لزوم رعایت عدالت در خبررسانی رسانه ملی

مسلم ملکی، پژوهشگر علوم سیاسی یادداشتی با عنوان «عدالت در خبررسانی و هویت‌محوری» برای ایکنا ارسال کرده است که متن آن را می‌خوانید؛

ضرورت خبر در طول تاریخ آنچنان بوده که از آن به عنوان ابزاری برای ترغیب، تهییج و بسیج افکار عمومی استفاده می‌شده است. برخی، از برنامه‌های خبری دائماً به شکل هنجارهایی برای بسط و گسترش و حتی شکل‌دهی ارزش‌ها استفاده می‌کردند‌ اما برخی دیگر در جهت حفظ منافع خود، اخبار نادرست و گمراه‌کننده را در جامعه منتشر می‌نمودند. از سوی دیگر افزایش حجم و سرعت مبادله اطلاعات و اخبار در جهت حفظ انسجام اجتماعی باعث شد، نوع و روش انتقال اطلاعات و اخبار نیز متغیر شود.

امروزه خبررسانی در تمام ابعاد زندگی بشری تأثیرگذار است زیرا خبر و چرخه اطلاع‌رسانی با عرصه اقتصاد، فرهنگ، مناسبات اجتماعی، سیاست و قانون مرتبط است، همچنین با زندگی خصوصی افراد و شخصیت‌های حقیقی نیز در ارتباط است.

خبر، حلقه واسط بین جامعه و حقایق است و از طرفی نیز اطلاعات دریافتی توسط سرویس‌های خبر‌رسانی، تحلیل و برنامه‌‌ریزی می‌‌شوند و نداشتن یک خط‌مشی سبب انحراف جریان خبر‌رسانی در جامعه می‌گردد. بدین جهت دین اسلام خط‌مشی‌گذاری را به عنوان یک ارزش برای کنترل و هدایت جامعه مدنظر قرار داده است و از آنجایی که خداوند متعال همه‌‌ انسان‌ها را به حق‌ سفارش می‌کند‌ و می‌فرمایند: «تواصوا بالحق»(عصر:3)‌ باید به این مسئله توجه داشت. بنابراین «حق و عدالت» که از خطوط ارزشی جامعه دینی هستند، می‌توانند در خبررسانی جزء خط‌مشی  و ارزش خبری قرار گیرند. از سوی دیگر، آزادی عادلانه خبررسانی پیوند قوی با برخورداری از حق سلامت، حق محیط زیست سالم، حق آموزش و پرورش، حق کار و حق برابری دارد.

ضمن اینکه در ماده 17 قانون خط مشی كلی و اصول برنامه‌های سازمان صداوسیما به هنجار قانونی عادلانه تأکید دارد؛ لذا رسانه ملی باید رویدادها، فعالیت‌ها و مسائل سراسر كشور را با توجه به اولویت‌های منطقه‌ای به طور عادلانه در برنامه سراسری منعكس نماید.

از سوی دیگر، قانونگذار در قانون مذکور در ماده 18، صداوسیما را موظف نموده آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم كشور و جهان را كه مفید و مورد نظر اكثریت مردم باشد، به صورتی كوتاه و گویا منتشر نماید. با توجه هنجار مذکور، سازمان صداوسیما مکلف می‌گردد اخبار و اطلاعاتی را در اولویت قرار دهد که برای مخاطبانش مفید فایده باشد. بنابراین با وجود این هنجار ضرورت انتشار اطلاعاتی که برای مردم هیچ‌گونه منفعتی ندارد، منتفی می‌گردد.

در خاتمه به نظر می‌رسد به منظور تحقق عدالت در جامعه ضروری است رسانه با رعایت عدالت اخبار را در اختیار مخاطبان بگذارد و با رعایت انصاف، برابری و بی‌طرفی، عدالت خبری تحقق می‌یابد. در سایه رعایت قاعده عدالت است كه اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند اطمینان داشته باشند كه هویت اجتماعی و شخصیت مدنی آنان در مطبوعات و دیگر رسانه‌های خبری مخدوش نخواهد شد.