ضعف فرهنگ کتابخوانی؛ مشکل اصلی نشر + فیلم

به گزارش ایکنا، سال‌هاست که نمایشگاه بین‌المللی کتاب بازار کتاب شده است و امسال هم علیرغم اخبار غیررسمی که قرار بود نمایشگاه به ماهیت نمایشی خود برگردد این اتفاق نیفتاد و همچنان فروش کتاب را داشتیم. در این میان ناشرانی که به صورت تخصصی انتشار کتب سینمایی و هنری را دارند، مشکلات خود را در این زمینه مطرح کرده‌اند.

هادی کلهر، سرپرست ترجمه نشر «خوب»، درباره وضعیت نشر چنین گفت: وخامت وضعیت نشر برای همه، امری بدیهی است که دیگر نیازی به بیان آن نیست. قیمت کاغذ از سال گذشته تا به امروز سه برابر شده، البته در حوزه کتب سینمایی وضعیت کمی بهتر است چون مخاطبان چنین آثاری مشخص و محدود اما ثابت هستند همچنین آنها همیشه آثار مورد نظرشان را در هر شرایطی که باشد خریداری می‌کنند.

وی برای بهتر شدن وضعیت چاپ و نشر پیشنهاد کرد: شاید عده‌ای معتقد باشند یارانه دادن به حوزه چاپ و نشر بهترین راهکار برای بهبود وضعیت است اما من چنین نمی‌اندیشم زیرا همیشه این قبیل کمک‌ها به رانت‌خواری منتج شده و معمولاً نیز در دسترس عده‌ای خاص قرار می‌گیرد. برای بهتر شدن وضعیت نشر بهترین اقدام، اشاعه فرهنگ کتابخوانی بین مردم است. وقتی بتوانیم این خواسته را محقق کنیم و مردم را با کتاب مانوس گردانیم، مطمئن باشید گرانی کاغذ روی وضعیت چاپ و نشر تاثیر منفی نخواهد داشت.

این ناشر ادامه داد: فرهنگ‌سازی به واسطه دستور یا بخشنامه به وجود نمی‌آید بلکه این امر نیاز به یک برنامه‌ریزی بلندمدت دارد. دو بازویی که قادرند در این زمینه موفق عمل کنند آموزش و پرورش و رسانه ملی هستند ولی هر دو چند سالی است که کتابخوانی را فراموش کرده‌اند. انتشارات «خوب» سال‌هاست در حوزه کتب سینمایی مشغول فعالیت است هرچند به زودی در حوزه تئاتر نیز فعالیت‌های خود را آغاز ‌می‌کنیم. فعالیت‌های ما در عرصه سینما دو محور را در بر می‌گیرد. ابتدا تک‌نگاری از تاریخ سینما انجام می‌دهیم و در مجموعه دیگر به سینماگران تاثیرگذار در کشورمان می‌پردازیم. استقبال از کتاب‌هایی که در این عرصه کار می‌کنیم هم بد نیست زیرا به دلیل خاص بودنشان این آثار مخاطب همیشگی خود را دارد. در همین رابطه جدیدترین کتابمان اثری درباره کامران شیردل مستندساز مطرح کشورمان است.

وی افزود: در سال 1400 انتشارات خوب 15 کتاب سینمایی به بازار عرضه کرده است. خوشبختانه کتاب‌های منتشر شده هم به چاپ دوم و سوم هم رسیده‌اند. درباره وضعیت نشر و گرانی کاغذ در شرایط فعلی هم باید بگویم با وجود اینکه چندان وضعیتی خوبی حاکم نیست اما تلاش می‌کنیم تا 15 کتاب دیگر به مجموعه سینمایی خود اضافه کنیم.

