اهمیت وحدت و همدلی در اسلام

علی فتح‌الهی، دانشیار ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‎آباد در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در رابطه با اهمیت وحدت و همدلی در اسلام، گفت: وحدت و همدلی فراهم کننده قدرت حقیقی است که می‌تواند پس از خداوند متعال تکیه‌گاه استواری برای مسلمانان در رویارویی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها باشد.

وی با یادآوری اینکه وحدت، عنصری از عناصر زندگی و اصلی از اصول طبیعت جهان آفرینش و یکی از لوازم فطرت انسانی است که همواره در طول تاریخ هجری پس از اسلام مورد توجه و عنایت بزرگان دنیای اسلام از پیامبراکرم(ص) تا اهل‌بیت(ع) بوده است، اضافه کرد: نخستین گام‌هایی که در راه اتحاد اسلامی و ایجاد و تقویت روابط برادرانه میان مسلمانان برداشته شد به زمان رسول اکرم(ص) بازمی‌گردد که اندیشه آغازین آن از سوی قرآن عرضه گشت و همراه با سیره قولی و عملی رسول اکرم(ص) استحکام و پایدار گشت.

فتح‌الهی ادامه داد: استعمارگران هر روز با توطئه و ترفندی جدید برای به یغما بردن ثروت ملت‌ها و به استعمار کشیدن آن تلاش می‌کنند و با پرداختن به قوم‌گرایی، فرقه‌گرایی و دامن زدن به اختلافات جزئی سعی در ایجاد تفرقه بین مسلمانان را دارند.

این مدرس دانشگاه آزاد خرم‎آباد به نمادهای همدلی و وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن کریم اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه قرآن کریم خود در پی وحدت اسلامی است، برنامه جامع، علمی و گسترده‌ای را برای تحقق آن ترسیم می‌کند که شامل اصول والا و برگرفته از ارزش‌های حیاتی آن است.

وی با بیان اینکه از معیارها و ملاک‌های برتری از نگاه قرآن می‎توان از تقوا، دانش، جهاد و کوشش نام برد که آیات 13 سوره حجرات، 9 زمر، 95 نساء به این ملاک‌ها و معیارهای برتری اشاره دارد، اظهار کرد: خداوند متعال در آیه 64 سوره آل‌عمران با این مضمون «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» بر نقاط مشترک تأکید کرده و فرموده است: «بگو اى اهل كتاب بياييد بر سر سخنى كه ميان ما و شما يكسان است بايستيم كه جز خدا را نپرستيم و چيزى را شريک او نگردانيم و بعضى از ما بعضى ديگر را به جاى خدا به خدايى نگيرد پس اگر [از اين پيشنهاد] اعراض كردند بگوييد شاهد باشيد كه ما مسلمانيم [نه شما]».

وی با بیان اینکه قرآن کریم برای گفت‌وگو با دشمنان، شیوه عملی بسیار جالبی را مطرح می‎سازد و درباره دوستان و پیروان که جای خود را دارد، گفت: قرآن کریم در آیه 24 سوره سباء به پیامبراکرم(ص) می‎آموزد تا به‌رغم ایمان شدید پیامبر به باورهای خود به کافران بگوید: «قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ؛ بگو كيست كه شما را از آسمان‌ها و زمين روزى می‎‏دهد بگو خدا و در حقيقت‏ يا ما يا شما بر هدايت ‏يا گمراهى آشكاريم».

وی ادامه داد: این شیوه‌های کاملاً منطقی و عملی در گفت‌وگوها و روشی برتر برای نیل به یک نتیجه صحیح، از چنین راهی است چراکه ناسزاگویی و طرد و ضرب و شتم و امثال آن نه‌تنها هیچ نتیجه‌ای به دست نداده و تأثیر مثبتی به جای نمی‎گذارد، بلکه اثر معکوس هم دارد.

دانشیار ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‎آباد با بیان اینکه گفت‌وگوی آرام و منطقی دوطرفی که به‌رغم اختلاف در داده‌ها و زمینه‌ها، آماده پذیرش حق و به‌دنبال حقیقت هستند و در این راه از برهان و استدلال منطقی بهره می‎گیرند، به تأکید قرآن بر یکپارچگی امت اسلامی اشاره کرد و افزود: خداوند متعال در آیه 159 سوره انعام بر این موضوع تأکید کرده و می‎فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمْ وَكَانُواْ شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفْعَلُونَ؛ كسانى كه دين خود را پراكنده ساختند و فرقه فرقه شدند تو هيچ گونه مسؤول ايشان نيستى كارشان فقط با خداست آنگاه به آنچه انجام مى‏‌دادند آگاه‌شان خواهد كرد».

این مدرس دانشگاه آزاد لرستان با بیان اینکه سفارشات قرآن بر وحدت ایمانی و اجتماعی مسلمانان را می‎توان با واژگانی ازجمله «واعتصموا»، «اصلحوا»، «امة وسط»، «تعاونوا»، «اصلاح»، «والف بین قلوبهم»، «خیر امة»، «حزب‌الله»، «صراط مستقیم»، «صبغة‌الله» و «اخوة» مشاهده کرد، اضافه کرد:  پیامبر اکرم(ص) در رابطه با اهمیت و جایگاه وحدت فرموده است: «هر کس وسط بهشت را می‎خواد باید با جمع مردم باشد» و نیز فرموده است: «ای مردم! بر شما لازم است که با جماعت باشید و از جدایی و پراکندگی بپرهیزید» و نیز امام جعفرصادق(ع) فرموده است: «با هم پیوند برقرار سازید و نیکی کنید و به هم ترحم ورزید و برادران نیک‌خواه یکدیگر باشید، آن‌گونه که خداوند فرمانتان داده است».

فتح‌الهی در بیان محورهای وحدت، گفت: دانشمندان بر ایجاد همبستگی در یک جامعه عواملی را مانند زبان، ملیت، جغرافیا و... مطرح می‎کنند ولی این عناصر را عناصر اصلحی وحدت نیستند چراکه این عوامل ظاهری و صوری هستند.

وی دین الهی، رسول اکرم(ص)، قرآن و عترت، مسجد و قامه نمازجمعه و جماعت، کعبه، امام و رهبر، معاشرت نیکو، محبت را از محورهای وحدت ذکر کرد و افزود: آسیب‌ها و آفت‌هایی که همگرایی امت بزرگ اسلام را تهدید می‌کند شامل آسیب‎های درونی و بیرونی هستند که آسیب‎های درونی انحراف عقیده، ناآگاهی، شایعه‌پراکنی، ناپاکی درونی را به دنبال دارد و آسیب‎های بیرونی نیز شبهه‌افکنی، نبودن دعوت حق و فقدان پیامبری، بدعت و سنت‌شکنی را در پی دارد.

دانشیار ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‎آباد با بیان اینکه وحدت آثار خوبی از جمله عزت و اقتدار ملی، داشتن امنیت، حاکمیت بر دنیا و زمینه‌سازی ظهور را به دنبال دارد، گفت: آرمان تمام پیامبران و رهبران الهی، ایجاد وحدت و تحکیم آن در میان ملت‌ها بوده است کمااینکه وحدت و همگرایی مانند دیگر پدیده‌های اجتماعی آسیب و آفت‌های فراوانی دارد که خطری جدی برای امت بزرگ اسلامی است.