نیکوکاری را به سوی حوزه فناوری و تکثیر علم در جامعه سوق دهیم

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مراسم افتتاحیه سومین همایش ملی خیر ماندگار که امروز، ۱۲ اسفندماه در محل سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد طی سخنانی در رابطه با حکمرانی نیکوکاری اجتماعی و بهره‌گیری از وقف برای تقویت بنیان‌های علمی اظهار کرد: اولین مسئله‌ای که باید در رابطه با امور خیریه در نظر گرفت، این است که امر خیر و وقف به چه دلیل انجام و ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: اصل اول در این زمینه که بنیان شهروندی را نیز تشکیل می‌دهد، توجه به انسان و به حساب آوردن دیگران است؛ یعنی باید با اجرای برنامه‌های خیریه شرایطی ایجاد شود که انسان‌ها احساس کنند که مورد توجه اقشار مختلفی همچون حکمرانان و خیران هستند.

حجت‌الاسلام عاملی با بیان اینکه نکته مهم دیگر در این زمینه، حکمرانی از طریق نیکوکاری است، تصریح کرد: مسئله حکمرانی از طریق نیکوکاری به این موضوع بازمی‌گردد که بتوانیم توزیع عادلانه و داوطلبانه منابع از طریق نیکوکاری مردمی را به خوبی در جامعه تأمین کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه نیکوکاری مردمی با نیکوکاری از طریق بنگاه‌های بزرگ و واقفان ثرتمند تفاوت دارد، بیان کرد: البته در زمینه انجام امور خیریه و دستیابی به حکمرانی مطلوب در این زمینه باید هر دو بخش یعنی نیکوکاری مردمی و نیکوکاری بنگاه‌های بزرگ را مد نظر قرار داد.

وی در ادامه با اشاره به قانون «ظروف مرتبط» در علم فیزیک، اظهار کرد: در رابطه با امر نیکوکاری در جامعه نیز باید به نیکوکاری‌های شبکه‌ای به منظور هم‌سطح‌سازی اجتماعی بپردازیم. علت توسعه فراوان امور داوطلبانه در برخی از جوامع این است که ظروف نیکوکاری در این جوامع به هم متصل شده و نیازمندان از مازاد منابع دیگران بهره‌مند می‌شوند.

حجت‌الاسلام عاملی در ادامه سخنان خود با اشاره به اصل «سرایت» در سطح جامعه نیز بیان کرد: افرادی که داوطلب امور اجتماعی و خیرانه در جامعه می‌شوند، در وهله نخست و پیش از آنکه دیگران از این امور منتفع شوند، خود آن‌ها از فعالیتی که انجام داده‌اند، لذت می‌برند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به مسئله حکمرانی مردمی نیکوکاری افزود: در نیکوکاری علمی به نوآوری‌های علمی و تقویت بنیه دانش جامعه پرداخته می‌شود که به واسطه آن نیز دامنه فناوری‌های اجتماعی گسترش می‌یابد. موضوع نوآوری علمی یکی از ارکانی است که همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار داشته است.

وی ادامه داد: حکمرانی مردمی نیکوکاری در دامنه‌های مختلف نیکوکاری علمی، گسترش دامنه نوآوری‌های اجتماعی و تقویت حمایت و با هم بودن ملی تعریف می‌شود که رشد این ارکان باعث تقویت احساس عضویت اجتماعی و هویت ملی می‌شود. حوزه نوآوری ارزش ملی و جهانی دارد. همچنین، برطرف کردن نگرانی‌های اجتماعی نیز یکی از مسائل مهمی است که می‌توان از این طریق بدان پرداخت؛ چراکه موضوع «رفع کرب» یکی از مسائلی است که در دین مبین اسلام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

لزوم شفافیت مالی در نهادهای مرتبط با امور خیریه

حجت‌الاسلام عاملی با اشاره به موضوع شفافیت مالی در نهادهای مختلف به ویژه در دستگاه‌های مرتبط با امور خیریه، اظهار کرد: به میزانی که مسئله شفافیت مالی در جامعه نمود بیشتری داشته باشد، اعتماد عمومی بیشتری نیز در میان واقفان و دریافت کنندگان خدمات خیریه ایجاد خواهد شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه یکی از عرصه‌هایی که منجر به تقویت روحیه ملی و هویت ایرانی ـ اسلامی می‌شود، کارهای خدمات اجتماعی در عرصه عمل است، به ماهیت جهانی نیکوکاری اشاره و تصریح کرد: ماهیت امر خیر در بستر جغرافیا نمی‌ماند و همانند ماهیت دین است که تأثیری جهانی دارد.

