ضرورت دستیابی به بازتولید فراغت‌های خانگی / خانواده‌ها مجهز به سواد رسانهای شوند
کارشناس و مدرس سواد رسانهای ضمن تأکید بر ضرورت دستیابی به بازتولید فراغت‌های خانگی، به خانواده‌ها و والدین توصیه کرد تا در عصری که رسانه‌ها خود را به خانواده‌ها تحمیل کرده‌اند، به سواد رسانهای مجهز شوند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه سومین کنگره ملی خانواده (گردهمایی فعالان حوزه خانواده سراسر کشور) صبح امروز چهارشنبه، ۱۳ اسفندماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین رؤیت، رئیس بنیاد ملی خانواده و محمد لسانی، کارشناس و مدرس سواد رسانهای در محل مسجد حضرت خدیجه(س) تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین رؤیت، رئیس بنیاد ملی خانواده، طی سخنانی با بیان اینکه این همایش همراه با تفاوت‌هایی نسبت به سال‌های گذشته برگزار می‌شود، گفت: همه معتقدیم که خانواده یکی از مهمترین مسائل روز است که جامعه ما باید به صورت ویژه بدان بپردازد.
وی با بیان اینکه امروز نهاد خانواده دچار مسائل و مشکلات ویژه شده است، اظهار کرد: این مسائل حل نمی‌شود مگر اینکه مجموعه‌های مردمی و کنشگران این حوزه به صورت ویژه به پای کار بیایند و همانند فعالیت‌های خود در حوادث غیر مترقبه اخیر همچون سیل و زلزله وارد عرصه خدمت‌رسانی شوند.
وی ادامه داد: زمانی که مردم با سازماندهی وارد میدان شوند، می‌توانند مسائل را به بهترین شکل حل کنند و این اتفاق محقق نمی‌شود مگر اینکه شاهد عزمی عمومی در سطح جامعه باشیم که همه مردم را به پای کار بیاورد تا بتوانند مسائل خانواده را حل کنند.
حجت‌الاسلام رؤیت با بیان اینکه مسائل و مشکلات امروز شاید در دو دهه گذشته وجود نداشته است، تصریح کرد: این مسائل و مشکلات ناشی از تهاجم فرهنگی غرب و تغییر سبک زندگی در خانواده‌هاست. لازمه حل این مسائل نیز حضور گسترده مردم در میدان است. در این زمینه چاره‌ای نداریم جز اینکه مجموعه‌های مردمی بتوانند در این حوزه بستری مهیا کنند که مردم با تمام وجود همانند عرصه‌های دیگر وارد میدان شده و به حل مشکلات بپردازند.
رئیس بنیاد ملی خانواده با بیان اینکه حرکت‌های مردمی امروز در حوزه خانواده با گذشته تفاوت پیدا کرده و بسیار فنی‌تر و دقیق‌تر رخ می‌دهد، افزود: امروز اتفاقات خوبی در حوزه مردمی به ویژه در فضای مجازی رخ داده است که شاید حتی در نهادهای حاکمیتی نیز وجود نداشته باشد.
توجه به ظرفیت‌های مردمی
وی با بیان اینکه موفقیت مجموعه‌های حاکمیتی در حوزه خانواده نیز بستگی به توجه آن‌ها به ظرفیت‌های مردمی دارد، بیان کرد: لازمه این موفقیت بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی است تا نهادهای حاکمیتی در کنار مجموعه‌های مردمی نسبت به برنامه‌ریزی جامع و مشترک اقدام کرده و آن را در جامعه پیاده کنند.
حجت‌الاسلام رؤیت با بیان اینکه در مجموعه بنیاد ملی خانواده به عنوان حلقه میانی به دنبال این هستیم که این اتفاق به هر شکل ممکن در جامعه رخ دهد، اظهار کرد: تفاوت کنگره امسال نسبت به سال‌های گذشته، بهره‌گیری از فضای مجازی به سبب شیوع بیماری کروناست. امسال به دلیل اینکه نمی‌توانستیم نمایشگاه جانبی کنگره را به دلیل شیوع کرونا برگزار کنیم، نسبت به ایجاد نرم‌افزاری برای جبران این قضیه اقدام کردیم که این نرم‌افزار تحت عنوان نمایشگاه مجازی «عطر زندگی» ایجاد شده و نسبت به ارائه خدمات به علاقه‌مندان اقدام می‌کند.
