مسئولیتی گران‌تر بر دوش خادمان قرآن

به گزارش ایکنا، بیست و چهارمین و بیست و پنجمین دوره مراسم تجلیل از خادمان قرآن کریم ۲۵ بهمن‌ماه در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد. برگزاری همزمان دو دوره این همایش طی یک‌ مراسم از نکات جالبی بود که این رویداد را با ظاهری غافلگیرانه همراه کرد.

این مراسم با تجلیل از ۱۸ فعال قرآنی کار خود را دنبال کرد. تجلیلی که تعدادی از خادمان استانی با توجه به شرایط کرونایی کشور از حضور در همایش باز ماندند.

بیان نکاتی کوتاه و گذرا در مورد آیین تجلیل از خادمان قرآن کریم در این دوره و ادوار گذشته خالی از لطف نیست.

۱ - تجلیل خادمان قرآن با حضور رئیس دولت دوازدهم

بیست‌وچهارمین و بیست‌وپنجمین دوره تجلیل از خادمان قرآن کریم در حالی برگزار شد که برگزیدگان بیست و چهارمین دوره تجلیل از خادمان قرآن کریم (خادمان سال 1398) و بیست و پنجمین دوره نیز برگزیدگان سال جاری را تشکیل می‌دادند. با این وصف، رئیس جمهور برای اولین بار در دوره ریاست دولت دوازدهم و سه بار در مجموع دوران ریاست‌جمهوری‌شان از خادمان قرآن تجلیل کردند.

اولین‌باری که حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، در مراسم تجلیل از خادمان قرآن شرکت کرد در سال 93 و در باغ‌موزه دفاع مقدس (بیست‌ و دومین مراسم تجلیل از خادمان قرآن کشور) بود و بار دوم، به آخرین روزهای فعالیت دولت یازدهم، خردادماه سال ۱۳۹۶ بازمی‌گردد، همایشی که در یکی از سالن‌های جنبی سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی و در قالب ضیافت افطار رئیس جمهور با جامعه قرآنی برگزار شد و طی آن ۱۱ فعال قرآنی لوح خادمی قرآن را از دست رئیس‌جمهور دریافت کردند.

پس از آن و در بیست و سومین دوره تجلیل از خادمان قرآن کریم،‌ سال 1397 بدون حضور رئیس جمهور و در حاشیه جلسه انجمن خادمان قرآن در هتل پارسیان تهران شاهد تجلیل از خادمان قرآن کریم بودیم. این مراسم که طی سنوات در ماه مبارک رمضان و طی برگزاری نمایشگاه قرآن برپا می‌شد، به دلیل هماهنگی‌های حضور رئیس‌جمهور چندین ماه به تعویق افتاد تا اینکه در نهایت طی بهمن‌ماه 97 و بدون حضور رئیس دولت برگزار شد.

در سال ۹۸ نیز به انگیزه هماهنگی‌ برای حضور رئیس جمهور در همایش، مراسم تجلیل چند ماه به تعویق افتاد و در ادامه آغاز بحران کرونایی در کشور سبب‌ساز تعویق دوباره تجلیل در سال گذشته شد.

۲ - تعداد اندک بانوان میان خادمان قرآن

با نگاهی به خادمان برگزیده قرآنی در هر دوره درمی‌یابیم، بانوان فعال قرآنی سهم چندانی از این عنوان نبرده‌اند. در دو دوره بیست و چهارم و بیست و پنجم، میان ۱۸ خادم قرآن، تنها نام یکی از بانوان افتخارآفرین در این عرصه، معصومه عباس‌نظری از داوران شناخته شده مسابقات قرآن، به چشم می‌خورد. این موضوع در حالی به وقوع می‌پیوندد که بخش قابل توجهی از فعالان قرآنی را بانوان این عرصه تشکیل می‌دهند. براساس آماری که مراکز رسمی اعلام کرده‌اند بالغ بر 70 درصد قرآن‌‌آموزان مؤسسات قرآنی و بالغ بر 80 درصد مخاطبان آزمون سراسری قرآن و عترت بانوان هستند.

با احتساب این آمار در ازای فعالیت حداقل یک فعال قرآنی در بخش آقایان، چهار بانوی قرآنی مشغول فعالیت هستند، با نگاه مختصری به آمار انتظار می‌رود این تناسب در ویترین‌هایی همچون تجلیل از خادمان قرآن در تضاد با واقعیت نباشد و بهای بیشتری به بانوان فعال قرآنی داده شود.

۳ - چهره‌های کمتر شناخته شده / هر دوره یک غافلگیری

مراسم تجلیل از خادمان قرآن در برخی ادوار، همراه با یک غافلگیری بوده است، این غافلگیری از دو منظر مثبت و منفی قابل بررسی است. منظر اول و مثبت معرفی خادمانی است که گمان می‌رفت کاملاً فراموش شده‌ باشند؛ اما مراسم تجلیل از خادمان قرآن این افراد که تسلیم فراموشی شده‌اند به صحنه می‌آورد و مؤید آن است که انجمنی داعیه حمایت از خادمان قرآن را دارد و چنانچه بخواهد تمام جوانب را برای معرفی خادمان قرآن به کار می‌بندد و آنها را از فراموشخانه اذهان به صحنه معرفی بازمی‌گرداند.

منظر دوم و البته منفی انتخاب خادمان قرآن، به معرفی افرادی که زمان بیشتری را برای خادم قرآن شدن نیاز دارند، باز‌می‌گردد. در برخی ادوار و از جمله دوره بیست و پنجم آیین تجلیل از خادمان قرآن کریم، شاهد حضور افرادی که در اولویت‌ پایین‌تری برای رسیدن به این افتخار قرار دارند، بوده‌ایم. حضور این قبیل افراد می‌تواند نتیجه اِعمال سلیقه نهادهایی خارج از انجمن خادمان قرآن باشد. نگاهی که اگر‌ جاری باشد در درازمدت باعث کم اهمیت شدن این مراسم در نظر ناظران حرفه‌ای فعالیت‌های قرآنی خواهد شد.

با واکاوی هر دو دیدگاه می‌توان نمونه‌های فراوانی را یافت که طی سال‌ها در فهرست خادمان قرآن کریم حاضر و تجلیل شده‌اند و منطق روشنی برای این تجلیل احساس نمی‌شود.

و سخنی با خادمان محترم قرآن:

خدمت به قرآن سعادتی است که توشه مبارک شما گرامیان شده است؛‌ توشه‌ای پر بار که حساسیت و مسئولیت خدمتگزاریتان را بیش از پیش نمایان می‌کند. خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) ضمن آرزوی توفیق و سعادت همواره در راستای نشر مفاهیم انسان‌ساز قرآن در جامعه، آمادگی خود را برای برگزاری نشست‌های بازخوانی و بررسی نقش و مسئولیت اجتماعی خادمان قرآن در ایران اسلامی اعلام می‌دارد.

یادداشت از تیمور کاکایی