وی ادامه داد: البته ایران اسلامی وجهه جهانی داشته و شبکه جهانی خود را ایجاد کرده است. جامعه ایران اسلامی روحیه‌ای به شدت جهانی‌گرا، عقلانیت‌گرا و مهربان دارد. باید بدانیم که آنچه در امور خیر برای ایران انجام می‌دهیم، در حقیقت جنبه جهانی داشته و تأثیر عمل خیر نیز در نهایت جهانی خواهد بود.

3 رکن حوزه نیکوکاری اجتماعی

حجت‌الاسلام عاملی با بیان اینکه حوزه نیکوکاری اجتماعی دارای سه رکن اساسی است، گفت: نهادهای سیاست‌گذار و نهادهای ملی اجرایی، نیکوکاری مردمی (نیکوکاری از طریق مشارکت تمامی مردم در حمایت از یکدیگر) و وقف و حمایت‌های اجتماعی اشخاص، نهادها و شرکت‌های بزرگ سه رکن اساسی نیکوکاری اجتماعی را تشکیل ‌می‌دهند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه باید برای توسعه فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی تلاش کنیم، افزود: اگر بخواهیم سیاست‌گذاری صحیحی در این زمینه داشته باشیم، باید لایه‌های اجتماعی را به درستی شناسایی کنیم. تعریف لایه‌های متنوع نیکوکاری اجتماعی بستر سیاست‌گذاری و اجرا را تعیین می‌کند.

وی در ادامه اظهار کرد: نیکوکاری اجتماعی مردمی در توسعه لایه‌های مختلفی همچون نیکوکاری از طریق مهارت‌آموزی، حمایت کودکان و خانواده‌های نیازمند، نیکوکاری محله‌ای، نیکوکاری آموزشی (توانمندسازی علمی در تمامی سطوح)، نیکوکاری محیط زیست، نیکوکاری تأمین و تضمین غذای سالم و نیکوکاری از طریق مشاوره‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی تعریف می‌شود.

حجت‌الاسلام عاملی با اشاره به اینکه فعالیت‌‌های داوطلبانه از سوی شرکت‌های بزرگ نیز تأثیر فراوانی در اجرای برنامه‌های خیریه دارد، تصریح کرد: شرکت‌های چندملیتی نه فقط از طریق پرداخت پول، بلکه با در اختیار قرار دادن منابع، امکانات، تجهیزات و ... می‌توانند دامنه‌ای از خدمات اجتماعی را پوشش دهند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه وظیفه حوزه سیاست‌گذاری تسهیل‌گری در حوزه نیکوکاری و وقف اجتماعی است، گفت: استفاده از مالیات، امکان ارائه خدمات بدون مالیات، تأمین ضوابط حقوقی لازم برای کمک به دیگران و دانش‌افزایی عمومی در حوزه امر خیریه از جمله عوامل تأثیرگذار در حوزه تسهیل‌گری نیکوکاری و وقف است.

وی در ادامه با اشاره به موضوع مهم نیکوکاری در حوزه علم و فناوری نیز بیان کرد: نیکوکاری در این حوزه بنیه فکری ایجاد می‌کند و مبتنی بر این اصل که علم،‌ نور است، خود نوعی خیر پایدار خواهد بود.

حجت‌الاسلام عاملی با اشاره به ریشه تاریخی نیکوکاری و امور خیر در حوزه علم و فناوری در ایران‌زمین، اظهار کرد: شرایط ویژه دانش‌افزایی از قدیم‌الایام در ایران وجود داشته است که این مسئله با ظهور اسلام در این سرزمین پررنگ‌تر شد. با ورود اسلام به ایران و تا قرن سوم هجری، مساجد پایگاه و محل تدریس علوم مختلف بودند که این جایگاه ار قرن چهارم هجری به مدارس واگذار شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود با اشاره به حوزه وقفیات علمی در کشور نیز تصریح کرد: امروز بیش از 500 واحد آموزشی موقوفه در کشور وجود دارد. حوزه وقف مکان برای علوم مختلف یکی از مسائل مهم در این زمینه است، اما حوزه وقف نوع دانش برای علم موضوعی بسیار مهمتر است که امروز بدان نیاز داریم. البته بسیاری از واقفان این موضوع را در نیات خود مد نظر گرفته‌اند. زمانی که وقفی برای علم ایجاد می‌شود، موجبات تکثیر علم نیز فراهم خواهد شد.