وی با بیان اینکه امسال در ۲۵ استان پیش‌نشست‌های سومین کنگره خانواده را برگزار کردیم، گفت: تمامی امور مربوط به این نشست‌ها به عهده مجموعه‌های مردمی استان‌های مختلف بود و امیدوار هستیم که این مسئله منجر به ایجاد جرقه‌ای شود تا برگزاری این نشست‌ها در استان‌ها ادامه پیدا کرده و به نوعی هم‌افزایی بینجامد تا این هم‌افزایی به کمک وضعیت خانواده آمده و نسبت به حل مسائل آن در کشور اقدام کند.
در ادامه این برگزاری کنگره، محمد لسانی، کارشناس و مدرس سواد رسانهای نیز طی سخنانی با موضوع خانواده و فضای مجازی در عصر کرونا، اظهار کرد: موضوع رسانه امروز یکی از اولویت‌های جوانان بوده و جزء دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها قرار دارد. امروز هر چه به سمت توسعه و پیشرفت حرکت می‌کنیم، نقش و اهمیت رسانه در میان نسل‌های مختلف جامعه افزایش پیدا می‌کند. رسانه به ویژه طی یک سال و دو ماهی که از آغاز شیوع کرونا در کشور می‌گذرد، به شدت ضریب پیدا کرده و در میان خانواده‌ها نیز پررنگ‌تر شده است.
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای تصریح کرد: نسل امروز که جامعه ما به خاطر پدران و مادرانشان که استفاده‌کنندگان سنگین از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اینترنتی هستند، دچار مشکلات فراوانی همچون تنهایی، افسردگی و اضطراب شده است.
رشد جهشی مؤلفه اضطراب در میان نسل امروز
وی با اشاره به دوران پساکرونا و رشد جهشی مؤلفه اضطراب در میان نسل امروز، گفت: بخشی از این اضطراب به دلیل اخباری است که خانواده‌ها و فرزندان در فضای رسانه دریافت می‌کنند و بخش دیگر آن نیز مربوط به شرایط جدید زندگی می‌شود.
لسانی بیان کرد: در کشور ما هنوز مفهوم آموزش آن‌لاین گسترده نشده است و بهره‌گیری نادرست از رسانه و اینترنت موجبات پررنگ‌تر شدن اضطراب در میان دانش‌آموزان را فراهم کرده است. در دوران پساکرونا نسل‌های جدید ما اضطراب فراوانی می‌کشند و این مسئله در درون خانواده‌ها زیاد می‌شود که برون‌ریز آن نیز آمار موجود در رابطه با افزایش پرخاشگری و فرار از خانواده و ... است.
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای گفت: در دوران اخیر به ویژه در یک سال گذشته شاهد دو جریان مهم خانگی شدن و رسانهای شدن فراغت در سطح جامعه هستیم که تلاقی این دو با یکدیگر مجموعه‌ای از پیامدها را به دنبال خواهد داشت. پیش از شیوع کرونا افراد اوقات فراغت خود را در خارج از منزل و در فضاهای مختلف سپری می‌کردند، اما با شیوع این بیماری در کشور فراغت مردم خانگی شده و این مسئله هزینه‌های جسمی و روحی زیادی برای خانواده‌ها دارد.
وی با اشاره به ضرورت دستیابی به بازتولید فراغت‌های خانگی، تصریح کرد: مهمترین مسئله امروز برخی از خانواده‌ها عدم خلاقیت در بازآفرینی فراغت خانگی است. متأسفانه برخی از اوقات رسانه را به عنوان صدا خفه کن کودکان می‌شناسیم، اما این تفکر نادرست است. البته ارائه ایده‌های خلاقانه برای تعامل نیز کاری مشکل و دشوار است.
فراغت غیر رسانهای خلاقیت والدگرایی است
لسانی با بیان اینکه در جمهوری اسلامی باید به مدل رسانه در خانه و نیز مدل فراغت در خانه دست پیدا کنیم، افزود: فراغت غیر رسانهای خلاقیت والدگرایی است. امروز وقتی از رسانه جدید سخن گفته می‌شود، این بدان معنا است که گوشی‌های تلفن همراه به رسانه جدید امروزی تبدیل شده است و ما با نوعی انحصار و محاصره رسانهای مواجه هستیم.
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای در ادامه با اشاره به بخش‌های شش گانه سواد از دید سازمان‌ها بین‌المللی همچون یونسکو، گفت: سواد عاطفی، سواد رسانهای، سواد ارتباطی، سواد مالی، سواد آموزش و پرورش و سواد رایانه، شش گونه سواد امروزی در جهان را تشکیل می‌دهند که سواد رسانهای نیز به معنای مدیریت دریافت پیام و و دریافت از رسانه است.