ضرر گرانی کتاب بیشتر متوجه فرهنگ کشور است تا ناشران

در ادامه این گزارش الا شویز مدیر نشر انتشارات «بیدگل» بیان کرد: در شرایطی فعلی کار در حوزه چاپ و نشر بسیار دشوار شده است. این سختی برای حوزه تخصصی دشوار‌تر نیز هست ولی ناشران تمام تلاش خود را می کنند تا بهتری عملکرد را داشته باشند. برای سودآوری نیز ما راهی سخت را پیش رو داریم پس تلاش می‌کنیم با ورود به حوزه‌های دیگر نظیر رمان تا حدی سختی‌های بخش‌های تخصصی خود را جبران کنیم. ورودمان به حوزه‌هایی چون رمان و داستان نیز، نوعی همراهی با شرایط بازار نیست بلکه به واسطه چنین اقدامی می‌خواهیم کیفیت کار تخصصی‌مان را ثابت نگاه داریم چون چاره دیگری برایمان باقی نمانده است.

وی در پاسخ به این سوال که گران شدن کاغذ تا چه اندازه روی قدرت خرید مردم تاثیر داشته است، توضیح داد: قابل درک است خرید کتاب با قیمت‌های فعلی برای مردم امری دشوار است اما اگر مردم از کتابخوانی دور شوند تنها ناشران یا کتابفروشان نیستند که صدمه می‌بینند بلکه مجموعه‌ای به بزرگی جامعه آسیب خواهند دید. چون کتاب روی اعتلای فرهنگ عمومی جامعه تاثیر مستقیم دارد.

این ناشر درباره وعده‌های حمایتی مسئولان دولتی برای حمایت از صنعت چاپ چنین توضیح داد: به شخصه هیچ گونه کمکی حمایتی را از طرف مسئولان را شاهد نبوده‌ام! حتی باید گفت در این چند وقت اتحادیه ناشران کم‌کار‌تر شده است، زیرا همه در حال حاضر با کاغذ آغاز مشغول کار هستند. بی‌توجهی به ناشران و اتحادیه در نمایشگاه کتاب هم مدنظر است چون در این بخش نیز از ما دعوت به عمل نیامد تا پیرامون چگونه برگزار کردن نمایشگاه همفکری لازم را انجام دهیم.

وی ضمن انتقاد از ممیزی‌های حاکم بر چاپ و نشر گفت: نظارت به هیچ‌وجه بر پایه اصولی مشخص استوار نیست. درضمن نظارت در شرایط فعلی به واژه متمرکز شده است بدون اینکه برای آن منطق درستی وجود داشته باشد.

شویز در خاتمه تاکید کرد: هیچ‌کس به اندازه خود ناشران قادر نیست در بهتر شدن شرایط، نقش اصلی را ایفا کند زیرا با خرد و هماهنگی انتظار می‌رود معضلات کم‌رنگ‌تر شود.

فروش به شیوه بازاری

در این گزارش با یکی از بازید کنندگان نمایشگاه هم گفت‌وگو کردیم. اکبر فرهیخته با بیان اینکه فضای حاکم بر نمایشگاه کتاب چندان وضعیت فرهنگی مناسبی ندارد، بیان کرد: آنچه من در نمایشگاه کتاب شاهدش بودم چندان با فرهنگ کتابخوانی همخوانی ندارد و از نمایشگاه باید به عنوان یک بازار فروش کتاب نام برد که در آن کتاب فروش‌های محصولات بازاری خود را ارائه می‌دهند!

وی افزود: وقتی نمایشگاه کتاب شکلی فاخر و آبرومند خواهد داشت که در آن تنها محصولات جدید معرفی شود. همچنین تازه‌های نشر در حوزه های تخصصی ویژگی اصلی باشد اما آن چیزی که می‌بینیم این را نشان نمی‌دهد بلکه بیشتر رمان‌های بازای و کلیشه‌ای مخاطب و فروش دارد. این اتفاق هم چیز جدیدی نیست بلکه در بسیاری از اتفاقات فرهنگی امروز کشورمان حاکم است.

این معلم در انتها بیان کرد: نکته دیگری که روی آن تاکید دارم توجه به کتب آموزشی است. در این زمینه همیشه تلاش کرده‌ایم به صورت مدرسه‌ای عمل کنیم یا به طور مستقیم، کتب مورد نظر را در اختیار مخاطبان قرار دهیم درصورتیکه مردم دوست دارند در حوزه آموزش مسائل با زبانی شیرین و جذاب به آنها منتقل شود.