کافی شریف جلد دوم، آمده است، بیان کرد: این دعا به نحوه مدیریت زندگی از دید این امام معصوم پرداخته است که می‌فرماید «خدایا ما از تو حسن معیشت یا زندگی خوب می‌خواهیم»، زندگی که بتوان حوائج خود را برآورده کنم. زندگی وقتی که چرخید بتوانم به زندگی آخرت خود بیندیشم.
وی افزود: در مسئله حد کفاف که در روایات به آن اشاره شده است، امام صادق(ع) بیان می‌کند «یکی از خوشبختی‌های مؤمن این است که منزلش بزرگ باشد»، جامعه امروز اگر دچار فقر است در جایی هم تکاثر دارد و این تبعیض وجود دارد که همان‌طور که افرادی هستند در جامعه که برای نان شب خود مانده‌اند افرادی هستند که هزینه‌ها و خرج‌های غیرمعقول دارند. بنابراین، سیاست‌های اقتصادی که باید در جامعه اجرا شود این است که تکاثر و فقر و مسکنت و این تبعیض‌ها را از بین ببرد.
علت‌های پیدایش فقر
امام‌جمعه همدان با اشاره به اینکه آنچه امروز دولت اجرا می‌کند حرکت در این مسیر است که البته نحوه اجرای آن بسیار مهم است و در صورت درست اجرا شدن موفق خواهد بود و گامی در راستای رفع تبعیض‌هاست، یادآور شد: در بیان معصوم(ع) روایات مختلفی در باب فقر و نداری وجود دارد که مورد مذمت قرار گرفته است «یکی از بلاهای بزرگ خدا نداری است»، «آدمی که دچار فقر شود خطایایش بیشتر می‌شود»، «فقر بدتر از آتش نمرود است.»
شعبانی با طرح این پرسش که فقر از کجا به‌وجود می‌آید و یا چرا عده‌ای در جامعه فقیر می‌شوند؟ توضیح داد: بخشی از این فقر به سیاست‌های دولت‌ها بازمی‌گردد همان‌طور که امام علی(ع) به خلیفه بیان می‌کنند «اگر سیاست‌های اقتصادی درست را در جامعه اعمال می‌کردید کسی فقیر نمی‌شد.»
وی با تأکید بر اینکه چون در فضای عمومی مسجد صحبت می‌کنیم در این صحبت‌ها مخاطب ما بخش حکومتی نیست بلکه در جلساتی که با مسئولان برگزار می‌شود نکات مربوط به وظایف حکومت در این راستا را بیان می‌کنیم، گفت: در اصلاح وضعیت اقتصادی یک جامعه وظایفی به حکومت برمی‌گردد و وظایفی نیز متوجه عموم مردم است؛ در این جلسات به بیان وظایف و راهکارهایی که مربوط به سطح عموم جامعه است، می‌پردازیم؛ یکی از راهکارها این است که مردم با سیاست‌های درست حکومت همراه شوند.
امام‌جمعه همدان بیان کرد: یکی از علت‌های فقر برمی‌گردد به عموم مردم؛ به فرموده امام علی(ع) «هیچ فقیری فقیر نشد مگر ثروتمندی حق او را خورد»؛ ثروتمندان و متمولان در قبال فقیران حق و وظیفه‌ای دارند. بخشی از فقر تقصیر افرادی است که وظایف مالی خود را انجام نمی‌دهند، بهطور مثال در جامعه ما یا در استان ما مالیات، زکات و انفاق چقدر انجام می‌شود چقدر از انسان‌های ثروتمند هستند که می‌توانند مشکلی را حل کنند اما انجام نمی‌دهند؟ بخش از مشکلات به دولت‌ها برمی‌گردد و قبول داریم اما این وظیفه ما را نفی نمی‌کند.
وی توضیح داد: ثروتمندان در ایجاد تعادل اقتصادی در جامعه اثرگذار هستند؛ بهطور مثال افرادی که سرمایه‌های کلان خود را در بانک گذاشته‌اند در حالی که می‌توانند با آن کارخانه‌ای راه بیندازد که هم تولید و هم اشتغالزایی برای افرادی را به بار بیاورد اما انجام نمی‌دهند.
شعبانی به برخی از سرمایه‌داران که براساس رانت و رشوه که از راه حلال کسب درآمد نداشته‌اند اشاره کرد و افزود: برخی از این افراد نسبت به کشور و نظام و مردم منتقد و از همه عالم و آدم طلبکار هستند، این افراد در فقیر شدن جامعه نقش دارند.
وی به علت دیگر ایجاد فقر در جامعه از سوی خود مردم اشاره کرد و توضیح داد: گاهی تنبلی برخی افراد موجب فقیر شدن و گدایی کردن است در روایتی داریم «مورچه رزق زمستان خود را جمع می‌کند» بعضی از افراد فقیر در جوامع مختلف هستند که تن خود را به کار نمی‌دهند و با کمک معیشتی و گدایی کار خود را پیش می‌برند، بارها به مؤسسات خیریه گفته‌ایم برای افراد نیازمند کار جور کنند نه اینکه تنها برای آنها بسته معیشتی تهیه کنند.
نماینده ولی‌فقیه در استان همدان اظهار کرد: استفاده از برخی ظرفیت‌ها در سطح شهر می‌تواند اشتغالزایی برای این افراد را به همراه داشته باشد و نیازی شاید به بودجه‌های کلان یا اجاره کارگاه‌های تولیدی نباشد؛ بهطور مثال حسینیه‌هایی در شهر هستند که در سال فقط 10 روز از آنها استفاده می‌شوند و سایر ایام تعطیل هستند این‌ها می‌تواند تبدیل به کارگاه شوند و اجازه کار کردن به جوانان را بدهیم. حسینیه فقط برای عزاداری 10 روز محرم نیست، اگر این اماکن طی ایام سال تبدیل به کارگاه شوند، اشتغالزایی به‌وجود می‌آید.
وی گفت: زنان بی‌سرپرست می‌توانند در این فضا به امر تولید و کارهایی همچون خیاطی بپردازند و باری از دوش آنها برداشته شود، در ایام عزاداری و مناسبت‌ها می‌توان قسمتی را نگه داشت و در آن زمان از آن استفاده کرد.
انتهای پیام