وی افزود: تحقیقات نشان داده است کسانی که فعالیت زیاد در شبکه‌های اجتماعی دارند، بدن ایشان هورمون بیشتری تولید می‌کند که این مسئله موجب بروز اختلالات مختلفی در رفتار و شخصیت جوانان و نوجوانان می‌شود. در عصری که رسانه خود را به ما تحمیل کرده و هم در اوقات فراغت و هم در خانه حضور دارد، باید به انواع سواد مختلف به ویژه سواد رسانه و سواد رایانه مجهز شویم.
مدیریت و آرایش رسانه در سواد رسانهای
لسانی در ادامه با بیان اینکه تنها داشته و دارایی خانواده‌ها برای بقا و فعالیت در دنیای رسانهای امروز، سوادرسانه‌ای است، گفت: حوزه سواد رسانهای فقط مدیریت دریافت نیست بلکه مدیریت و آرایش رسانه است. سواد رسانهای که با آرایش محیط رسانهای کاری ندارد، خنثی است.
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای با بیان اینکه در رابطه با سواد رسانهای با کنشگری فعال و منفعل مواجه هستیم، اظهار کرد: در ایران اسلامی ما مردم اعتماد صددرصدی به نهادهای حاکمیت دارند و توقع دارند تا فقط نهادهایی مانند آموزش و پرورش و ... به تربیت فرزندان بپردازند؛ در حالی که باید برای برخی از این موارد در منزل قانون گذاشت.
کشنده‌ترین رسانه برای کودکان در خانه نیز تلویزیون
وی با بیان اینکه سواد رسانهای یک حلقه نبوده و در واقع یک چرخه از حلقه‌های مختلف است، تصریح کرد: حلقه اول از این زنجیره، دسترسی است. در این زمینه باید دسترسی فرزندان خود به رسانه تأثیرگذار و مناسب با حال ایشان را فراهم کنیم. مهمترین رسانه برای کودکان رادیوست. کشنده‌ترین رسانه برای کودکان در خانه نیز تلویزیون است. تحقیقات امروز نشان داده است که مشاهده تلویزیون برای کودکان زیر سه سال خطرناک است.
لسانی با بیان اینکه امروز فضای مجازی در خانواده‌ها پررنگ شده است، افزود: با وجود این شرایط، اولین رسانهای که باید در منزل مدیریت شود، تلویزیون است. یکی از وظایف مهم والدین در خانواده قانون‌گذاری است که باید به درستی و با دقت انجام شود.
ارزیابی و تحلیل فعالیت فرزندان در فضای مجازی
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای با اشاره به اینکه دومین حلقه از زنجیره سواد رسانهای، تحلیل و ارزیابی پیام است، اظهار کرد: ارزیابی و تحلیل فعالیت فرزندان در فضای مجازی چه در لایه مصرف و چه در لایه محتوا بسیار مهم است؛ چراکه ذهنیت فرزندان ما از سوی محتواها ساخته می‌شود که خانواده باید این محتواها را کنترل کند.
وی سومین حلقه از چرخه سواد رسانهای را حلقه بازخورد عنوان و تصریح کرد: والدین باید بازخورد ارتباط فرزندان خود با فضای رسانهای را به دقت بررسی کنند؛ چراکه رفتار فرزندان در برخی از اوقات به دلیل بهره‌گیری نامناسب از رسانه به سمت پرخاشگری و دیگر اختلالات عصبی سوق داده می‌شود.
لسانی با بیان اینکه چهارمین حلقه از زنجیره سواد رسانهای خلق و تولید است، افزود: یک استاد سواد رسانهای کسی است که بداند چگونه می‌تواند از طریق رسانه به تولید محتوا بپردازد. خلاقیت اعلی‌ترین درجه سواد رسانهای است. یکی از راه‌های مصون کردن فرزندان در فضای مجازی ترغیب ایشان به تولید در این فضا است.
این کارشناس و مدرس سواد رسانهای با اشاره به اینکه حلقه پایانی سواد رسانهای، عمل و اقدام است، تصریح کرد: والدین می‌توانند در منازل خود از نرم‌افزارهایی استفاده کنند که بتوانند بر فرزندان خود کنترل داشته باشند. باید تلاش کنیم که نسبت به پیگیری، کنش، تحلیل و خلاقیت در رسانه برای خانواده موفق باشیم.
یادآور می‌شود، در پایان برگزاری این کنگره ملی و با حضور مسئولان حاضر در مراسم، از خانواده مرحوم حامد جلالی کاشانی، از فعالان حوزه فضای مجازی مستندساز، پژوهشگر و فعال در حوزه خانواده تجلیل و قدردانی شد.
انتهای پیام
