جای خالی قوانین بازدارنده برای کودک‌آزاری
جامعه‌شناس لرستانی به خلأ وجود قوانین بازدارنده در ارتکاب به فرزندآزاری اشاره کرد و گفت: نبود قوانین بازدارنده برای کودک‌آزاری سلامت کودکان را با خطر مواجه می‌کند.
مریم ملکی‌صادقی، جامعه‌شناس لرستانی، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به این‌که به‌طور کلی خشونت از دو منظر قابل بررسی است، اظهار کرد: خشونت درون ساختار خانواده که از دلایل گوناگونی مانند اعتیاد، بیکاری و اختلاف والدین متأثر می‌شود و متأسفانه کودکان به‌جهت آسیب‌پذیری، بیش از دیگران از خشونت در خانواده لطمه می‌بینند و این آسیب‌ها به آزارهای جسمی، روانی و گاه جنسی می‌انجامد.
وی ادامه داد: بخشی از این پدیده نیز به خشونت خارج از محیط خانواده ارتباط دارد و به جهت فضای خشونت‌آمیز محیطی، تمام افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، به‌عنوان مثال اجرای احکامی مانند شلاق و اعدام در ملاءعام به گسترش این خشونت‌ها دامن می‌زند.
صادقی با اشاره به این‌که برخی قوانین بسترساز وقوع انواع خشونت‌ها به‌شمار می‌رود، بیان کرد: زمانی‌که قانون مدنی بر تأدیب کودکان مشروعیت بخشیده، علاوه بر آن‌که در ارتکاب کودک آزاری بازدارنده نیست، به چنین آزارهایی با قید متعارف بودن، وجهه قانونی نیز می‌دهد و قوانین دیگری که گرفتن طلاق را از طرف زوجه با دشواری‌های بسیاری روبه رو می‌سازد به استمرار این آشفتگی در خانواده و متشنج‌تر و خشونت‌آمیزتر شدن وضعیت محیط خانه می‌انجامد از طرف دیگر فشارهای اقتصادی به گسترش خشونت در جامعه دامن می‌زند، بنابراین درباره وقوع و شیوع خشونت‌هایی مانند کودک‌آزاری می‌توان گفت که عوامل بسیاری تأثیرگذار هستند.
آموزش به خانواده‌ها؛ گامی در راستای کاهش خشونت
این جامعه‌شناس افزود: آن‌چه که در خانواده می‌تواند موجب کاهش خشونت شود، آموزش به والدین است زیرا فراگیری مهارت‌های زندگی و فرزندپروری در بهبود ارتباط زوج‌ها و ارتباط آنان با کودکان بسیار مؤثر است.
وی با اشاره به این‌که درحال حاضر بسیاری از قوانین تنها بر جرم‌انگاری و کیفر نظارت دارد، تصریح کرد: اگرچه بسیاری از مجازات‌ها بسته به نوع آن تا حدودی بازدارنده هستند اما قانونی کارآمد و مؤثر است که همه‌جانبه و پیشگیرانه باشد، به‌عنوان مثال قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۸۱ خورشیدی فقط جرایم و مجازات‌ها را در برمی‌گیرد و به جنبه‌های دیگر قانون توجهی ندارد.
صادقی ادامه داد: قانون جدید حمایت از کودکان و نوجوانان با تمرکز بر کودکان در معرض خطر، سعی می‌کند تا به شناسایی کودکانی بپردازد که در وضعیت مخاطره‌آمیز قرار دارند و در راستای حمایت از این کودکان، دستگاه‌های اجرایی را به فراخور وظایف ذاتی به پاره‌ای اقدام‌ها مکلف می‌کند، به‌عنوان مثال کودکی که والدین معتاد دارد، نیازمند حمایت جهت خروج از وضعیت مخاطره‌آمیز است زیرا خشونت ناشی از اعتیاد والدین به کودک آزاری منجر می‌شود، در این وضعیت والدین کودک در مراکز بازپروری تحت درمان قرار می‌گیرند و از طرف دیگر قانون می‌تواند در سیستمی منطبق بر عدالت ترمیمی با تمرکز بر افراد بزه دیده در راستای التیام آلام آن‌ها اقدام کند.
وی با بیان این‌که از رسالت‌های خطیر رسانه ملی، فرهنگ‌سازی است، اضافه کرد: صدا و سیما با توجه به ویژگی‌های خاص مخاطبان، می‌تواند با تمرکز بر آموزش با هزینه به مراتب کمتری زمینه‌ساز کاهش بروز خشونت در خانواده و جامعه شود اما اکنون چنین آموزش‌هایی بسیار محدود و گاه غیر تخصصی هستند و جهت کاهش کودک آزاری در این رسانه، برنامه مشخصی وجود ندارد.
لزوم حضور مشاوران و مددکاران در مدارس
وی با اشاره به این‌که بخشی از راهکارها به مدیریت کلان بازمی‌گردد که در دست حاکمیت و دولت قرار دارد، عنوان کرد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز با وضع قوانین مناسب می‌توانند به این فرآیند کمک کنند، علاوه‌بر آن نقش آموزش که متولی اصلی آن را باید آموزش و پرورش دانست قابل کتمان نیست، مدرسه‌ها این قابلیت را دارند تا با برنامه‌ریزی و آگاهی‌بخشی برای ایجاد ارتباط مؤثر و کارآمد در خانواده تلاش کنند اما اکنون کمتر به تقویت این ارتباط اهتمام می‌ورزند و گاه خود زمینه‌ساز وقوع انواع کودک آزاری‌ها می‌شوند کمااینکه با حضور مشاوران و مددکاران در مدرسه‌ها می‌توان از وقوع بسیاری از خشونت‌ها پیشگیری کرد.
صادقی با اشاره به این‌که کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد دیگر مخصوصاً بزرگسالان، نسبت به کودکان انجام می‌گیرد و به‌نوعی به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب می‌رساند، اضافه کرد: آمار کودک آزاری در ایران هر سال بالاتر می‌رود و بچه‌های زیادی قربانی آن شده و صدمه‌های جبران‌ناپذیری از آسیب‌های روحی و جسمی شدید تا حتی مرگ می‌بینند.
وی با یادآوری این‌که وقتی شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع رو به انحطاط برود کودک آزاری افزایش می‌یابد، طلاق‌های عاطفی، اختلالات شخصیتی و ناتوانی در تأمین هزینه‌های زندگی را از دیگر عوامل افزایش خشونت دانست و عنوان کرد: در حال حاضر شرایط خانواده‌ها متزلزل است و کودکانی که در دامن این خانواده‌ها پرورش می‌یابند، بیشتر در معرض آزار و اذیت قرار می‌گیرند.
علل پیدایش کودک‌آزاری
وی با بیان این‌که علل پیدایش کودک‌آزاری در جهان را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد، افزود: شرایط خانوادگی، فرهنگی و خود کودک ازجمله این علل هستند، بعضی از کودکان دارای ناتوانی ذهنی یا اختلالاتی مانند پریشانی یا بیش‌فعالی هستند که منجر به قربانی شدن آن‌ها می‌شود. متأسفانه برخی‌از کودکان با شرایط خاص مانند ناخواسته یا نامشروع متولد شده‌اند یا دارای چهره و اخلاق مناسبی نیستند، حتی تعدادی از کودکان به‌دلیل انزوا در معرض خشونت بیشتری قرار می‌گیرند، از دیگر عوامل، شرایط بیمارگونه کودک آزارهاست که مشکلات فرهنگی و اقتصادی بیماریشان را تشدید می‌کند.
صادقی با اشاره به این‌که خوشبختانه در ایران به‌دلیل وجود آموزه‌های دینی، کودک‌آزاری خصوصاً آزارهای جنسی در مقایسه با جهان کمتر است، افزود: برخی کودک‌آزاری‌ها از روی دلسوزی والدین به‌منظور تربیت انجام می‌شود مانند تنبیه بیش‌از حد کودکان، متأسفانه برخی‌از والدین روش‌های صحیح تنبیه و تشویق را بلد نیستند، کودک ایرانی نیز وقتی مورد آزار قرار می‌گیرد به‌دلیل ترس از آینده و آبرو، نبودن مراکز مرتبط و ترس از والدین این اتفاق را گزارش نمی‌دهد.
وی با بیان این‌که افزایش مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه، زیرساخت‌ها، عدم وجود قوانین حمایتی از کودکان و عدم اجرای قوانین به صورت سریع و قاطع نسبت به کودک‌آزاری جزء مواردی هستند که باعث شده این مسئله درجهان افزایش یابد، عنوان کرد: قوانین قاطع‌تر برای اجرا در این زمینه لازم است.
انتهای پیام
